Дьон | Страница 5 | EXO-YKT

Дьон | 20.06.2025 | 13:00

Лидия Шамаева: «Буолары барытын махтана ылыныахха»

Саха норуотун чулуу уола Платон Алексеевич Ойуунускай “Саха тыла сайдыан баҕарабын, сайдыа диэн бэркэ эрэнэбин” диэн этиитин эрэллээхтик олоххо киллэрэргэ, кэнчээри ыччат төрөөбүт тылынан үөрэххэ, билиигэ уһуйуллар эйгэтин тэрийэргэ туох баар кыһамньыларын ууран үлэлиир-хамныыр үтүө дьонноохпутунан киэн туттабыт. Оҕону сахалыы тылынан төрүт эйгэтигэр үөрэтиигэ биир оннук биллэр суоллаах-иистээх үлэлээх киһинэн ...

Дьон | 13.06.2025 | 16:00

Билбэти билэргэ дьулуһабын

Уһун кыһыннаах Саха сирин олохтоохторо итии дойдуга сайыннарын уһата бараллар, сорохтор кыстаан да кэлэллэр. Маннык көстүү олохпутугар киирбитэ син ыраатта диэххэ сөп. Дьокуускай куорат олохтооҕо Елена Толстоухова биһиги самаан сайыммытын санатар кэрэ сирдэри кэрийэр, үһүс сылын итии дойдуга кыстаан кэлэр. Тэгил сирдэргэ тэлэһийэ сылдьар киһи кэпсээнэ үгүс, олоҕу көрүүтэ да...

Дьон | 13.06.2025 | 13:00

Үтүө киһи уһун үйэлээх эбэтэр ытык кырдьаҕас үс соругун толордо

Сүүс сааһын томтойо туолан, 101-с хаарын санныгар түһэрбит, Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа, ытык киһи Наум Трифонович Слепцов билигин дьоллоох Дьокуускайга олорор. Кини өрөспүүбүлүкэ араас улуустарыгар үтүө суобастаахтык үлэлээн, үгүс көлүөнэ ыччаты үөрэх-билии аартыгар сирдээбит сүҥкэн кылааттаах. Дэлэҕэ, үс нэһилиэк, үс улуус – Горнай, Таатта уонна Томпо, бүтүн өрөспүүбүлүкэ Бочуоттаах...

Дьон | 13.06.2025 | 10:00

«ИТ — олус умсулҕаннаах уонна кэскиллээх эйгэ!»

Саха сиригэр ИТ салаата сайдар суолга үктэнэн турар. Бу эйгэҕэ олохтоох оҥорон таһаарааччылар ситиһии көтөллөнөллөрө, дойду үрдүнэн, норуоттар икки ардыларынааҕы таһымҥа тахсан эрэллэрэ ордук үөрдэр. Информация технологията (ИТ) – көмпүүтэргэ олохтонор информация тиһиктэрин үөрэтии, оҥоруу, сайыннарыы, олоххо киллэрии, өйөөһүн эбэтэр салайыы (Бикипиэдьийэттэн). Саха сирин ИТ салаатын ырыынагар биир оннук инники...

Дьон | 12.06.2025 | 16:00

Саргылана Слепцова: «Хаһан эрэ утуйан хаалбыт иэйиибин уһугуннарда...»

Олорор эйгэбитин киэргэтэр дьон олохпутун сырдаталлар, кэҥэтэллэр. Кинилэр нарын куоластарынан, уус тылларынан, уран оҥоһуктарынан биһигини угуттууллар, үөрдэллэр. Бүгүҥҥү нүөмэрбитигэр биир оннук киһи – СӨ Куукула оҥорооччуларын сойууһун чилиэнэ, уус-уран оҥоһук маастара Саргылана Слепцова хараҕы сылаанньытар, дууһаны кынаттыыр дьарыгын туһунан кэпсэтиэхпит. – Самаан сайын салаллан кэлбитинэн, Саргылана Живкустовна! Сэһэргэһиибитин саха дьонун...

Дьон | 12.06.2025 | 10:00

Донордааһын сэдэх көрүҥэ

Донордааһын биир көрүҥэ – трансплантология. Киһиттэн киһиэхэ уорганы көһөрүү ыарахан ыарыыны утары охсуһар үрдүк технологиялаах медицина көмөтө буолар. Онтон биир сэдэхтэрэ – силиини (костный мозг) донордааһын. Бу туһунан Хааны кутар ыстаансыйа донордары кытта үлэлиир салаатын сэбиэдиссэйэ, трансфузиолог быраас Алена Алексеевна Филиппова сиһилии кэпсээтэ. – Ыарыы киһи үөйбэтэх өттүттэн эмискэ кими...

Дьон | 11.06.2025 | 16:00

Бочуоттаах идэ, эппиэтинэстээх үлэ

Бэс ыйын 15 күнүгэр Медицина үлэһитин күнэ бэлиэтэнэр. Биһиги бүгүҥҥү дьоруойбут – 1986 сылтан Хааны кутар ыстаансыйаҕа сиэстэрэнэн үлэлиир Любовь Колпашникова, СӨ доруобуйа харыстабылын туйгуна, Арассыыйа бочуоттаах донора. – Любовь Титовна, кэлэн иһэр идэлээх бырааһынньыккынан эҕэрдэлиибит. Билиҥҥи тэрилтэҕэр харыс да халбарыйбакка, 39-с сылгын үлэлии сылдьар эбиккин дии? – Оннук. Биробиджаннааҕы...

Дьон | 11.06.2025 | 10:00

Сыдьаайа: «Хайдахтаах да уустук түгэҥҥэ сырдык туруккун ыһыктыма!»

«Талааннаах киһи барытыгар талааннаах» диэн мээнэҕэ эппэттэр. Бүгүҥҥү дьоруойбут, кырдьыга да, барытыгар дьоҕурдаах ийэ, эбэ, кэргэн, дьүөгэ. Баайар, иистэнэр, амтаннаах ас да астыыр. Уһанан да ылыан сөп, оннооҕор түннүк өстүөкүлэтин тарбаҕынан эрэ кээмэйдээн сөрү-сөп гына быһан олордоро. Эдэригэр тэлэбиисэри, магнитофоннары кытта өрөмүөннүүрэ үһү. Туруорар үҥкүүтүн муусукатын бэйэтэ сааһылаан, “нарылаан” быһан,...

Дьон | 06.06.2025 | 14:00

Ини-бии Даниловтар — киинэ түгэннэригэр

Сэмэн, Соппуруон Даниловтар ханнык да кэмтэн, тутултан тутулуга суох норуоттарын, кини кэскиллээх, сарсыҥҥылаах олоҕун туһугар тус доруобуйаларын, ааттарын харыстаабакка охсуспуттарын үгүс киһи билэр. Иван Жараев аатынан Саха Өрөспүүбүлүкэтин аудиовизуальнай киинин көмүс пуондатыттан саха дьоно киэн туттар, ытыктыыр, убаастыыр дьоммут Сэмэн уонна Соппуруон Даниловтар араас кэмҥэ уһуллан хаалбыт киинэ докумуоннарын булан...

Дьон | 06.06.2025 | 12:00

Историяҕа икки эрэ түгэн баар

М.К. Аммосов аатынан Хотугулуу-Илиҥҥи Федеральнай университет математика уонна информатика институтун үлэһитэ, сахаттан бастакы Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа Федор Кузьмич Попов хаан аймаҕа Николай Петрович Попов кинигэҕэ киирбэтэх интэриэһинэй чахчылары кэпсээтэ. Дириҥник хасыһан бардахха – Өбүгэлэр куруук араҥаччылыыр, күннэтэ көрөр-истэр күүстэрин билэбит уонна билинэбит. Николай Петрович, төрүттэри билиигэ бастакы хардыы архыып докумуоннарыттан...

Дьон | 06.06.2025 | 10:00

Агафья Смирникова: «Кэрэ элбэх үлэттэн айыллан тахсар...»

Ыам ыйын бүтэһик күннэригэр Дьокуускай куоракка креативнай индустрия форума киэҥ далааһыннаахтык буолан ааста. Тэрээһин чэрчитинэн ыытыллыбыт «Заряд Севера» бэстибээлгэ худуоһунньук, дизайнер, модельер-конструктор Агафья Витальевна Смирникова тикпит сахалыы таҥастара көрөөччү биһирэбилин ыллылар. Иистэнэр массыына тыаһын истэн улааппытым – Агафья, иис эйгэтигэр хайдах кэлбиккиний? – Кыра сааспыттан эбэм сайын буоллун, кыһын буоллун,...

Дьон | 05.06.2025 | 10:00

Иван Бочонин: «Олох диэн дьылҕа бэлэҕэ»

Быйыл Улуу Кыайыы 80 сыла. Сэрии дуораана төһө да ырааттар ыраатан истэр, алдьархайа көлүөнэттэн көлүөнэҕэ кэпсэнэр, ахтыллар, суруллар. Бүгүҥҥү нүөмэрбит ыалдьыта – Саха Өрөспүүбүлүкэтин бочуоттаах бэтэрээнэ, Таатта улууһун уонна Дьохсоҕон нэһилиэгин бочуоттаах олохтооҕо, Ытык кырдьаҕаһа, тыыл бэтэрээнэ Иван Михайлович Бочонин ааспыты ахтыаҕа, бүгүҥҥүнү, кэлэри кэпсиэҕэ. Ааспыты ахтан аастахха – Иван...

Дьон | 31.05.2025 | 18:00

«Манан дьарыктан, элбэҕи ситиһиэҥ!»

Сахалартан бастакынан хотугу многоборьеҕа Арассыыйа уонна СӨ спордун маастара, наартаны ойууга СӨ экс-рекордсмена, сүгэни ыраах быраҕыыга Арассыыйа чөмпүйүөнэ, мастаах сүүрүүгэ Арассыыйа призера, СӨ хотугу многоборьеҕа хас да төгүллээх чөмпүйүөнэ, СӨ хотугу многоборьеҕа үтүөлээх тренерэ Анатолий Сыромятников – «Эр бэрдэ» рубрика бүгүҥҥү дьоруойа. – Анатолий Гаврильевич, хантан төрүттээххиний? – Ийэм Сунтаар, ...

Дьон | 30.05.2025 | 16:00

Учуонай үлэтэ — бэйэтэ романтика

Айсен Данилович Васильев – Гуманитарнай чинчийии уонна Хотугу аҕыйах ахсааннаах омуктар проблемаларын институтун научнай үлэһитэ, историческай наука хандьыдаата. – Учуонай диэн кимий? Наука, эн санааҕар? – Учуонай буолар диэн олус интэриэһинэй уонна көҥүл, айар үлэ. Үлэҥ бэйэтэ – романтика. Элбэх дойдуларынан, куораттарынан сылдьаммыт конференцияларга кыттабыт. Архыыпка, библиотекаҕа үлэлиибит. Хас биирдии...

Дьон | 29.05.2025 | 10:00

Алексей Павлов: «Тыйаатыр — тыыннаах искусство»

Сахабыт сиригэр тыйаатыр искусствота балачча кэмҥэ дьоһун таһымнаахтык үүнэн-сайдан кэллэ. Саха сирин олохтоохторо искусство бу ураты эйгэтигэр чугастарын тыйаатырдарбыт ситиһиилээх үлэлэригэр көрүөххэ сөп. Ол курдук, Сахабыт сирин кэлэктииптэрэ араас бэстибээлгэ чаҕылхайдык кытталлар, кинилэри ханна да тиийдэллэр сэҥээрэ, бэлиэтии көрөллөр. Биир оннук үлэлээх-хамнастаах, хас да көлүөнэ көрөөччүтүн кутун туппут инникилээх тэрилтэнэн...

Дьон | 25.05.2025 | 14:00

Аатырбыт саллаат, снайпер-минометчик Илья Бочкарев

Саха сиригэр Ийэ дойдуну көмүскээччи сыла биллэриллэн, патриотическай иитиигэ, историческай өйү-санааны иҥэриигэ уонна бэтэрээннэри үйэтитиигэ туһуламмыт элбэх тэрээһин ыытыллар. Быйыл биһиги дойдубутугар Улуу Кыайыы 80 сылын чиэстээхтик бэлиэтиибит. Ол да буоллар эйэлээх олох туһугар сэриилэспит бэтэрээннэрбитин бэлиэ эрэ күҥҥэ буолбакка ахта-саныы сылдьыахтаахпыт. Аҕа дойду Улуу сэриитигэр 60 тыһыынчаттан тахса саха...

Дьон | 25.05.2025 | 12:00

Иэйии эмискэ кэриэтэ киирэр...

«Аныгы оҕо үлэттэн тэйдэ, төлөпүөн тутан баран олорор» диэни үгүстүк истэбит. Ол эрээри бары оннук буолбатахтар. Улахан дьону да баһыйар эппиэтинэстээх, бүгүрү үлэһит, талааннаах үөрэнээччилэр бааллар. Интэриэстэрэ, дьарыктара да араас буолар. Бүгүн эһиэхэ Сунтаар Элгээйитигэр олорор 5 оҕолоох ыал үһүс уола, 11-с «б» кылаас үөрэнээччитэ Айсен Аввакумовы билиһиннэриэм. Соторутааҕыта Айсен...

Дьон | 24.05.2025 | 18:00

Кыайыы күнүн умнубаппын

Мөлүйүөнүнэн ааҕыллар сиэртибэлээх, мөлүйүөнүнэн хорумньулаах сэрии түмүктэммитэ 80 сыла. Алдьархайдаах сэрии дуораана билигин да иһиллэр, билигин да ахтыллар. Кыайыы көтөллөөх ыам ыйын нүөмэригэр тыыл бэтэрээнэ, Таатта улууһун Игидэй нэһилиэгин бочуоттаах олохтооҕо, Игидэй нэһилиэгин, Таатта улууһун ытык кырдьаҕаһа Никита Никитич Быгынановтыын кэпсэтиибин ааҕыҥ. – Улуу Кыайыы 80 сылынан, Никита Никитич! Бу...

Дьон | 24.05.2025 | 10:00

Валерий Герасимов: «Саамай сүрүнэ — иитиллээччилэрбит уопсастыбаҕа туһалаах дьон буолан тахсаллара»

Ыарахан иитиилээх оҕолору кытта үлэлииргэ сөптөөх ньыманы тутуһан кэлбит педагогтартан биирдэстэрэ, үрдүк категориялаах тренер, бэчээт эйгэтин үлэһитэ идэтин уларытан, олоҕун оҕо иитиитигэр, спорка анаан, куораттан көһөн тахсан тыа сиригэр олохсуйбут ураты суоллаах Валерий Максимович Герасимов – «Эн суолуҥ» рубрика бүгүҥҥү ыалдьыта. — Валерий Максимович, бу хайысхаҕа хайдах кэлбиккиний? — Бастаан...

Дьон | 23.05.2025 | 19:00

Гаврил Никифоров: «Сырдык олоххутун арыгыга атастаһымаҥ»

Уон сылы быһа эн-мин дэһэн үөрэммит, өссө биир паартаҕа олорбут үөлээннээҕим, кылааһынньыгым Ганика туһунан кэпсиэхпин баҕардым. Кини билигин Гаврил Николаевич Никифоров, астаапкаҕа олорор полиция майора, уһун, бэриниилээх үлэтин иһин 1, 2, 3-с истиэпэннэрдээх судаарыстыбаннай наҕараадалардаах, Кавказ бойобуой дьайыыларын бэтэрээнэ, Чечня сэриитин кыттыылааҕа, биһиги кылаас биир киэн туттар, тарбахха баттанар уолбут....

Дьон | 23.05.2025 | 12:00

Түмүк түбүктээх күннэрэ...

Үөрэх дьыла түмүктэнэр түбүктээх күннэрэ үүннүлэр... Дьокуускай куорат кырдьаҕас оскуолаларыттан биирдэстэрэ – Марха бөһүөлэгин 1 №-дээх орто оскуолатын ааһан эрэр сыл түмүктэрин СӨ үөрэҕириитин туйгуна, бу оскуола дириэктэрэ Мария Николаевна Стручкова кэпсээтэ. – Мария Николаевна, оскуола туһунан кэпсии түс эрэ. – Биһиги оскуолабыт 2022 сыллаахха сэтинньи ыйга 115 сыл үлэлээбитин...