14.06.2024 | 10:00

Куйаастан хайдах быыһанабыт?

Ааптар: Айталина СОФРОНОВА
Бөлөххө киир

Төһө даҕаны дьыл хайа да кэмиттэн сайыны ордук күүттэрбит, аҕыннарбыт, Сахабыт сирин өҥүрүк куйааһын тулуйар, уйар киһи ордук куоракка аҕыйах быһыылаах. СӨ доруобуйа харыстабылын министиэристибэтин саайтыгар суруйалларынан, чахчы даҕаны, куйааһы киһи эрэ барыта уйбат, улаханнык эрэйдэнэр эбит. Ол иһин, салгын температурата 30 кыраадыстан таҕыста даҕаны, организмҥа куйааһы кытта охсуһарга көмөлөһөргө сүбэлииллэр:

Элбэх ууну иһиэххэ наада. Куйааска кыра-кыра омурдуунан күҥҥэ 2-2,5 лиитирэ ууну иһэргэ сүбэлииллэр. Ол инниттэн бэйэни кытта уулаах бытыылканы илдьэ сылдьар табыгастаах. Манна даҕатан эттэххэ, тымныы уу киһини тиритиннэрэр, оттон минньигэс утах, төттөрүтүн, утатыннарар. Онон балартан аккаастанабыт.

Чаастатык суунабыт. Кыаллар буоллаҕына, күҥҥэ хаста даҕаны дьиэтээҕи температуралаах уунан душтанар ордук. Оттон киэһэ-сарсыарда сылаас-тымныы уунан хардары-таары сайҕаныы күн устата сэниэлээх сылдьарга көмөлөһөр эбит. Күнүскү өттүгэр моойу, сирэйи, тоҥолох, тобук ис өттүлэрин, бэгэччэктэри сииктээх салфетканан сотто сылдьыы эмиэ куйаас кэмҥэ абыраллаах.

Сөпкө аһыыбыт. Куйааска хаһааҥҥытааҕар да сөпкө аһыыр ирдэнэр. Дьыл бу кэмигэр чэпчэки, калорийа суох аһылык барсар. Холобура, сарсыарда халбаһылаах килиэп оннугар хааһы, иэдьэгэй, оҕуруот аһыттан салаат сиэххэ сөп. Эбиэккэ сыалаах-арыылаах ынах, убаһа эттээх аһылык оннугар сүбүөкүлэттэн, оҕуруот аһыттан, куурусса этиттэн миин ордук. Ыһаарыламмыт аһылыгы тохтотобут. Ол оннугар рациоммутугар оҕуруот аһын, фруктаны, үрүҥ аһы киллэрэбит.

Гигиена быраабылаларын тутуһабыт. Улахан кыһалҕата суох чуолаан күнүс 12.00 чаастан киэһэ 17.00 чааска диэри таһырдьа тахсартан туттунар ордук; күн уотугар сыраллыах кэриэтэ, салгына суох кыбартыыраҕа, үлэлиир сиргэ хорҕойбут ордук. Кондиционердаах дьиэ буоллаҕына, өссө ордук. Кыаллар буоллаҕына, эбиэттээн баран кыратык утуйан ылыахха сөп. Күнтэн харыстыыр кириэмэ, салгын ачыкыта суох таһырдьа тахсартан аккаастаныҥ. Оттон таһырдьа тахсыбакка сатаммат буоллаххытына, саамай табыгастаах кэмнэри баттаһарга кыһаллыҥ - сарсыарда 11.00 чааска диэри уонна киэһэ 18.00 чаас кэнниттэн.

Бу тэттик уонна судургу сүбэлэр куйаас күннэри доруобуйаҕа охсуута суох аһарарга көмө-тирэх буолуохтара.

Сонуннар

Ордук ааҕаллар

Хатас нэһилиэгэ үбүлүөйдээх ыһыаҕын Ойуу Хатыҥ  сиригэр ыытта
Сонуннар | 22.06.2025 | 15:03
Хатас нэһилиэгэ үбүлүөйдээх ыһыаҕын Ойуу Хатыҥ сиригэр ыытта
Бу дьиктилээх кэмнэргэ, сардаҥалаах сайыҥҥы күннэргэ күөххэ үктэммит, санныттан хаары түһэрбит киһи эрэ барыта сүргэтэ көтөҕүллэр, сүрэҕэ сүр күүскэ битигириир, сылы быһа тикпит мааны таҥаһын таҥнар, хамсаатар эрэ үрүҥ көмүһүн  күҥҥэ күлүмүрдэтэр, алтан чуораанын чугдаардар, уохтаах кымыһынан утахтанар, үтэһэлээх этинэн күндүлэнэр туоната – ЫҺЫАХ! Дьэ, манна буоллаҕа ахтылҕаннаах алтыһыы, үөрүүлээх...
Тааттаҕа Кыайыы ыһыахтара хайдах тэриллибиттэрэй?
Сонуннар | 19.06.2025 | 10:00
Тааттаҕа Кыайыы ыһыахтара хайдах тэриллибиттэрэй?
Таатта улууһун муниципальнай архыыбыгар харалла сытар сэдэх докумуоннарга олоҕуран, 1944-1945 сс. Кыайыы ыһыахтара хайдах  тэриллибиттэрин билсиэҕиҥ. Бу сырыыга Улуу Кыайыы 80 сылынан, ааспыты эргитэ, Кыайыы ыһыахтарын сырдатарга сананныбыт.   Бастакы докумуону көрүөххэ (оччотооҕу кэм суруйуута уларытыллыбата, хайдах баарынан бэчээттэннэ): Протокол №28. Очередного заседания Исполкома  Таттинского РСДТ. От 20 мая 1944 г.”...
Саргылана Слепцова: «Хаһан эрэ утуйан хаалбыт иэйиибин уһугуннарда...»
Дьон | 12.06.2025 | 16:00
Саргылана Слепцова: «Хаһан эрэ утуйан хаалбыт иэйиибин уһугуннарда...»
Олорор эйгэбитин киэргэтэр дьон олохпутун сырдаталлар, кэҥэтэллэр. Кинилэр нарын куоластарынан, уус тылларынан, уран оҥоһуктарынан биһигини угуттууллар, үөрдэллэр. Бүгүҥҥү нүөмэрбитигэр биир оннук киһи – СӨ Куукула оҥорооччуларын сойууһун чилиэнэ, уус-уран оҥоһук маастара Саргылана Слепцова хараҕы сылаанньытар, дууһаны кынаттыыр дьарыгын туһунан кэпсэтиэхпит.  – Самаан сайын салаллан кэлбитинэн, Саргылана Живкустовна! Сэһэргэһиибитин саха дьонун...
Билбэти билэргэ дьулуһабын
Дьон | 13.06.2025 | 16:00
Билбэти билэргэ дьулуһабын
Уһун кыһыннаах Саха сирин  олохтоохторо итии дойдуга сайыннарын уһата бараллар, сорохтор кыстаан да кэлэллэр. Маннык көстүү олохпутугар киирбитэ син ыраатта диэххэ сөп. Дьокуускай куорат олохтооҕо Елена Толстоухова биһиги самаан сайыммытын санатар кэрэ сирдэри кэрийэр, үһүс сылын итии дойдуга кыстаан кэлэр. Тэгил сирдэргэ тэлэһийэ сылдьар киһи кэпсээнэ үгүс, олоҕу көрүүтэ да...