САҤА ДЬЫЛГА ТУГУ АСТЫЫБЫТ

САҤА ДЬЫЛГА ТУГУ АСТЫЫБЫТ

Ольга Крылова (инстаграмҥа @krylovaon) – икки оҕо ийэтэ, тапталлаах кэргэн уонна биир саастаах сиэн эбээтэ. Билигин тутуу хампаанньатын салайар кэрэ аҥаар. Социальнай ситимнэргэ кини фудблогер, фудфотограф быһыытынан биллэн-көстөн эрэр:

– Төрөппүттэрим ас астааһыныгар олох кырабыттан сыһыарбыттара. Аҕам аһылыгар дьиҥнээх гурман уонна эстет. Ийэм ордук бурдук аска табыллар. Онон үчүгэй аска, эриэккэс бүлүүдэлэргэ улааппытым. 7-ис кылаастан барытын бэйэм астыыр буолбутум. Бастакы “уопуттарбын” дэриэбинэҕэ сайылыы таҕыстахпына аймахтарбар оҥорор этим. Бастаан сыыһа-халты туттунуу да баара: үтүлүк саҕа аһара улахан бэрэски, сыыһа суоттанан тааһынан буспут мохоруон, харааран хаалбыт бисквиттэр уо.д.а. Ол эрэн оччолорго мин эксперименнииргэ үөрэммит эбиппин – бородуукта соччо суох кэмэ этэ. Мин ыһаарыламмыт оҕурсуларбын аймахтарым билигин да саныыллар.

Социальнай ситимнэр олохпутугар күүскэ киирэр кэмнэригэр хоббибын бастаан ВКонтакте, онтон Инстаграмҥа таһаарар буолан барбытым. Сурутааччыларбын кытта ырысыаптарбын үллэстэрим, сыыйа-баайа аһы хаартыскаҕа кыраһыабайдык түһэрэргэ үөрэммитим.

Көрөөччүлэрим элбээн иһэллэр. Доҕотторбуттан ураты, аны олох билбэт дьонум сурутан, хайҕыыр буолан барбыттара. Тас дойдулартан кытта көрөллөр, мин ырысыаптарбынан астыыллар эбит. Арааһы ыйыталлар, сүбэлэтэллэр.

Быйыл саҥа дьыл бырааһынньыктарын иннинэ сурутааччыларым бырааһынньыктааҕы остуолу хайдах тэрийэр туһунан наһаа элбэҕи ыйытан барбыттара. Кырыыса сылыгар тугу астыыбыт, төһөнү атыылаһабыт, хайдах бириэмэбитин аттарабыт дииллэр. Саҥа дьыллааҕы менюну оҥорорго мунаахсыйар боппуруостара элбэх. Онон туох-баар билиибин, уопуппун туһаҕа таһаарар кэмим кэлбит эбит диэн, удамыр сыанаҕа саҥа дьыллааҕы менюну суоттаан, оҥорон биэрэр өҥөнү толкуйдаатым. Ол менюбар төһө, ханнык ас атыылаһыллыахтааҕын барытын суоттаан-учуоттаан биэрэбин (удамыр сыанаҕа хантан ылыахха сөбүн кытта сүбэлиибин).

Саҥа дьыллааҕы меню оҥорорбор хайаан да болҕомтоҕо ылабын: дьиэ кэргэҥҥэ хас киһи баарын, саастарын, тугу сөбүлүүллэрин, тугу сирэллэрин, дьиэ кэргэн үгэстэрин, бырааһынньыгы ханна көрсөллөрүн, уопсай бүддьүөттэрин уо.д.а. Үгэс быһыытынан, бырааһынньыктааҕы остуолга бастаан тымныы бүлүүдэлэри уонна сокуускалары бэриллиэхтээх, онтон гарнирдаах итии аһылык кэлэр уонна түмүккэ – десерт.

Саҥа дьыллааҕы остуолбар туох баар буоларын мин сэтинньигэ бэлэмниибин:

Тымныылыы бэриллэр бүлүүдэлэр уонна сокуускалар:

– Тууһаммыт семга уонна чыыр;

– мууска ууруллубут муора астара, цитрусовай соустаах;

– оҕуруот аһын ассортита;

– эт ассорти, бэйэ оҥоһуу хартыыһалаах;

– тоҥ балык, бэйэ оҥоһуу аджикалаах.

Салааттар

– Ньирэй этиттэн «Оливье», бэйэ оҥоһуу майонеһынан сапыраапкаланар;

– араас салаат сэбирдэҕиттэн салаат, цитрусовай соустаах.

Итии аһылык:

– Кыһыл виноҕа буспут кус, грильга буспут оҕуруот аһын кытта.

Остуолга сибиэһэй килиэптээх корзина уурабын (французскай багет, чиабатта), тумалаах арыы.

Десерт – отон уонна фрукта арааһа.

2020 сыл – Кырыыса сыла. Кини аска талымаһа суох, өлгөм соҕус эрэ буолуон наада, онон сыл хаһаайкатын санаатын табар судургу буолуоҕа. 

Билигин былыргылыы тааһынан салааты астааһын, 3-4 итии аһылык бэлэмниир наадата суох. Остуолга 2-3 тымныылыы сиэнэр бүлүүдэ, биир итиилии бэриллэр бүлүүдэ, чэпчэки гарнир уонна десерт быһыытынан айылҕа отонноро, фрукта сөп оҥорор. Бүлүүдэлэргитигэр интэриэһинэй соустары, маринадтары оҥоруҥ. Остуолу тэрийиигэ айымньылаахтык сыһыаннастаххытына, чугас дьоҥҥутун үөрдүөххүт диэн эрэннэрэбин.

ДУХУОПКАҔА БУСПУТ УБАҺА ЭТЭ

Ойоҕос – 600 г

Туус – 0,5 ч.нь.

Хара биэрэс

Чеснок – ½ өлүүскэ

Фольга – 2 миэтирэ

Ойоҕоспутун хайаан да ириэрэр наадата суох. Тоҥнуу сууйан баран, кумааҕы сотторунан куурдабыт. Чеснокпутун пластиналарга эбэтэр олох бытархай гына кырбыыбыт.

Фольгабытыттан быһан ыла-ыла, туус кутабыт, биэрэстиибит, чеснок уурабыт. Ол үрдүгэр ойоҕоспут сыата үөһээ буолар гына уурабыт. Онтон үрдүгэр эмиэ туус, биэрэс, чеснок уурабыт. Сэрэнэн фольгаҕа суулаан кэбиһэбит. Онтон иккис хос гына эмиэ фольгалыыбыт.

Духуопкабытын эрдэттэн 220 кыраадыска сылытабыт. 40 мүнүүтэ буһаран баран таһаарабыт уонна фольгабытын ойоҕоспут үрдэ көстөр гына быһан, арыйталаан биэрэбит. Өссө 10 мүнүүтэ духуопкаҕа угабыт. Онтон гриль эрэһиимин холбоон 5 мүнүүтэ устата ойоҕос үрдүн саһардан ылыахха сөп.

Буһан тахсыбыт ойоҕосторбутун фольгатыттан таһааран саҥа фольгаҕа суулаан сытыара түһэбит. Оччоҕо эт сүмэһинэ үчүгэйдик тарҕанар. Остуолга бысталаан уурабыт.

Бу ырысыабынан убаһа этин ханнык баҕарар чааһын астыахха сөп. Маннык буспут эт олус сымнаҕас уонна сүмэһиннээх буолар.

«САЮРИ» САЛААТ

Араас салаат сэбирдэҕэ – 100-150 г

Оҕурсу – 1 орто

«Черри» помидор – 7-9 уст.

 Королевскай креветка –  300 г

Кальмар – 150 г

«Шрирача»  соус – 1 ч.нь.

Апельсин цедрата – 1/3 ч.нь.

Апельсин утаҕа – 3 ост.нь.

Соевай соус – 1-2 ост.нь.

«Унаги» Соус - 1 ост.нь.

Чеснок – өлүүскэ

Мас арыыта – муора аһын ыһаарылыырга

Кунжут – ким баҕарарынан.

Креветканы уонна кальмары үчүгэйдик ириэрэбит (биир күн иннинэ, холодильник аллараа долбууругар ириэрэр ордук). Креветкабытын кичэйэн ыраастыыбыт – иһин хостуубут, сууйабыт, куурдабыт. Кальмардарбытын оргуйбут уунан саба кутабыт, тириитин хастыыбыт, иһин ылан быраҕабыт, 2 см кэтиттээх гына төгүрүктүү бысталыыбыт.

Кыра арыыны эрдэттэн сылытан баран креветкабытын уонна кальмарбытын 5 мүнүүтэ ыһаарылаан ылабыт. Кумааҕы сотторго ууран ордук арыытын оборторобут.

Соус бэлэмниибит: «Шрирача» соуска апельсин цедратын, апельсин сүмэһинин, соевай соус, «Унаги» соус, кыра гына кырбаммыт чеснок – барытын бииргэ булкуйабыт. Туруора түһэбит.

Салаат сэбирдэҕин сууйабыт,  үчүгэйдик куурдабыт.

Оҕурсубутун лиэнтэ курдук бысталыыбыт.  Эрийэн кэбиһэбит. Оҕуруот аһын ыраастыыр быһаҕынан быһыахха сөп.

Помидордарбытын аҥаардыыбыт эбэтэр 4 гына быһабыт.

Улахан бүлүүһэҕэ бастаан салаат сэбирдэхтэрин уурабыт, онтон оҕурсу, помидор, креветка уонна кальмар уурабыт, соус кутабыт. Тута остуолга биэрэбит. Онон биэриэх эрэ иннинэ таҥыллар салаат.

Олус чэпчэки уонна соуһа эриэккэс амтаннаах буолан, ыалдьыттар хайаан да сөбүлүөхтэрэ.

ДЬИЭТЭЭҔИ АДЖИКА

Помидор  – 500 г

Чеснок – ким хайдах сөбүлүүрүнэн

Петрушка, укроп – ким хайдах сөбүлүүрүнэн

Туус – ½ ч.нь.

Чили биэрэс  – ½ ч.нь.

Помидорбутун сууйабыт, ыраастыыбыт. Күөх тумабытын кыра гына кырбыыбыт.

Помидору уонна  чесногу мясорубкалыыбыт, туустаан, тумалаан баран 10-12 чаас туруорабыт. Бааҥкаларга кутан, холодильникка уура сылдьан сиибит.

Маннык соус боростуойдук ууга буспут эти да тупсарар. Шашлыкка, хортуоппуйга, тоҥ балыкка наһаа барсар.