08.03.2024 | 18:00

Үлэ уонна үөрэх

Хайдах сөпкө дьүөрэлиибит?
Ааптар: Уйгулана БОЧОНИНА
Бөлөххө киир

Арассыыйа үөрэҕин министиэристибэтин чахчытынан, устудьуоннар 60 % үөрэҕи уонна үлэни тэҥҥэ дьүөрэлииллэр.

Биллэн турар, үгүстэрэ кэнэҕэски идэлэригэр сыһыана суох үлэлээхтэр. Үксүн официант, бариста эбэтэр атыыһыт-консультант быһыытынан харчылаһаллар. Ол эрээри харчы – харчынан, үөрэнэ-үөрэнэ үлэлиир дьоҥҥо бириэмэ тиийбэтэ, онтон сиэттэрэн стресскэ ыллараллара кистэл буолбатах. Маны хайдах суох гыныахха эбэтэр кыччатыахха сөбүй?

Үөрэнэр идэҕитигэр барсар үлэтэ була сатааҥ

Өскөтүн талбыт идэҕитин сөбүлээбит буоллаххытына, ону кытта сибээстээх вакансия буларгыт ордук. Эрдэ үлэҕэ киирдэххэ, карьераҕыт түргэнник тахсыаҕа, туһалаах дьону кытта билсиэххит уонна, саамай сүрүнэ – уопут ылыаххыт. Ону кытта үөрэххитигэр кыһалҕалардаах буоллаххытына (СРС иэстээххит эбэтэр пааралары көтүтэҕит), уһуйааччылар эһиэхэ утары барыахтарын сөп.

Бииргэ үөрэнэр оҕолоргутун кытта эйэлээх сыһыаны ыһыктымаҥ

Ордук пааралары көтүтэр буоллаххытына. Бииргэ үөрэнэр доҕотторгут  дьиэтээҕи сорудахтары этэн биэриэхтэрэ уонна ВУЗ сонуннарын үллэстиэхтэрэ. Ону таһынан кинилэри кытта бырайыактары, сорудахтары үллэстэн оҥорорго быдан чэпчэки. Ордук улаханнык көмөлөспүт дьоҥҥутугар махтанаргытын умнумаҥ!

Уонна бөлөххүт бассаап-чатын бэрэбиэркэлииргитин умнумаҥ! Туох баар сорудахтары, расписаниелары уонна сыаналаргытын кэтии сылдьыҥ. Арай бассаапка мээнэ-мээнэ кэпсэтии элбэх буоллаҕына, старостаҕытыгар сорудахтары ыытар туспа СРС-группаны тэрийэригэр этиитэ киллэриҥ.

Бэйэҕит кыаххытын учуоттааҥ

Бу ситиһиилээх соруктары туруорарга көмөлөһүөҕэ. Икки куобаҕы эккирэтэр хаһан баҕарар ыарахан, оттон эһиги саамай сүрүн соруккут – үөрэх. Онон быстах үлэҕэ тугу барытын уһулуччу үчүгэйдик оҥорорго дьулуһар, бэйэ иннигэр олус үрдүк таһымы туруорар наадата суох. Өссө биир сүбэ – дьоҥҥо аккаастыырга үөрэниҥ. Туохха барытыгар сөбүлэһэ сырыттахха, үлэттэн ордон, үөрэххит хаалар. Үгүс тэрилтэлэргэ толорута суох үлэ күнүгэр сылдьар кыах баар (ыстаапка аҥаара). Онон хара маҥнайгыттан үлэҕит графигын чопчулааҥ, холобура, өрөбүллэргэ эрэ үлэлиэххэ сөп.

Күннээҕи дьарыккытын испииһэктээҥ

Күн аайы тугу гыныахтааххытын уонна хас биирдии сорукка төһө бириэмэни ууруоххутун сөбүн сурунуҥ. Ити болдьохтору тутуһар уонна иэстэри мунньубат сыалтан оҥоһуллар. Ону тэҥэ күннээҕи эрэсиими тутуһарга кыһаллыҥ, чуолаан 23:00 чаастан хойутаабакка утуйа уонна биир кэмҥэ уһукта сатааҥ. Испииһэккэ сынньалаҥы киллэрэргитин умнумаҥ.

Уйулҕаҕыт туругун кэтии сылдьыҥ

Күүскэ сылайыы, апатия, депрессия туругар киирбэт туһугар кыһаныҥ. Маннык турукка киирбит киһини биир күннээх сынньалаҥ «эмтээбэт». Үлэ-үөрэх икки ардыгар сынньаныҥ, таһырдьа сибиэһэй салгыҥҥа күүлэйдээҥ, утуйуу, аһылык хаачыстыбатын тутуһуҥ.

Үөрэххэ үлэҕит, оттон үлэҕэ үөрэххит туһунан умнуҥ

Үөрэх кыһатын боруогун атыллаатыҥ эрэ, эн – устудьуоҥҥун; офис дьиэтигэр киирдиҥ, эн — тэрилтэ үлэһитэҕин. Бу бириэмэҕэ билигин баар соруктары оҥорорго дьулус. Оттон атын эйгэҕэр толорботох дьыалаларыҥ  туһунан толкуйдаама. Онуоха күннээҕи дьарыгыҥ испииһэгэ көмөлөһүөҕэ.

Сонуннар

Ордук ааҕаллар

Бобёр: «Үрдүк Айыылартан эрэ көрдөһөҕүн, ханнык да хамандыыр кэлэн быыһаабат»
Дьон | 09.05.2025 | 14:00
Бобёр: «Үрдүк Айыылартан эрэ көрдөһөҕүн, ханнык да хамандыыр кэлэн быыһаабат»
Анараа хас биир күн күндү: бүгүн бааргын — сарсын суоххун... Уолаттарбыт барахсаттар араас моһолтон, чуһуурар буулдьаттан, үөһээттэн көтөн кэлэр «дьэгэ-баабалартан» кыл түгэнэ, мүччү-хаччы түһэн төннөн кэллэхтэринэ, айыыларбытыгар эрэ махтанабыт буоллаҕа. «Бобёр» позывнойдах хорсун буойун иккистээн хантараак баттаан сэриилэһэ сылдьан бааһыран, билигин Москваҕа госпитальга  кэлэн эмтэнэ сытар.   Бобёр 2023 сыл саҥатыгар,...
Историяны сэгэттэххэ...
Сонуннар | 10.05.2025 | 12:06
Историяны сэгэттэххэ...
Улуу Кыайыы 80 сылын чэрчитинэн быйылгы сыл Арассыыйаҕа Аҕа дойдуну көмүскээччи, Саха сиригэр Ийэ дойдуну көмүскээччи сылларын биллэриллибитэ.  Оттон култуура  тэрилтэлэригэр быйыл – История өйдөбүнньүгүн сыла.   Дьокуускайга сахаттан бастакы Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа Федор Кузьмич Поповка аналлаах пааматынньык турда.  Дьоруой биир дойдулаахтара, Мэҥэ Хаҥалас улууһун Баатара нэһилиэгин бэрэстэбиитэллэрэ дьоруой аймахтара  Федор...
Улуу Кыайыы 80 сылыгар анаммыт тэрээһиннэр
Сонуннар | 06.05.2025 | 16:24
Улуу Кыайыы 80 сылыгар анаммыт тэрээһиннэр
Биһиги дойдубут Аҕа дойду сэриитигэр Улуу Кыайыыны ситиспитэ быйыл лоп курдук 80 сыла томтойо туолла. Бу күҥҥэ  өрөспүүбүлүкэбит киинигэр, Дьокуускайга, ыытыллар тэрээһиннэри таһаарабыт.   Эйэлээх олохпут туһугар тыыннарын да толук ууралларын кэрэйбэккэ, сэриигэ уонна тыылга хорсуннук турууласпыт, суорума суолламмыт аҕа көлүөнэ дьоммутун дириҥник ытыктаан, үтүө, махтал тыллары аныырбыт – тыыннаахтар ытык...
«Килбиэннээх үлэ куората» анал аакка аналлаах быыстапка
Сонуннар | 10.05.2025 | 12:01
«Килбиэннээх үлэ куората» анал аакка аналлаах быыстапка
Кэлэр кэм кэскилин үлэнэн ситиспит, дьулуурунан-тулуурунан  уһаммыт дьоһун дьоммутугар махталбыт бэлиэтэ быыстапка үрдүк таһымҥа ааста. Улуу Кыайыы күнүгэр анаммыт дьаһаллартан, тэрээһиннэртэн биирдэстэрэ – Дьокуускай куоракка 2022 сэтинньи 15 күнүгэр иҥэриллибит «Килбиэннээх үлэ куората» диэн үрдүк ааты кэпсиир быыстапка буолла. Быыстапка бу дьыл ыам ыйын 9 күнүгэр Кыайыы болуоссатыгар турда. Манна...