17.06.2022 | 10:00

Иннокентий Федоров эмтээх оттор туһунан

Иннокентий Федоров эмтээх оттор туһунан
Ааптар: Айталина Софронова
Бөлөххө киир

Биология институтун сүрүн научнай үлэһитэ, тыа хаһаайыстыбатын билимин кандидата Иннокентий Аполлонович Федоров 1991 сылтан, олох ирдэбилинэн, эмтээх үүнээйилэри үөрэтэр-чинчийэр.

 Үүнээйи барыта эмтээх

Сэбиэскэй сойуус саҕана эмп 80 % үүнээйиттэн оҥоһуллара. Билиҥҥи эмп барыта кэриэтэ синтетическэй. Кинилэр ойоҕос дьайыылара быдан элбэх буолан тахсар.

Бөрө сиир ото  (вздутоплодник сибирский) зонтиктаахтар ыалларыгар  киирэр. Аймахтара — моркуоп, сельдерей, укроп. Билэргит курдук, олус туһалаах үүнээйилэр.

Бөрө ото (щитовник мужской) папоротник биир көрүҥэ. Дьиҥэ,  былыргылыы аата «таас баттаҕа» диэн этэ. Күүстээх сүмэhиннээх (дьааттаах) үүнээйи, онон олус сэрэхтээх.

Билигин үгүс дьон бу оту биир умнаһын ыстакаан ууга көөнньөрөн иһэллэр. Оннук иһэри, эмтэнэри мин утарабын. Ити от бастаан киһи бүөрүн, онтон быарын кыралаан кэрбээн сиир. Сүмэhинэ (дьаата) киhи этигэр-сиинигэр мунньуллар. Кылгастык көмөлөһүөн сөп. Сорохтор наһаа уһуннук уонна элбэҕи иһэннэр, доруобуйаларын олох күүскэ айгыраталлар. Онон бу оту иһиллибэт.

Ол оннугар псориаз, дерматит, экзема курдук баастары тас өттүттэн эмтиэххэ сөп. Буоккаҕа оту 3:1 суурайан баран, онон соттоҕун-угуттанаҕын. Сүһүөх ыарыыларыгар кылгастык (15 мүнүүтэ) угуттаан туттуллар. Оччоҕо кини тирии нөҥүө киирэн, араас бактериялары, тэллэйдэри урусхаллыыр. Күүстээх от буолан, уһуннук түүнү быһа угуттаабаккын, хааҥҥар киирэн алдьархайы оҥоруон сөп.

Саамай сэрэхтээҕэ — бу от дьааттаах буолан, аҥаар кырыытыттан киһи ыалдьар уонна, доруобай килиэккэлэрин урусхаллыыр-эчэтэр.

Бөрө отунан микродозалары кытары үлэлииргэ көҥүллээх, аналлаах гомеопат быраастар анаабыттарынан эрэ эмтэниэххэ сөп.

 

Бөрө сиир ото туспа историялаах

Бу диэн эттэххэ, ити папоротнигы алҕаска «бөрө сиир ото» диэбиттэр эбит.

Ааспыт үйэ 70-с сылларыгар, үп-харчы элбэх кэмигэр, араас семинар бөҕөтө тэриллэр буолара. Хоту улуустарга анаан Муома оройуонугар биологическай семинар тэрийбиттэрэ. Онно араас исписэлиистэр: бэтэринээрдэр, зоотехниктар, биология учууталлара, лесниктэр уо.д.а. айылҕаҕа сыһыаннаахтар түөрэ кыттыбыттара.

Профессор Афанасий Акимович Макаров диэн улахан учуонай баара. Кини миигин үөрэппитэ. Сүрдээх кыахтаах, эмтээх отторго үтүмэн билиилээх оҕонньор этэ.

Кинини кытары Абыйтан төрүттээх Василий Николаевич Дохунаев диэн  университет профессорынан эрэ мунурдамматах, ол курдук бэртээхэй худуоһунньук, фотограф, суруналыыс, суруйааччы, Муомаҕа тиийэн семинары салайан, баһылаан-көһүлээн ыыппыттара. Хотугу оройуоннар биологическай проблемаларын көтөҕөн икки күн мунньахтаабыттар. Дакылаат бөҕөтүн истэн бараннар, үһүс күнүгэр экскурсиялаабыттар. Сэбиэскэй былаас кыахтаах буолан, хас даҕаны МИ-8 бөртөлүөтүнэн тиэйэ сылдьан оройуон араас сирдэрин кэрийбиттэрэ үһү.

Онно туран, биир хайа тэллэҕэр ити икки кэпсиир үүнээйилэрбит кэккэлэһэ туралларын көрөн, Василий Николаевич эппит:

— Ол турар, аатырбыт, чахчы эмтээх бөрө сиир ото. Ньыыкан кырдьаҕас сөбүлээн туттара.

Ону баара, экскурсаннар бары харахтарынан чаҕылхай баҕайы от күөх үүнээйини — папоротнигы, таас баттаҕын өйдөөн хаалбыттар. Ол алҕас өйдөбүлү оройуоннарыгар илдьэ барбыттар. Ити түгэнтэн ыла сыыһа эмтэнии, буккуур барбыт уонна оннук алҕас өйдөбүл олохсуйан хаалбыт.

Ол иһин мин бөрө сиир ото уонна бөрө ото диэн олох төрүт арааран, быһааран биэрэбин.

Чуолаан эттэххэ, бөрө сиир ото (вздутоплодник)  — фармакопейнай үүнээйи. Киниттэн хас даҕаны эми оҥороллор этэ. Сүрүннээн сүрэх-тымыр ыарыыларыгар, онтон кэнники онкологияҕа даҕаны ситиһиилээхтик туттан испиттэр.

Онтон туран, 1991 с. Сэбиэскэй сойуус эмин аҥаарын оҥорор Ленинградтааҕы фармацевтическай собуот эстэн хаалар. Онон, бу бөрө сиир отуттан (вздутоплодниктан) эмп оҥороллоро производствоттан тохтууругар күһэллэр. Ол кэмҥэ, эмп оҥороору, айылҕаттан сиэмэхтик хомуйан, Арҕаа Сибиир, Алтай саппаастарын суох кэриэтэ гынан кэбиспиттэр. Киэҥ далааһыннаахтык нэһилиэнньэттэн туттахтара дии. Онон бу үүнээйи кинилэргэ олох сэдэх буолан хаалбыт.

Саха сиригэр үүнэр эрэ сиригэр баар, эмиэ мээнэ үүммэт. Алдан, Амма, Өлүөхүмэ өрүс бастарыгар, таас хайаларга эрэ сэдэхтик бөлөхтөнөн үүнэр.

 

Толору матырыйаалы хаһыаппыт сайтыгар киирэн ааҕыҥ.

Сонуннар

Ордук ааҕаллар

«Кэлиэм, эргиллиэм буоллаҕа дии» ...
Дьон | 12.04.2025 | 10:00
«Кэлиэм, эргиллиэм буоллаҕа дии» ...
Ийэ барахсан... Анал байыаннай дьайыы саҕаланыаҕыттан төһөлөөх ийэ утуйар уута көппүтэ, аймаммыта, хараҕын уутунан сууммута буолуой? Уол оҕону төрөтөн, иитэн, үөрэттэрэн баран эдэр сааһыгар илиитин соттуута ийэҕэ, аҕаҕа, чугас дьонугар олус абалаах, кыһыылаах. Бүгүн кэпсэтэр ийэм Евдокия Андреевна Баишева оҕотун, сүрэҕин чопчутун туһунан кэпсиири олус ыарырҕаттар да, сөбүлэҥин биэрбитигэр улаханнык...
Хабырылла Хаабыһап албаһа
Сынньалаңңа | 17.04.2025 | 10:00
Хабырылла Хаабыһап албаһа
Хабырылла Хаабыһап бу манна, айан суолун айаҕар, төрүт уус өбүгэлэрин сиригэр, Харыйа үрэҕин үрдүгэр олохсуйан олорор. Аҕата кини сүүрбэлээҕэр сэбиргэхтэтэн бу сиртэн барбыта, ийэтэ эмээхсин суох буолбута уонча сыл буолла. Бииргэ төрөөбүттэрэ бэһиэлэр, киниттэн ураты бары кыргыттар. Онон кинилэр кэргэн тахса-тахса эрдэрин дойдуларыгар баран, инньэ Сунтаарынан, Бүлүүчээнинэн, олохсуйбуттара. Бастаан утаа...
Оҕурсу ыам ыйын  5 күнүттэн ыһыллар
Дьон | 11.04.2025 | 16:00
Оҕурсу ыам ыйын 5 күнүттэн ыһыллар
Билигин ханна да тиий, хаһаайкалар биир сүрүн түбүктэрэ – оҕуруот аһын олордуута. Социальнай ситимнэргэ анал бөлөхтөргө мустан, кэпсэтии эрэ барыта арассаада, сибэкки тула. Оттон олох сатабыллаахтар түннүккэ олордубут оҕурсуларын амсайан эрэллэр, клубникалара хайыы-үйэ сибэккилээн ыраатта.  Бүгүн биһиэхэ Мэҥэ Хаҥалас Ороссолуода сэлиэнньэтин олохтооҕо, анал идэлээх оҕуруотчут Тамара Михайловна Степанова ыалдьыттыыр.   –...
Бэһиэччик кыыһа Кучара Маайа
Сынньалаңңа | 19.04.2025 | 18:30
Бэһиэччик кыыһа Кучара Маайа
Ийэбинэн эбэм Мария Андреевна Атласова (Неустроева) - Бэһиэччик кыыһа Кучара Маайа, нуучча аҥаардааҕа билэн буоллаҕа: «Буҕараайса Маарыйаҕа чүмэчи уурар буолаарыҥ», – диэн этэн хаалларбыттааҕа. Ийэм эбэбит чочуобуна тутулларыгар көмөлөспүтэ эҥин диэн кэпсиирэ. Онон, бука, православнай итэҕэллээх, таҥараны улаханнык, ис сүрэҕиттэн итэҕэйэр киһи буолуохтаах. Ол иһин буолуо, мин эмиэ Богородицаҕа, дөрүн-дөрүн,...