18.02.2023 | 16:00

Саха цииркэтин эдэр артыыһа Роман Романов

Бүгүн ааҕааччыларбын Марфа уонна Сергей Расторгуевтар ааттарынан Саха судаарыстыбаннай цииркэтин эдэр артыыһа Роман Романовы кытта билиһиннэрэбин.
Саха цииркэтин эдэр артыыһа Роман Романов
Ааптар: Айталина Софронова
Бөлөххө киир

— Роман, цииркэ аптаах эйгэтигэр хаһан кэлбиккиний, уһаарыллыы хайдах ааспытай?

— Цииркэ эйгэтигэр 10 саастаахпар, 2003 с. сүүмэрдээһини ааһан киирбитим. Кыра эрдэхпиттэн акробатиканы сэҥээрэр буолан, Брюс Ли, Джеки Чан оонньуур киинэлэрин интэриэһиргээн көрөрүм. Төһө даҕаны оччолорго анал дьарыкка сылдьыбатарбын, үҥкүүнэн дьарыктанар эдьиийдээх убайбын үтүктэн, шпагат түһэргэ, кольцо оҥорорго үөрэммитим.

Биир күн ийэм Цииркэ дьиэтигэр кастиҥҥа аҕалбыта. Ити кэмҥэ бастакы бөлөх Кытайга үөрэнэ сылдьар этэ. Ол оҕолор сайын дойдуларыгар кэлэн кэнсиэр көрдөрдөхтөрүнэ, ийэм булгуччу онно сырытыннарара. Ол саҕана тэлэбиисэринэн даҕаны Кытайга үөрэнэ сылдьар саха оҕолорун көрдөрдөхтөрүнэ, ымсыырар буоларым. Ити сылдьан «Кинилэр курдук буолуоххун баҕараҕын дуо?”  диэн ыйытыы турбутугар, кастиҥҥа барбытым. Оччолорго саҥа цииркэбит тутулла илигэ, Автовокзал оройуонугар эргэ цииркэҕэ тиийбиппит. Арай, үллэҥнэс киһи, 400-тэн тахса оҕо мустубут. Син уҥа-хаҥас бырахсан иһэн бүтэһик түһүмэҕи сатаан ааспатаҕым. Эһиилигэр эмиэ кастинг буолар диэтилэр. Иһиттим-истибэтим диэтим да, туох баар харса суохпун киллэрэн, иккистээн тиийдим. Хата, тургутуулары этэҥҥэ ааһан, талыллан, сэттэ оҕо буолан Кытайга үөрэнэ барар чиэскэ тиксибиппит.

— Уопсайа хас сыл үөрэнниҥ?

— Аҕыс сыл үөрэммитим. Биһиги бөлөхпүт үс потогунан кэлбитэ. Уопсайа сүүрбэ оҕо буолан үөрэммиппит. Бастаан тиийбиттэри «основаҕа” – илиигэ турарга үөрэтэллэр, элбэх чааһы акробатикаҕа аныыллар. Иккис-үһүс сылларгар быһыыгын-таһааҕын учуоттаан, сирэйиҥ-хараҕыҥ олоруутуттан көрөн, ханнык нүөмэргэ барсаргын быһаараллар, наардыыллар.

Биһиэнэ бөлөҕүнэн толоруллар нүөмэр этэ. Мин итини сэргэ жонглированиенан дьарыктаммытым.

Бастакы сылбар син ыарахан соҕус этэ. Кытайдыы эрэ саҥарар тренердэр, кытай аһа-үөлэ, култуурата, менталитета барыта уустук, киһи атыҥырыыр курдуга. Кэлин аска үөрэнэн, тылы өйдүүр буолан, үөрэх чэпчэкитик киирэр буолбута.

— 10 саастаах оҕо кырата бэрт дии... ыллыҥ даҕаны баран хааллыҥ дуо?

— Оччолорго баҕа санаам улахана бэрт буоллаҕа. Бэйэм дьаныһан, туруулаһан туран барбыт киһи барытын тулуйарга тиийдэҕим.

— Режим даҕаны кытаанах буолуохтаах.

— Сарсыарда алтаҕа турабыт, сэрээккэлиибит, онтон былаах көтөҕөр этибит. Күн аайы дьарык. Нэдиэлэҕэ иккитэ оскуола үөрэҕин барабыт – математика, нуучча тыла, уоннааҕыта барыта дьарык. Сарсыарда алтаттан саҕалаан киэһэ аҕыска биирдэ бүтэбит.

— Улуу Кытай эйиэхэ киһи буолан тахсаргар тугу биэрдэ?

— Кытай норуота сүрдээх үлэһит уонна олус кытаанах дьиссипилиинэлээх. Онон мин кинилэртэн тулуурдаах буоларга үөрэммитим буолуо. Дьоммутуттан ыраах сылдьар буолан, кыра эрдэхпититтэн бэйэбитин көрүнэ, харчыны да сатаан тутта үөрэннэхпит. Саамай киэн туттарым – ханнык да үлэттэн чаҕыйбат буоларга үөрэммитим.

— Өйдөөх эрэ киһи жонглердуур дииллэр, оннук дуо?

— Оннук буолбата ини. Мин санаабар, ким баҕарар сатыан сөп. Бэйэм оҕолорго маастар-кылаастары ыытабын, үчүгэйдик дьарыктаммыт оҕолор баара суоҕа биир чааһынан номнуо сатыыр буолаллар.

— Бука, үлэҥ чэрчитинэн аан дойду араас муннугун көрдөҕүҥ.

— Буолуон сөп. Кэмиттэн кэмигэр араас күрэхтэһиилэр, бэстибээллэр ыытыллаллар. Сахабыт цииркэтин аатыттан Испанияҕа, Казахстаҥҥа, Венгрияҕа ыытыллыбыт бэстибээллэргэ ситиһиилээхтик кыттан турардаахпыт. Бэйэбит цииркэбитигэр «Мамонтенок” диэн бэстибээллээхпит.

— Цииркэ артыыһын идэтин талыан баҕалаах оҕолорго тугу сүбэлиэҥ этэй?

— Цииркэ артыыһа буоларга олус күүстээх баҕа наада.

— Үлэҥ таһынан эбии дьарыктааххын дуо?

— М.К. Аммосов аатынан ХИФУ-га региональнай культурологияны үөрэтэбин. Иллэҥ кэммэр футболлуубун, хабылык оонньуурбун сөбүлүүбүн. Спорт салаатыгар тиһиктээхтик сылдьар цииркэ артыыстара элбэхтэр. Хапсаҕайга, футболга, остуол оонньууларыгар дьарыктаналлар, маастар нуорматын да толорбуттар бааллар. Мин сахалыы остуол оонньууларынан – хабылык, хаамыска – дьарыктанан  эрэбин. Бу күннэргэ Аллара Бэстээххэ бастакы күрэхтэһиим буолла. Уонна оттон, эр киһи, ыал аҕата буоларым быһыытынан, иллэҥ кэммин дьиэ кэргэммэр аныырга кыһаллабын.

— Артыыс быһыытынан бэйэбин толору арыйдым дии саныыгын дуу эбэтэр өссө да эрдэ дуу?

— Мин санаабар, өссө да арылла иликпин. Эдэрбин, онон барыта иннибэр турдаҕа. Инникитин саҥа нүөмэрдэри бэлэмнээн, трюктарбын элбэтэн  үлэлиир-хамсыыр сыаллаахпын.

— Кэргэҥҥинээн иккиэн цииркэ артыыстараҕыт дии?

— Оннук. 2014 сыллаахха ыал буолбуппут. Кэргэним эмиэ циркэҕэ артыыһынан үлэлиир. Тапталбытын түстүүр икки сааастаах Роксана диэн кыыс оҕолоохпут.

— Истиҥ кэпсэтииҥ иһин махтанабын, талбыт идэҕэр саҥа таһымнары, ситиһиилэри баҕарбын.

— Махтал!

Сонуннар

Ордук ааҕаллар

Оҕоҕун иккистээн ыытар саҕа ыарахан суох...
Сонуннар | 30.03.2023 | 14:00
Оҕоҕун иккистээн ыытар саҕа ыарахан суох...
Ийэлэри кытта кэпсэттэҕим аайы, кинилэр тулуурдарыттан, кытаанах санааларыттан сөҕөбүн. Тастарыгар таһаарбакка, истэригэр төһөлөөх айманалларын айбыт таҥара эрэ билэн эрдэҕэ. Ол да буоллар, «атын ийэлэргэ хайдах эрэ көмө буолларбыт, баҕар, сүбэбит-амабыт тиийиэ» диэн, аһаҕас кэпсэтиигэ тахсалларын иһин тус бэйэм махтанабын уонна бары Ийэлэргэ сүгүрүйэбин.   Анна Ивановна Николаева, саллаат ийэтэ, куорат олохтооҕо:...
Остуоруйаттан саҕыллыбыт дьарык
Дьон | 25.03.2023 | 14:00
Остуоруйаттан саҕыллыбыт дьарык
Хаһыаппыт бүгүҥҥү таһаарыытыгар айылҕа биир кэрэ бэлэҕин – сибэккини оҥорор Мария Попова бу дьикти дьарыга остуоруйалаах кинигэттэн саҕыллыбытын, ол кинигэтэ аны олоҕун аҥаарын булсуһуннарбытын уонна «Кэрэни көрбүт / Не хороните меня без Ивана» киинэҕэ кини туох сыһыаннааҕын туһунан кэпсиэхпин баҕарабын.   – Үтүө күнүнэн, кэрэни оҥорор Мария! Куйаар ситиминэн эн олус...
Өлгөм үүнүү элбэх үлэни эрэйэр
Дьон | 30.03.2023 | 14:00
Өлгөм үүнүү элбэх үлэни эрэйэр
Сааскы ылааҥы күннэри баттаһа, күннээҕи түбүктэн ордон, кэрэ аҥаардар ким иистэнэр, ким оҕуруот олордуутун саҕалыыр. Ханнык баҕарар үлэни өрө тутар дьонтон биирдэстэринэн Любовь Петровна Луковцева буолар.
Ирина Саввина:  Арассыыйа үрдүнэн итинник мөһөөччүгү ким да тигэн, толорон биэрбэт
Дьон | 30.03.2023 | 10:00
Ирина Саввина: Арассыыйа үрдүнэн итинник мөһөөччүгү ким да тигэн, толорон биэрбэт
«Мэтээл туһугар буолбакка, кыайыы туһугар» диэн ырыаҕа ылланарын курдук, иистэнньэҥ кыргыттар күннэри-түүннэри, өссө үлэ чааһын кэнниттэн кэлэн биир кэппиэйкэни эрэйбэккэ, биир хайҕал тылы күүппэккэ үлэлииллэр эбит. Барыта кыргыттар диэхпин, хамаандаларыгар биир соҕотох эр киһи эбиллибит, кини туһунан ааҕан иһэн билиэххит.   Дзержинскэй уулусса 76 нүөмэригэр, “Технопарк” дьиэтигэр анал байыаннай дьайыыга сылдьар...