Кыайыы 75 сылын көрсө | EXO-YKT

Кыайыы 75 сылын көрсө | 27.12.2020 | 13:12

Күндү ааҕааччыларбыт! Биһиги бүгүн Улуу Кыайыы 75 сылынан түмүктүүр матырыйаалбытын таһаарабыт. Сылы эргиччи сэрии тиэмэтэ, саллааттар хорсун быһыылара, бэтэрээннэр, кинилэр чугас дьоннорун ахтыылара тиһигин быспакка таҕыстылар. Биллэн турар, бу тиэмэ олох тохтоон хаалыа суоҕа, биһиги син биир ытыктыыр бэтэрээннэрбит, аҕа дьоммут тустарынан ахтыылар, килбиэннээх үлэлэрэ кэмиттэн кэмигэр бэчээттэниэхтэрэ. Барыгытын кэлэн...

Кыайыы 75 сылын көрсө | 20.12.2020 | 10:46

СЭРИИ ОҔОТУН СЭҺЭНЭ

Хаҥалас улууһун Улахан Ааныгар М.Е. Васильева аатынан 2-с Малдьаҕар орто оскуолатын үөрэнээччилэрэ Улуу Кыайыыга кылааттарын киллэрбит биир дойдулаахтарын, оччотооҕу сэрии оҕолорун ахытыыларын хомуйуунан утумнаахтык дьарыктаналлар. Ыччакка билигин баар кырдьаҕастар кэпсээннэрин хайдах баарынан тиэрдии – патриотическай иитии биир көрүҥэ. Аҕа дойду сэриитин кэмигэр, 1942 сыл муус устар 11 күнүгэр кадровай булчут,...

Кыайыы 75 сылын көрсө | 08.12.2020 | 12:37

ТУОХТАН ДА ЧАҔЫЙБАТ ЛЕТЧИК

Аҕа дойду Улуу сэриитигэр Кыһыл Аармыйа кэккэтигэр эр дьону кытта 600 000 мөлүйүөҥҥэ диэри дьахтар тэбис-тэҥҥэ саа-саадах тутан киирсибиттэрэ! Онтон 100 000-тан тахсата араас уордьаннарынан уонна мэтээллэринэн наҕараадаламмыттара. Олор истэригэр биһиги биир дойдулаахпыт, үгүстэргэ холобур буолар олоҕу, хорсун сырыылары көрдөрбүт Вера Захарова бойобуой киирсиилэрин, үтүөлэрин иһин Аҕа дойду сэриитин II...

Кыайыы 75 сылын көрсө | 22.11.2020 | 12:56

ИЛЬМЕНЬ КҮӨЛГЭ ТРАГЕДИЯ

Аҕа дойду Улуу сэриитин биир хаан тохтуулаах, элбэх өлүүлээх кыргыһыытынан Ильмень күөлгэ биһиги биир дойдулаахтарбыт, саха уолаттара сырдык тыыннара быстыбыта буолар. Бу кыргыһыыны биһиги ордук чугастык сүрэхпитигэр-быарбытыгар ылынабыт. Кинилэр өлүүлэрин историктар сыыһа бирикээс, соруйан өлөр өлүүгэ уган биэрбиттэрин курдук этэллэрэ эмиэ да оруннаах курдук. Ол курдук наһаа ыраах сиргэ сатыы...

Кыайыы 75 сылын көрсө | 15.11.2020 | 12:39

ИЙЭБИТ КЭРЭ МӨССҮӨНҮН ИЛДЬЭ СЫЛДЬАН УЛААППЫППЫТ

Быйыл Кыайыы 75 сылынан дьиэ кэргэнтэн саҕалаан, бүтүн Ийэ дойдубут дьоно, салалтата, тэрилтэлэр ытык дьоммутун кэриэстээн, кинилэргэ сүгүрүйэн ахтан-санаан аастыбыт. Сорох дьон күндү төрөппүттэрин, чугас дьоннорун аан бастаан бэчээккэ биэрдилэр, кинилэр тустарынан сиэннэригэр, оҕолоругар кэпсиир, билиһиннэрэр туһугар. Бүгүҥҥү нүөмэргэ биһиги хаһыаппытыгар анаан ийэлэрин, эбэлэрин, сэрии сылын оҕото Вера Егоровна Заровняева...

Кыайыы 75 сылын көрсө | 09.11.2020 | 10:41

САХАЛАР КЫАЙЫЫ ТУҺУГАР КЫЛААТТАРА

Кыайыы туһугар хас биирдии сэбиэскэй киһи бэйэтин кылаатын киллэрсибитэ. Саха дьоно онтон да туора турбатахтара. Сыалай тааҥка оҥоһуутугар төһөлөөх үбү, көмүһү куппуттара буолуой, дьахталлар барахсаттар күүстээх үлэлэрин кэнниттэн кээнчэ, үтүлүк тигэн ыыталлара, “Барыта фроҥҥа, барыта Кыайыы туһугар!” диэн салайтаран күннэрин-түүннэрин аахсыбакка үлэлээбиттэрэ, көлөһүннэрин тохпуттара. Онон эрэ кыайыы ситиһиллибитэ, онон эрэ...

Кыайыы 75 сылын көрсө | 03.11.2020 | 20:15

Килбиэннээх олоҕу олорбуттара

Улуу Кыайыы 75 сылынан сэрии кэмигэр тыыннарын да харыстаабакка тыылга үлэлээбит, Ийэ дойдуларын иһин хорсуннук сэриилэспит дьоммут тустарынан матырыйааллары, ахтыылары салгыы таһааран иһэбит. Бүгүн Уус Алдан улууһун Сыырдаах нэһилиэгэр олорон, үлэлээн ааспыт төрөппүттэрин туһунан кыргыттара, үлэ бэтэрээннэрэ, Клавдия уонна Мария Колодезниковалар ахтыыларын ааҕааччы киэҥ араҥатыгар билиһиннэрэбит. Биһиги ийэбит Крылова Наталия...

Кыайыы 75 сылын көрсө | 23.10.2020 | 13:22

Аҕам ахтыытыттан сиэттэрэн

Сайын аайы уоппускабар дойдубар сайылыы тахсабын. Сорох сыл аҕам, үлэ, сэрии бэтэрээнэ Константин Константинович Борисов муспут “баайын-дуолун” көрөбүн. Кини баайа диэн 60-с сыллартан ханнык киинэҕэ сылдьыбыта, туох ис хоһооннооҕо суруллубут блокнота, эмиэ ол сыллартан хаһыаттартан кырыйан мунньубут араас интэриэһинэй ыстатыйалар, сопхуоска үлэлээбит докумуоннара, ким төһөнү оттообута, мастаабыта, оҕолорго, биһиэхэ атыыласпыт...

Кыайыы 75 сылын көрсө | 18.10.2020 | 14:32

Дьоруойдарбытын тоҕо билбэппитий?

Уус Алдан улууһун I Өспөх нэһилиэгэ (билигин Уһун-Күөл нэһилиэгэ), “Кыһыл Сардаҥа” холкуос. 1942 сыл. 50-ча хаһаайыстыбалаах холкуостан 30 киһи армияҕа барбытыттан 15-һэ эргиллибэтэҕэ, 57 киһи хоргуйан өлбүтэ. Бу 57 киһи испииһэгэр мин ийэм төрөппүттэрэ, эбэм Пелагея Афанасьевна (1899 с.т.), эһэм Петр Федорович (1898 с.т.), кыыстара, ийэбит балта Елена Петровна (1933...

Кыайыы 75 сылын көрсө | 28.09.2020 | 13:21

Быйылгы үбүлүөйү уратытык бэлиэтээтибит

Сайсары уокуругар “Школьный мир” библиотека урут-уруккуттан айымньылаахтык үлэлиир. Кыайыы үбүлүөйдээх сылын кэлэктиип ураты бэлэмнээх көрсүбүтэ. Библиотека сэбиэдиссэйэ Валентина Яковлева быйылгы бэлиэ сылга хайдах үлэлээбиттэрин, саҥа усулуобуйаҕа хайдах үөрэммиттэрин кэпсиир. –Библиотека фойетыгар “Албан аат уонна өйдөбүнньүк сыла” диэн кинигэ быыстапката дьон-сэргэ сэҥээриитин ылла. Манна Е. Ярославскай аатынан музей экспонаттарын, ааҕааччыбыт Галина...

Кыайыы 75 сылын көрсө | 28.09.2020 | 13:18

Герой албан аатын үйэтитэр сквер тутуута түмүктэннэ

Балаҕан ыйын 27 күнүгэр, Судаарыстыбаннас күнүгэр, Дьокуускай куоракка өссө биир бэлиэ түгэн үүнүөҕэ. Ол курдук, Сайсары уокуругар Сэбиэскэй Сойуус Геройа Владимир Лонгинов скверин үөрүүлээх аһыллыыта буолуоҕа. Бу туһунан куорат дьаһалтатын пресс-сулууспата иһитиннэрэр. 3-с Академическай уул. 20, Владимир Лонгинов боруонса бюһа уонна 9 миэтэрэ үрдүктээх стела туруоруллуоҕа. Эбийиэк тутуутугар 4, 5...

Кыайыы 75 сылын көрсө | 04.09.2020 | 06:54

Уус Алдан Тумулугар Кыайыыга анаммыт үйэлээх тутуу

2018 сыллаахха Уус Алдан улууһун Тумул бөһүөлэгэр Тумултан төрүттээх предприниматель, меценат Петр Спиридонович Алексеев көмөтүнэн “Кыайыы түһүлгэтэ” диэн олус бэртээхэй көстүүлээх Кыайыы болуоссата үөрүүлээхтик аһыллыбыта. Оччолорго бу сураҕы бары сэҥээрэ истибиппит. Бэйэтин үбүнэн маннык үйэлээх тутууну нэһилиэгэр өйдөбүнньүк оҥорбута, бу нэһилиэк инники сайдыытыгар уонна үүнэр көлүөнэҕэ дьоһун бэлэх буолар диэн...

Кыайыы 75 сылын көрсө | 30.07.2020 | 18:49

Уоттаах сэрии кыһарҕана аччык олоххо тиэрдибитэ

Ол кырыктаах сэрии саха дьонун сүрэҕиттэн билигин да сүппэт баас буолан үйэлэр тухары сырыттаҕа. Оччотооҕуга тыылга үлэлээбит, сэриигэ өстөөхтөрү утары хорсуннук сэриилэспит бэтэрээннэр ахтыыларын чугас дьонноро биэрбиттэрин эһиги дьүүлгүтүгэр таһаарабыт. Аччыктааһын ыар содулун билбиттэрэ Николай Яковлевич Петров, Горнай улууһун Аһыма нэһилиэгин олохтооҕо: – Сэрии сылларыгар дьон-сэргэ “Бары күүһү – өстөөҕү...

Кыайыы 75 сылын көрсө | 12.07.2020 | 16:25

Хоро нэһилиэгэ кинигэ таһаарда

Сунтаар улууһун Хоро нэһилиэгэ быйыл Улуу Кыайыы 75 сылыгар Ийэ дойдуларын көмүскээбит биир дойдулаахтарын туһунан кинигэни таһаартарда. Хомуйан оҥорооччулар – СӨ норуотун хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ, Сунтаар улууһун, Хоро нэһилиэгин бочуоттаах олохтооҕо П.И. Уаров, М.К. Аммосов аатынан ХИФУ научнай библиотекатын кылаабынай библиотекара Е.П. Ксенофонтова. Кинигэ биэс түһүмэххэ араарыллан суруллубут. Ааптардар хас...

Кыайыы 75 сылын көрсө | 12.07.2020 | 16:16

Оҥхойго ураты эҕэрдэ

Үөһээ Бүлүү улууһун Оҥхой нэһилиэгэр үрүҥ илгэни үрүлүтэр үтүө күннэр үүммүттэринэн, окко киирии үөрүүлээх кэминэн олохтоох дьаһалта үлэһиттэрэ, нэһилиэк дьокутааттара бар дьону уратытык эҕэрдэлээтилэр. Тэрээһин Улуу Кыайыы 75 сыллаах, Үөһээ Бүлүү оройуона тэриллибитэ 85 сыллаах өрөгөйдөөх үбүлүөйдэрин чэрчитинэн ыытылынна. Күөх быйаҥтан үгүөрүтүк сомсоҥҥут, уйгу-быйаҥ, уһун дьоллоох олохтонуҥ диэн туран олохтоох...

Кыайыы 75 сылын көрсө | 12.07.2020 | 16:10

Уйбаан Бахсылыырап суруйбута суоруллубат

Улуу Кыайыыны уһансыбыттары үйэтитээччинэн Уус Алдаҥҥа Иван Иванович Попов – Уйбаан Бахсылыырап буолар. Кини бу тиэмэҕэ дьарыктаммыта отучча cыл буолан эрэр. Үлэтин хайысхата эмиэ атыттартан чыҥха атын. Уйбаан Бахсылыырап суола-ииһэ тыылга үлэлээбиттэр, сэрии кэмин оҕолорун дьылҕаларын суруйууга көстөр. Онон Иван Иванович Уус Алдан улууһугар маннык үлэҕэ соҕотох кэриэтэ. Үйэтитиигэ бастакы...

Кыайыы 75 сылын көрсө | 12.07.2020 | 16:08

Мытаахха үйэтитии үлэтэ

Горнай улууһун Мытаах нэһилиэгэр сэрииттэн тыыннаах эргиллэн кэлбит биир дойдулаахтарын үйэтиттилэр. Ол курдук, Кыайыы 75 сылыгар олохтоох дьаһалта үбүлээһининэн, көҕүлээһининэн мрамортан өйдөбүнньүк бэлиэ оҥоһуллан ыйанна. Мытаах нэһилиэгиттэн 112 киһи Ийэ дойдуларын көмүскүү барбыта. Кинилэр фронт бары хайысхаларыгар сэриилэспиттэрэ, билиҥҥи эйэлээх олохпутун түстээбиттэрэ. Фронтан 48 байыас Кыайыы кынаттанан, төрөөбүт төрүт дойдутугар...

Кыайыы 75 сылын көрсө | 03.07.2020 | 10:41

УЛУУ КЫАЙЫЫ ПАРААДА

Коронавирус бүтүн аан дойдуну барытын аймаата. Ол курдук быйылгы күүтүүлээх Улуу Кыайыы 75 сылын бэлиэтиир байыаннай параат бэс ыйын 24 күнүгэр буолан ааста. КЫҺЫЛ БОЛУОССАККА Дойдубут тэбэр сүрэҕэр, Москва Кыһыл болуоссатыгар Кыайыы 75 сылыгар аналлаах параат 1 чаас 15 мүнүүтэ устата барда. Манна 14 тыһыынчаттан тахса байыаннай сулууспалааччы, 200-тэн тахса...

Кыайыы 75 сылын көрсө | 25.06.2020 | 12:13

Аҕам уонна абаҕам

Киһи олоҕор төрөппүт күндү дьоно, ийэлээх аҕата суох да буоллаллар куруук аттыгар бааллар, үөһэттэн көрө, арыаллыы, ыарахан кэмҥэр көмөлөһө, сүбэ-ама буола сылдьаллар. Биир бэйэм төрөппүттэрбин өрүү ахта, аттыбар баалларын курдук саныы сылдьабын. Арай билигин баар буоллуннар, билиҥҥи олохпутун-дьаһахпытын, сиэннэрин көрдүннэр, кырдьаҕас дьиэлэрин кэлэн өҥөс гынныннар диэн оҥорон көрөбүн. Кинилэр барыбытын...

Кыайыы 75 сылын көрсө | 18.06.2020 | 17:36

Харах уулаах өрөгөй ыһыаҕа

Саха сириттэн Аҕа дойду Улуу сэриитигэр 62509 киһи ыҥырыллыбыт. 1945 сыл ыам ыйын 9 күнэ дойдуга Кыайыы күнүнэн биллэриллибитэ. Сахабыт сиригэр аан бастакы үөрүүлээх Кыайыы ыһыахтара самаан сайын сатыылаан турар кэмигэр, бэс ыйыгар хас оройуон, нэһилиэк аайы ыһыллыбыта. Сэриигэ уонна фроҥҥа Таатта улууһуттан Аҕа дойду Улуу сэриитигэр 1 757 киһи...

Кыайыы 75 сылын көрсө | 14.06.2020 | 14:06

Сэрии оҕотун ахтыыта

Аграфена Гаврильевна Михайлова (Кузьмина), үлэ бэтэрээнэ, социалистическай үлэ ударнига, Ньурба улууһа, Маар бөһүөлэгин бочуоттаах олохтооҕо: – Мин Ньурба улууһун Чаппанда нэһилиэгэр муус устар 21 күнүгэр 1937 сыллаахха төрөөбүтүм. «Сэрии оҕолоро» диэҥҥэ чахчы киирэр эбиппин. Билигин 82 сааспын ааhан баран, олохпун барытын эргитэ санаатахпына, оҕо сааһым ким да баҕарбат ыарахан кэмнэрин...