Дьон | EXO-YKT | ЭХО СТОЛИЦЫ

Дьон | 23.05.2025 | 12:00

Үөрэх дьыла түмүктэнэр түбүктээх күннэрэ үүннүлэр... Дьокуускай куорат кырдьаҕас оскуолаларыттан биирдэстэрэ – Марха бөһүөлэгин 1 №-дээх орто оскуолатын ааһан эрэр сыл түмүктэрин СӨ үөрэҕириитин туйгуна, бу оскуола дириэктэрэ Мария Николаевна Стручкова кэпсээтэ. – Мария Николаевна, оскуола туһунан кэпсии түс эрэ. – Биһиги оскуолабыт 2022 сыллаахха сэтинньи ыйга 115 сыл үлэлээбитин...

Дьон | 22.05.2025 | 10:00

Петр Алексеев: «Илии-атах бара үөрэммит дьарыга ыыппат»

Ким эрэ «эн, дьарыгыҥ туһунан суруйуум эрэ?» диэтэххэ, үөрүүнэн сөбүлэһэр, ким эрэ кыккыраччы аккаастаан соһутар. Ким эрэ баҕаран, тылланан туран суруйтара сатыыр, оттон сорох кэтэмэҕэйдээн, сөбүлэҥин биэрэ охсубата эмиэ баар буолар. Бүгүҥҥү дьоруойбар эрийэн тиийбиппэр: «Ээ, мин диэн, «любитель эрэ» уус буоллаҕым. Улахан үөрэҕим, идэм да суох, айылҕа тугу биэрбитинэн...

Дьон | 18.05.2025 | 18:00

Хос эбэм туһунан

Мин Нам оройуонун Нам сэлиэнньэтигэр олоробун, улуустааҕы гимназия 5-с кылааһыгар үөрэнэбин. Быйыл Улуу Кыайыы 80 сылынан сибээстээн гимназиябытыгар элбэх үлэ ыытылынна. Олортон биирдэстэринэн эбэлэрбит, эһэлэрбит тустарынан ахтыылары хомуйуу, суруйуу үлэтэ буолла. Онон бүгүн мин хос эбэм Марфа Васильевна Игнатьева туһунан кэпсиэхпин баҕарабын. Кини – мин эһэм Николай Васильевич Игнатьев ийэтэ....

Дьон | 18.05.2025 | 16:00

Эһээбит утума салҕанар

Эһэм Михаил Алексеевич 1910 сыллаахха Горнай улууһугар дьадаҥы дьиэ кэргэҥҥэ төрөөбүт. Дьоно эрдэ өлөннөр, эдьиийэ Матрена Алексеевна Кэбээйигэ ыал буолан балтын Аннаны, быраатын Михаилы бэйэтин кытта илдьэ кэлбит. Горнайтан кэлэллэригэр Анна, Михаил Оленев диэн араспаанньалаахтар. Матрена кэргэнэ Степан Иванович Эверстов. Михаилы Эверстов диэн суруйтарбыт. Эдьиийэ Матрена иитэн улаатыннарар. Михаил 1932...

Дьон | 18.05.2025 | 14:00

Александр Данилов: «Оһуокай — демографическай боппуруос»

СӨ «Оһуокай» түмсүү бэрэссэдээтэлэ, «Xоту дойду бэргэн ытааччыта» ырааҕы ытыыга федерация салайааччыта Александр Данилов оһуокай, бэргэн ытыы курдук саха төрүт үгэстэрин сөргүтүүгэ, сайыннарыыга дьоһун кылаатынан эр-хаан эр бэрдэ диэн ааты чиэстээхтик сүгэр. — Александр Джурович, бэйэҕин билиһиннэриэҥ дуо? — 4 уоллаах ыалга улаханнарабын. Инньэ гынан «эр дьон ыала» этибит. Бырааттыылар...

Дьон | 17.05.2025 | 18:00

Айталина Спиридонова: «Бэйэ-бэйэҕин сатаан истиһэр, биир көрүүттэн өйдөһөр буолаҕын...»

Бүгүҥҥү сэргэх сэһэргэһээччибит күөрэгэй чыычаахтыы дьырылатар куолаһа көрөөччү кутун-сүрүн тутар. Кини сөбүлээн толорор ырыатыгар ыллыырыныы, «сүрэҕинэн талар сиргэ тугу таптыырын». Билсиҥ, «Туймаада» судаарыстыбаннай ырыа ансаамбылын солиһа Айталина Спиридонова. • Тылбын ыйыстан кэбистим, испиттэн туох да тахсыбат... • «Чэ, дьээбэҕэ...» диэн тиийбиппит... • Киһи ылла да үөрэммэт, сылы-сыллаан үгүс дьарык түмүгэр...

Дьон | 16.05.2025 | 16:00

Эльдар Садовников: «Суруйдахпына, айдахпына — дьоллонобун»

Олох араас эйгэтигэр көхтөөх, тыгыллар ньэҥири үтүө сорукка салайар, өрүү дэгиттэр сайдарга дьулуһар ыччаттар баар буолаллар. Ол оннук биир эргиччи талааннаах, олоххо көхтөөх көрүүлээх эдэр киһинэн М.К. Аммосов аатынан ХИФУ 4-с кууруһун устудьуона Эльдар Садовниковы ааттыахпын сөп. Эльдар төһө даҕаны устудьуоннаан бүтэ илик буоллар, олох араас өрүтүн сурукка тиһэр суруналыыс...

Дьон | 15.05.2025 | 10:00

Евдокия Тимофеева: «Үрдүкү наҕараадам — «кэрэспэдьиэн Дуунньа» диэн аатым»

Амма оройуонун «Коммунизм тутуутугар» хаһыатыгар өр сылларга үлэлээбит суруналыыс, өрөспүүбүлүкэ хаһыаттарын, араадьыйатын уопсастыбаннай кэрэспэдьиэнэ, саха бастакы хоһоонньут дьахталларыттан биирдэстэрэ, Улуу Кыайыы саастыылааҕа СӨ «Гражданскай килбиэн» анал бэлиэтин хаһаайката Евдокия Иннокентьевна Тимофеева – биһиги хаһыаппыт бүгүҥҥү ыалдьыта. Евдокия Иннокентьевна бу саас Дьокуускайга кэлэ сылдьан анаан-минээн, бэйэтэ этэринии, «эрэдээксийэ тыынын ыла», биһиэхэ,...

Дьон | 14.05.2025 | 09:00

Сайаана Попова: «Бэйэбинэн киэн туттубутум!»

Ыам ыйын 5-10 күннэригэр Москваҕа ыытыллыбыт норуоттар икки ардыларынааҕы «Послы Победы. Москва» слекка Саха сириттэн күүстээх куонкуруһу ааһан, М.К. Аммосов аатынан ХИФУ РФ Хотугулуу-Илиҥҥи норуоттарын тылларын уонна култуураларын институтун устудьуона Сайаана Попова уонна Ленскэй оройуонун Витим бөһүөлэгин орто оскуолатын историяҕа, обществознаниеҕа учуутала Ольга Бутакова кыттар чиэскэ тиксибиттэрэ. Бу слекка бүтүн...

Дьон | 10.05.2025 | 12:00

Араадьыйаҕа ырыаны истэрим...

Аҕа дойду сэриитэ түмүктэммитэ 80 сыл ааста. Ол тухары араас көлүөнэ история араас түгэннэрин аһарда. Сэрии ыар сылларын тыылга аһарбыт оччотооҕу оҕолор сүрэхтэрин бааһа билигин да оһо илик. Ыам ыйын бырааһынньыктарын иннигэр Дьокуускай куораттааҕы «Арчы дьиэтэ» Духуобунай култуура киинигэр сахалыы ырыа-тойук дьиэрэйдэ. Тыыннаах доҕуһуол маастардара, СӨ норуотун артыыстара, «Төрүт дорҕоон»...

Дьон | 10.05.2025 | 10:00

Сэрии оҕолорун кэпсээннэрэ

Бүгүҥҥү кэпсиир дьонум тэҥ баайыылаах сэрии сылларын оҕолоро. Кинилэр ыар сылларга төрөөбүттэрэ төттөрүтүн чиргэл тиит курдук бөҕөргөппүккэ дылы. Захаров Николай Васильевич – РСФCР, СӨ физкултуураҕа уонна спорка туйгуна, ССРС култуураҕа туйгуна, Финляндияҕа, Германияҕа буолбут Аан дойду Кубогын призера, CӨ хайыһарынан сүүрүүгэ, РФ чэпчэки атлетикаҕа спордун маастара, РФ, Уһук Илин, СӨ...

Дьон | 09.05.2025 | 20:00

Тыылга кыайыыны уһансыбыта

Хос сиэнэ Валерия Турантаева, Намнааҕы гимназия 5-с кылааһын үөрэнээччитэ; ийэтэ Парасковья Николаевна Турантаева, Николай Васильевич Иванов-Кыһычча Ньукулай сиэнэ. Кыайыы 80 сыла киһи аймахха сүдү суолталаах, харах уулаах, өрөгөйдөөх бырааһынньыкпыт буолар. Кыайыы туһа диэн сэрии хонуутугар сырдык тыыннарын толук уурбут дьоммутун, ону тэҥэ тыылга сут-кураан, аас-туор олоххо олорон күнү-түүнү ыпсаран, хары...

Дьон | 09.05.2025 | 18:00

Эһэм салалтатынан куоракка үгүс тутуу дьэндэйбитэ

Тимур Барашков, VII «Б» кылаас үөрэнээччитэ: – Биһиэхэ эһэм эргэ альбома кичэллээхтик харалла сытар. Онно баар саһарбыт хаартыскалар элбэҕи кэпсииллэр. Маны көрө олорон урукку кэмҥэ тиийэр, чугас дьонуҥ үөрүүлээх-хомолтолоох күннэригэр сылдьар курдук сананаҕын. Эһэм Барашков Василий Васильевич – Чурапчы көһөрүллүүтүн кыттыылааҕа. Кини 1937 сыллаахха ахсынньы 5 күнүгэр Чурапчы оройуонун Кытаанах...

Дьон | 09.05.2025 | 16:00

Фронтан илдьэ кэлбит

Макар Стручков, V «Б» кылаас үөрэнээччитэ: – Мин хос эһэм Никита Михайлович Левин – Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа. Кини 1922 сыллаахха от ыйын 15 күнүгэр Кэбээйи сэлиэнньэтигэр төрөөбүт. 1942 сыллаахха бэс ыйын 16 күнүгэр Кыһыл Аармыйа кэккэтигэр ыҥырыллыбыт. Никита Михайлович бойобуой суола 1942 сыллаахха Хотугу Кавказтан саҕаламмыт уонна Украинаны,...

Дьон | 09.05.2025 | 14:00

Бобёр: «Үрдүк Айыылартан эрэ көрдөһөҕүн, ханнык да хамандыыр кэлэн быыһаабат»

Анараа хас биир күн күндү: бүгүн бааргын — сарсын суоххун... Уолаттарбыт барахсаттар араас моһолтон, чуһуурар буулдьаттан, үөһээттэн көтөн кэлэр «дьэгэ-баабалартан» кыл түгэнэ, мүччү-хаччы түһэн төннөн кэллэхтэринэ, айыыларбытыгар эрэ махтанабыт буоллаҕа. «Бобёр» позывнойдах хорсун буойун иккистээн хантараак баттаан сэриилэһэ сылдьан бааһыран, билигин Москваҕа госпитальга кэлэн эмтэнэ сытар. Бобёр 2023 сыл саҥатыгар,...

Дьон | 08.05.2025 | 10:00

Мин хос эһээм Гаврил Васильевич Борисов — Аҕа дойду Улуу сэриитин бэтэрээнэ

Быйыл 2025 сыл Аҕа дойду Улуу сэриитэ түмүктэммитэ 80 сылын туолар. Онон сибээстээн мин бу өйтөн суруйуубар хос эһээм туһунан билиһиннэриэхпин баҕарабын. Хос эһээм 1919 сыллаахха кулун тутар 15 күнүгэр Баҕарах нэһилиэгэр төрөөбүтэ. Төрөппүттэрэ сүөһү иитиитинэн дьарыктаммыттар. Оччолорго сэниэ ыаллар эбит. Ийэтэ иккис оҕотун оҕолоноору өлөн хаалбыт. Аҕыйах сылынан аҕата...

Дьон | 07.05.2025 | 10:00

Федор Кузьмич Попов сиэн балта Аграфена Попова: «Дьоруой хаан-уруу аймаҕа буолар үрдүк эппиэтинэс эбээт...»

Кыайыы 80 сыллаах өрөгөйдөөх үбүлүөйүгэр аналлаах нүөмэрбит үтүө-мааны ыалдьыта – сахаттан бастакы Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа Федор Кузьмич Попов сиэн балта Аграфена Петровна Попова. Кини ыам ыйын 5 күнүгэр 79 сааһын томточчу туолла. • Киһини өйдүүр буолуохпуттан истэрим... • Көрбөтөҕө буоларбыт, тоҕо ытыыгыт диэн ыйыталаспат этибит... • «Дьоруой аатырыан кэриэтэ, бэйэтэ...

Дьон | 04.05.2025 | 14:00

«Уопсастыбаннай үлэтэ суох олорбоппун...»

Олох диэн – уостубат, быстыбат ситим. Оннук иэҕиллэн, эриллэн кэлэ турар. Оттон ханнык баҕарар кэмҥэ ол ситим утаҕын тутар туһугар дьону түмэ тардар, киһи хараҕар көстүбэт сүҥкэннээх үлэни биир-биэс харчыта суох, ис сүрэхтэриттэн оҥорор дьоммут – уопсастыбанньыктар. Ыам ыйын бырааһынньыктарын көрсө уопсастыбаннай үлэни дьарык оҥостон кэлбит Дьокуускай куорат Губинскай уокуругун...

Дьон | 03.05.2025 | 11:41

Эбэм кыайыыны уһансыбыта

«Кыайыыны уһансыбыттар – Уолаттарын уот сэриигэ Атаарбыт алаас дьоно...» Улуу Кыайыы күнэ үүннэҕинэ, мэктиэтигэр, күнүм үөрэн күлүм аллайар, үрдүк мэҥэ халлааным, ол ааспыт сэрии дуораанын мэлдьэһэн, киэҥ киэлитэ көҕөрө мэндээрэр. Оттон миэхэ эппэр-хааммар чугас, күндү дьонум – эбэлээх эһэм – туһунан сып-сылаас ахтылҕан сүүрээнэ кутуллан киирэр. Кыра эрдэхпиттэн эбэбэр иитиллибит...

Дьон | 01.05.2025 | 18:00

Сахалыы үгэспитин сүтэрбэт инниттэн

Кинилэр, сыччах үс киһи, 90-с сылларга, Егор Жирков Концепцията ылылла да илигинэ, баһыйар өттө араас омук олорор сиригэр Алдаҥҥа, сахалыы үгэспитин, култуурабытын, сиэрбитин-туоммутун хайдах сайыннарабыт, тилиннэрэбит диэн, 1995 сыл муус устар 27 күнүгэр «Саха аймах» диэн уопсастыбаннай түмсүү тэрийбиттэрэ. Бүгүн мин кэпсэтэр киһим Алдан куоратыгар «Саха аймах» түмсүү бэрэссэдээтэлэ, Саха...

Дьон | 30.04.2025 | 10:00

Владислав Коротов: «Ханнык да үлэттэн иҥнибэт этим»

Бүгүҥҥү ыалдьыппыт – СӨ үтүөлээх суруналыыһа, Арассыыйа спордун министиэристибэтин Николай Озеров аатынан мэтээлин лауреата, СӨ бэчээтин, СӨ физкултууратын уонна спордун туйгуна, Сунтаар улууһун бочуоттаах олохтооҕо, кинигэ таһаарааччы, хаартыскаҕа кыл түгэнин хатааччы Владислав Петрович Коротов. – Владислав Петрович, бэйэҥ тускунан билиһиннэриэҥ дуо? – Мин бэйэм Сунтаарга төрөөбүтүм. Аҕам идэтинэн биэлсэр этэ,...