06.04.2024 | 10:00

Тэпилииссэ буорун бэлэмнээһин

Тэпилииссэ буорун бэлэмнээһин
Ааптар: Киин Куорат
Бөлөххө киир

Биһиги буорбут үксүгэр тураҥнаах (туустаах) буолан, үчүгэй буору дэбигис булар күчүмэҕэй. Үчүгэй буору хатыҥ эбэтэр долохоно (боярышник) үүнэр сириттэн хоруйан ылыахха сөп. Быйаҥнаах бааһына буора эмиэ барар.

Буору кырыстан бэлэмниир өссө ордук. Ону маннык оҥоһуллар: кырыһы саралаан ылан, оттоох өттүнэн умса ууран саһааннаан таһаарыллар. Түгэҕин төгүрүк гына уонна ууну тутар курдук хоруудалыы ууран таһаарыллар. Манна сайын ынах иигин уонна ууну кутан илитиллэр. Оччоҕо кырыс түргэнник сытыйар уонна хаачыстыбата тупсар. Перегнойу (кунуһу) пиэрмэ эбэтэр былыргы өтөхтөр тастарыттан төһөнү баҕарар булуохха сөп. Кырыһы уонна кунуһу эрдэттэн сиидэлээн, булкадаһык оҥорон бэлэмниир үчүгэй. Ол наадатыттан, кыра харахтаах тимир сиэккэни булан, араамалаан, сиидэ оҥоһуллар. Тэпилииссэ эбэтэр парник  тураҥнаах сиргэ тутуллар буоллаҕына, сир үрдүнэн полиэтилен пленканы тэлгэтиллэр уонна 20-25 см халыҥнаахтык мас хатырыгын, сүгэ олугун (мас сыыһын), бытархай тааһы, кумаҕы тэлгэтиллэр. Ол кэнниттэн кырыс буорун (50-60 быраһыан)  уонна күҥкүйбүт ноһуому (40-50 быраһыан) булкуйан, 25 см халыҥнаахтык кутуллар.

Тэпилииссэ буорун долбуур (стеллаж) оҥорон, онно кутар өссө ордук. Тэпилииссэ буора минеральнай уоҕурдуулары элбэхтик киллэрииттэн уонна кутар уу туустах буоллаҕына (биһиги күөллэрбит уулара туустаахтар), түргэнник тууһурар. Ону уунан сайгыыр үчүгэй. Нуормата 1 кв м. иэҥҥэ 150-400 л уу. Бу үлэни күһүн үүнээйини хомуйан баран оҥоһуллар. Үүнээйи үүнэн турдаҕына буору сайҕыахха эмиэ сөп. Ону кутуу нуорматын улаатыннаран (1 кв м 30-40 л) ситиһиллэр. Оччоҕо туус ууну кытта суураллан тохтор. Туустаах уу сүүрэр ханаабатын уонна түһэр дьааматын эрдэттэн бэлэмнэнэр. Буору маннык сайҕааһын кэнниттэн үүнээйини эбии аһатыллар.

 

Н.С. Федорова «Тиэргэммит быйаҥа» кинигэтиттэн

Сонуннар

25.07.2024 | 12:00
Сокуон-тойон

Ордук ааҕаллар

Мария Мигалкина:   «Кэлии сиэмэлэринэн үлүһүйүмэҥ»
Дьон | 19.07.2024 | 10:00
Мария Мигалкина: «Кэлии сиэмэлэринэн үлүһүйүмэҥ»
Мин бүгүн ааҕааччыларбар, ордук хаһаайкаларга, 35 сыл үлэлээбит уопуттаах агроном, билигин биэнсийэлээх, дойдутугар сайылыы сылдьар Мария Семеновна Мигалкинаны кытта тэлгэһэтигэр тиийэн, үүнээйитин, сибэккитин көрө-көрө, дуоһуйа, астына кэпсэттим.   Сибэккигэ уоҕурдууну хото туттабын Бастатан туран ааҕааччыларга циния диэн сибэкки туһунан кэпсиэҕим. Урут биһиги “Циния обыкновенная” диэни олордор этибит, билигин “Циния кустовая” диэн...
Изабелла Попова: Сүрэхпэр сөҥөрбүт дьүөгэлэрим
Дьон | 19.07.2024 | 12:00
Изабелла Попова: Сүрэхпэр сөҥөрбүт дьүөгэлэрим
Арассыыйа үөрэҕириитин туйгуна, Саха сирин үөрэҕириитин бочуоттаах үлэһитэ, хас да кинигэ ааптара Изабелла Ильинична Попова бүгүн өрөгөйдөөх үбүлүөйүн көрсө өссө биир кинигэтин сүрэхтиир. Дьэ, кырдьык, сүрэхтиир... Сүрэҕин сылааһын иҥэрбит кинигэтин!   Ахтар-саныыр дьүөгэлэрим, Аламаҕай сэгэрдэрим, Саһарҕалаах сарсыардабын Сандаарытар куоларым!   Сүр... Сүрэх, сүрдээх, сүрэхтиир... Сахабыт тыла барахсан тугун бэрдэй! Биир тылтан силистэнэн-мутуктанан...
Баһаар буруйдааҕын тыллыаҥ — наҕараада ылыаҥ
Сонуннар | 22.07.2024 | 14:00
Баһаар буруйдааҕын тыллыаҥ — наҕараада ылыаҥ
Ойуур баһаара – дьоҥҥо, кыылларга, окко-маска, үүнээйигэ улахан охсууну оҥорор. Ойуур хаһаайыстыбатын сулууспатын биир кэлим төлөпүөнэ: 8-800-100-94-00 Саха Өрөспүүбүлүкэтин ойуур хаһаайыстыбатын регионнааҕы диспетчерскэй сулууспата: 8(4112)44-74-76, 8(4112) 44-77-76 Маны таһынан оройуоҥҥутугар ойуур хаһаайыстыбатыгар эбэтэр лесничествоҕа биллэриэххитин сөп.  Ойуур баһаарын таһаарыыга буруйдаах киһи туһунан кырдьыктаах иһитиннэриини биэрбит гражданиҥҥа 10 тыһыынчаттан 50 тыһыынчаҕа...
Саха сиригэр мелиорация үлэтэ саҕаламмыта 75 сылын туолла
Сонуннар | 15.07.2024 | 14:00
Саха сиригэр мелиорация үлэтэ саҕаламмыта 75 сылын туолла
Саха Өрөспүүбүлүкэтин Бырабыыталыстыбатын 2№-дээх дьиэтигэр Мелиорация уобалаһыгар уонна тыа хаһаайыстыбатын уунан хааччыйыыга судаарыстыбаннай управление тэриллибитэ 75 сылынан үөрүүлээх мунньах буолан ааста. «Саҥа тэриллэригэр баара суоҕа икки-үс испэлиистээх тэрилтэ 70-80 сылларга баараҕай мелиоративнай үлэлэри ыытар бөдөҥ салааҕа кубулуйбута. Мелиорацияҕа уонна уу хаһаайыстыбатыгар бүтүн министиэристибэ тэриллибитэ. Тыа хаһаайыстыбатын култуураларыттан өлгөм үүнүүнү ылары...