23.10.2022 | 11:00

Бүөтүр Алексеев

Бүөтүр Алексеев
Ааптар: Алгыс Уйбаан
Бөлөххө киир

Ис дьиҥи билинии, ол дьиҥинэн олоруу – киһи аймах бу дойдуга олоҕун алгыстаах анала. Хас биирдии киһи бу аналын сирдээҕи олоҕор көрдөнөр. Бэйэтин билиэн, аналын ылыныан баҕалаах дьон күнтэн-күн элбээн иһэр. Аналын билиммит, ылыммыт киһи ийэ кута, ийэ өйө тула эйгэҕэ, ис сырдыгы сыдьаайан, үтүө тыыны үөскэтэр. Бу тыын кини дьолун уйата буолар. Бу эйгэҕэ кэргэмминээн, Лена Михайловналыын, удьуор утумунан идэтийэн, дьон кутун-сүрүн кытта анаан үлэлэспиппит уонтан тахса сыл буолла. «Алгыстаах Аартык» диэн кэмиэрсийэтэ суох тэрилтэни тэринэн, бу сыллар устата куту-сүрү ситимнииргэ, өйү-санааны чэбдигирдэргэ элбэх хорутуулаах үлэ оҥоһулунна. Ол дьайыытынан үгүс дьон дьиҥин, кырдьыгын, көҥүлүн билинэн, ис тыынынан тыллан, чэлгийэн иһэрэ биһигини өссө киэҥ хабааннаах үлэҕэ кынаттаабыта. Онтон сиэттэрэн 2019 сылтан “Дьиҥ бэйэни билинии уонна ылыныы” диэн киһи ийэ кутун уһугуннарар, ис көҥүлүн ылынар, айылҕатын тылыннарар уһуйааннары тэрийэбит.
Петр Спиридонович бу эйгэни бэйэтигэр чугастык ылынан, киһи аймахха олус туһалаах буолуо эбит диэн санаанан салайтаран, дьон-сэргэ олоҕо саҥа таһымҥа тахсарыгар көмөлөөх дьиэбитин тутарга этии киллэрбитэ. Бу үлэ норуот дьылҕатыгар үтүө дьайыылаах буоларыгар баҕарбыта. Ити курдук үрдүккэ ыҥырар ыра-баҕа санаанан саҥа дьиэ тутуута күөстүү оргуйан барбыта.
Сыралаах үлэ түмүгүнэн, икки сыл иһинэн, саҥа дьиэ тутуллан үлэҕэ киирэн эрэр. Петр Спиридонович ис санаатыттан кыһаллан, дьон туһа диэн, үрдүк хаачыстыбалаах матырыйаалларынан оҥортордо. Биир киһи кыаҕар элбэх үп-харчы бу дьиэҕэ ананна. Петр Спиридоновичпыт сахпыт сардаҥата дьону кынаттаан, араас идэлээх-эйгэлээх дьон олус көхтөөхтүк сүрэхтэрин баҕатынан, ис тыыннарынан, сырдык санааларынан бу дьиэбит тутуутугар көмөлөстүлэр. Сырдык санаанан түмсүү кыаҕын-күүһүн көрдөрдүлэр. Онон дьиэбит ис эйгэтэ санаа хоту табыгастаахтык таҥыллан-оҥоһуллан, күнтэн күн тупсан, дьайар сырдык сардаҥата күүһүрэн иһэр. Бу барыта сахабыт дьоно-сэргэтэ, оҕото-кэскилэ дьиҥ ис тыыннарынан айымньылаах олохтоох, чэгиэн туруктаах, айылҕалыын дьүөрэлээх, дьоллоох олохтоох буолалларыгар ананар.
Петр Спиридонович маны таһынан дойдутугар анаан туттарбыт улахан суолталаах тутуулары дьонугар-сэргэтигэр бэлэх уунна. Кыһалҕаҕа киирбиттэргэ, баһаарга эмсэҕэлээбиттэргэ дьон билбэтинэн сахалыы сэмэй майгытынан элбэх көмөнү оҥоро сылдьар. Петр Спиридонович удьуоруттан бэриллибит өйө-санаата, төрөөбүт ийэ дойдутугар таптала, бу олоххо анаммыт аналын ылыныыта үгүс киһи сүргэтин көтөхтө.
Норуотун дьылҕатыгар көмөлөһөр сахабыт биир Чулуу уолугар, Ил эйэ тардыылаах Сыҥаах Бороҕон, Лөгөй Тойон сыдьааннарыгар, алгыстаах аналын ылыммыт Петр Спиридонович Алексеевка “Алгыстаах Аартык” бар дьонун аатыттан улахан махталбытын тиэрдэбит. Петр Спиридонович сахпыт ис сырдыга киһи аймахха тэнийэн, тарҕанан, күүһүрэн-уоҕуран эбиллэн иһиэҕэ. Ол күүс бу уустук кэмнэргэ дьон хараҕын арыйан, сырдыгы түстээн, олох саҥа кэрдииһин ылынарыгар күүс-көмө буолуоҕа. Бу саҥа таһымы үгүс дьон батыһыаҕа. Аһыныгас санаалаах айыы дьоно, көмүскэс санаалаах күн оҕолоро ким буоларбытын билинэн, аналбытын ылынан, или-эйэни тэрийэр саҥа кэммит кэллэ.
“Алгыстаах Аартыкка” күн уота мэлдьи тыктын, сылааһа-имэҥэ сүрэххэ иҥтин, ол сырдыгы тарҕатан саха буолан сандаарыаҕыҥ, күн курдук күлүмнүөҕүҥ, сылаас тыыммытыгар, истиҥ иэйиибитигэр дьолбутун тардыаҕыҥ, тула эйгэбитигэр уйгуну-быйаҥы уһансыаҕыҥ!
Аһыныгас санаалаах айыы киһитигэр, меценат Петр Спиридонович Алексеевка Уруй-Айхал! Айхал-Мичил! Уруй-Туску! Туску!Туску! Туску!

Сонуннар

Ордук ааҕаллар

Валентин Баһылайап: «Эмээхсин өтө көрбүт быһыылаах»
Дьон | 08.12.2024 | 14:00
Валентин Баһылайап: «Эмээхсин өтө көрбүт быһыылаах»
Биһиги ортобутугар араас дьылҕалаах, үлэлээх-хамнастаах, дьарыктаах дьон элбэх. Хас биирдии киһи син биир туох эрэ уратылаах, талааннаах, киһи кэрэхсиир кэпсээннээх. Биир оннук киһини кытта сэһэргэспиппин ааҕааччыларбар тиэрдиэхпин баҕарабын.   — Валентин Титович, кэпсэтиибитин билсиһииттэн саҕалыахха. — Бэйэм Сунтаартан төрүттээхпин, Хатырыкка олохсуйбутум 44 сыл буолла. Хадан нэһилиэгэр 1951 сыллаахха төрөөбүтүм. Бииргэ төрөөбүт...
Күндү күтүөт, көмүс күтүөт, көйгө күтүөт...
Сонуннар | 01.12.2024 | 12:00
Күндү күтүөт, көмүс күтүөт, көйгө күтүөт...
«Теща» туһунан атын омуктарга олус элбэх анекдот, көр-күлүү баар. Оттон биһиги, сахалар, күтүөт уолбутун хайдах ылынабыт, сыһыаммыт хайдаҕый, төһө тапсабытый? Өйдөспөт түгэн таҕыстаҕына, кыыскын көмүскүүгүн дуу, күтүөт диэки буолаҕын дуу? Онон бүгүн күтүөттэр туһунан кэпсэтиэххэйиҥ.   Светлана Петровна: — Мин ыал буолбутум оруобуна 40 сыл буолла. Ол эбэтэр 1984 сылга дьонум...
Ийэ буор
Сынньалаңңа | 07.12.2024 | 10:00
Ийэ буор
Гаврильева Оксана Павловна – Айсана 1963 с. Мииринэй оройуонун Ботуобуйа нэһилиэгэр күн сирин көрбүтэ. 1982 с. Н.Г. Чернышевскай аатынан Бүлүүтээҕи педагогическай училищены бүтэрбитэ, 1988 с. Дьокуускайдааҕы судаарыстыбаннай университеты бүтэрэн, нуучча тылын уонна литературатын учууталын идэтин ылбыта. Ити идэтинэн Н.Е. уонна П.Н. Самсоновтар ааттарынан Хатас орто оскуолатыгар үлэлиир. Педагогическай билим хандьыдаата,...
Өкүүчэ
Сынньалаңңа | 01.12.2024 | 16:18
Өкүүчэ
(Салгыыта, иннин “Холумтан” сыһыарыы алтынньы 10 күнүнээҕи нүөмэригэр ааҕыҥ)   Күһүҥҥү күннэр күлүгүрэн турдулар. Биир күн Ааллаах Үүнтэн убайдара Миитэрэй таһаҕас тиэйиититтэн кэлэн, эбиитин бу эрэ иннинэ аҕаларыттан сурук тутан, дьиэлээхтэр санаалара чэпчии сылдьар кэмнэрэ. Миитэрэй 20-гэр чугаһаабыт, түргэн-тарҕан туттуулаах, сытыы-хотуу харахтаах, уҥуоҕунан кыра соҕус да буоллар, дьоһуннук туттар эдэр киһи....