18.07.2022 | 22:14

Эрдэ уһуктар туох үчүгэйдээҕий?

Эн, хас чааска утуйан тураҕын? Күн устата сэниэҥ тиийэр дуо? Төһө элбэҕи ситиһэҕиний?
Эрдэ уһуктар туох үчүгэйдээҕий?
Ааптар: Киин Куорат
Бөлөххө киир

Учуонайдар эрдэ туруу үтүө өрүттэрин ааҕан көрбүттэр:

- Элбэх бириэмэлэнэҕин;

- Саҥа үчүгэй үөрүйэхтэр (привычка) үөскүүллэр;

- Киһи энергията элбиир, элбэҕи кыайа тутаҕын;

- Иммунитет күүһүрэр;

- Күүрүү (стресс) кыччыыр;

- Өйдөөн хааларыҥ тупсар;

- Болҕомтолоох буолаҕын;

- Олох охсууларын этэҥҥэ аһарынаҕын;

- Ыйааһыҥҥын быраҕаҕын.

7-8 чааска турар буоллаххына күн номнуо саҕаламмыт буолар, онон былаанныыр, сааһыланар кэм хаалбат. Маннык ыгылыйыы кэмигэр “прокрастинация” диэн үөскүүр эбит, ол аата бүгүн оҥоһуллуохтааҕы сарсыҥҥыга, сарсын оҥоһуллуохтааҕы өссө кэлиҥҥигэ көһөрөн иһии тахсар.

5 чааска уһукта үөрэннэххинэ бэйэҕэр эрэлиҥ күүһүрэр эбит. Эрдэ тураргытыттан эрэйи көрбөккө, эрдэ турууну бэйэҥ талбыт буоллаххына – олоххор ситиһии аргыстаһар.

Эрдэ турбут киһи эрчимнээх буолар. Өссө кыратык сэрээккэлиир, сөрүүн уунан душтанар буоллаххына, күн устата сэниэҥ эстибэт. Эт-сиин уһун күҥҥэ бэлэмнэнэр, түүн устата хамсаабатах хаан уонна лимфа эргиирэ күүһүрэр. Ол иһин иммунитет күүһүрэр, ол аата доруобуйаҥ биллэ тупсар.

Эрдэ тура үөрэнэргэ бастаан уһуктаат да, өр сыппакка, сүрҕэлдьээбэккэ атахпытыгар турабыт. Суунан-тараанан баран йога хамсаныыларын, чэпчэки сэрээккэни оҥоробут. 1-2 ыстакаан мүлүркэй ууну ыймахтыыбыт – организмы уһугуннарабыт.

Утуйар уонна уһуктар бириэмэҕит наар биир буоларыгар кыһаллыҥ.

Сарсыарда туох да сыала суох уһуктар ыарахан, онон киэһэ сытыах иннинэ кэлэр күҥҥэ тугу эмэ былааннааҥ. Бэйэни көрүнүөххэ, кинигэ ааҕыахха сөп. Ыксаабакка ас астанан аһыахха сөп.

Киэһээ сытарга саамай табыгастаах чаас – 21.00. Киэһээ тоҕустан түүн ортотугар диэри утуйуу – организмҥа саамай туһалаах утуйуу буолар, мелатонин үөскүүр. Бу чааска утуйбакка сылдьар киһи элбэҕи сүтэрэр – организм үлэтэ кэһиллэр, наар сылайбыт курдук буолан хаалар, сэниэтэ күн устатыгар тиийбэт. Онон 22.00 чаас иннинэ орону булар табыгастаах.

Ууну хана утуйан туруу – доруобай буолуу төрдө. Сомнологтар диэн түүлү үөрэтэр, эмтиир быраастар суруйалларынан, киһи сууккаҕа 7 чаас кытаанахтык утуйан турдаҕына толору сынньанар.  Сарсыарда 5 чаас саҕана киһи организмыгар кортизол уонна адреналин диэн гормоннар элбииллэр, гемоглобин уонна саахар үрдүүр, пульс түргэтиир, тыыныы дириҥиир. Ол аата организм уһуктарга бэлэмнэнэн барар. Ол иһин эрдэ туруу бу чааска саамай табыгастаах буолар.

Эрдэ турууга сыыйа-баайа үөрэниэхээ наада. Ыллыбыт да сарсын 5 чааска будильнигынан уһуктабыт диэн буолбакка, эрдэ утуйууттан саҕалаан, биирдии чааһынан эбэтэр чаас аҥардыытынан уһуктууну эрдэлэтэн истэххэ киһи түргэнник үөрэнэр.

Эрдэ турбут чыычаах тумсун соттор, хойут турбут чыычаах хараҕын хастар.

Сонуннар

07.12.2023 | 10:00
Сокуон-тойон

Ордук ааҕаллар

Афанасий Романов:  «Сорох үлэбин ситэрэргэ үөһэттэн күүс киирэр»
Дьон | 30.11.2023 | 16:00
Афанасий Романов: «Сорох үлэбин ситэрэргэ үөһэттэн күүс киирэр»
Бүгүҥҥү кэпсиир киһим – “СӨ худуоһунньуктарын айар сойууһа” уопсастыбаннай тэрилтэ бэрэссэдэтээлэ, СӨ норуодунай худуоһунньуга, СӨ искусствотын үтүөлээх деятелэ, РФ үтүөлээх худуоһунньуга, Дьокуускай куорат бочуоттаах олохтооҕо Афанасий Афанасьевич Романов. Сэтинньи ыйга Дьокуускай куорат 203-с түөлбэтигэр 24 №-дээх «Сардаана» оҕо саадын кэлэктиибин көҕүлээһининэн уонна төрөппүттэр, уопсастыбаннас өйөбүллэринэн Саха сирин историятыгар бастакы уонна...
Саха сирин 2024 сыллааҕы бүддьүөтүн сокуона ылылынна
Сонуннар | 01.12.2023 | 15:00
Саха сирин 2024 сыллааҕы бүддьүөтүн сокуона ылылынна
Ил Түмэн мунньаҕар, тиһэх иккис ааҕыыга, Саха Өрөспүүбүлүкэтин 2024 уонна былааннаммыт 2025-2026 сыллардааҕы судаарыстыбаннай бүддьүөтүн туһунан сокуона ылылынна.
Тотоойу бүлүүдэлэри ким баҕарар астыан сөп
Тускар туһан | 26.11.2023 | 12:00
Тотоойу бүлүүдэлэри ким баҕарар астыан сөп
Аныгы сайдыылаах үйэҕэ маҕаһыынтан талбыт аспытын бэлэми атыылаһан аһыахпытын сөп. Ол эрээри хас биирдии хаһаайка ис дууһатын, сүрэҕин сылааһын ууран бэйэтэ бэлэмниир аһа хаһан даҕаны ордук минньигэс уонна тус уратылаах буолар. Онон, күннээҕи түбүккүтүттэн быыс булан, дьиэ кэргэҥҥитин бэйэ буһарбыт судургу аһынан күндүлээн үөрдэргэ кыһаллыҥ.   Эттээх розалар Фарш састааба: эриллибит...
Мас тардыһыытын айти технология тупсарыаҕа
Дьон | 01.12.2023 | 10:00
Мас тардыһыытын айти технология тупсарыаҕа
Оскуола биэрэр билиитин таһынан оҕолору дьоҕурдарынан, талааннарынан, туохха тыыппалаахтарынан көрөн эбии үөрэхтээһини тэрийии киин куораппытыгар үрдүк таһымҥа барар. Бу күннэргэ Дьокуускай куорат Оҕо айымньытын дыбарыаһын “Кванториум” технопааркатын иһинэн үлэлиир “IT-Энерджи” куруһуок уһуйуллааччыта Арсений Колесов уонна салайааччыта Денис Алексеевич Данилов “Мас тардыһыытыгар аналлаах модифицированнай тэрил” диэн бырайыактарыгар патент ылары ситистилэр.   Патеннаммыт...