21.06.2022 | 12:00

Алгыс тылын хайдах иҥэринэбит?

Ааптар: Киин Куорат
Бөлөххө киир

Афанасий Семенович Федоров, алгысчыт:
– Былыргы ыһыахтар сүрүн сыаллара тугуй? Алгыс түһэрии. Кулубалар, кинээстэр ыһыаҕы тоҕо ыһаллар? Алгыс ылаары. Дьон ыраахтан-чугастан ыһыахха тоҕо мустар? Алгыс ылаары. Өбүгэлэрбит алгыска оннук үрдүк суолтаны биэрэллэрэ, алгыс ыллахпытына, олохпут арыый тупсуо этэ диэн бүк эрэнэллэрэ. Архыып докумуоннара кэпсииллэринэн, дьоннорун-норуоттарын туһугар кыһаллар кулубалар аччаабыта 28-тыы сылгыны туттан ыһыах ыһаллар эбит. Кэлэн алгыс ыллыннар диэн. 
Алгыс хайдах ылыллыахтааҕый? Алгыс ылар киһи буолаары турар быһыыга-майгыга өйүнэн-санаатынан эрдэттэн бэлэмнэниэхтээх, онно ис сүрэҕиттэн итэҕэйиэхтээх.
Алгыс сиэрэ-туома уу чуумпуга ыытыллыахтаах. Айылҕаны үргүппэккэ, алгысчыт хас биирдии тылын дорҕооно иһиллэрин курдук. Оччоҕо алгысчыт Үрдүк Айыылартан көрдөһөр көрдөһүүтүн тыла-өһө ордук иҥэр. Мустубут дьон ол этиллэр тыллары туох баар дьоҕурдарын ууран туран иҥэриниэхтээхтэр. Дьэ оччоҕо ол алгыс тыллара салгынынан Үөһээ Айыыларга, дойду иччилэригэр тиийэн, сирдээҕи дьоҥҥо төттөрү кэлэр. Ол аата ситим үөскүүр. 
Былыргы алгыстар билиҥҥи курдук 15-20 мүнүүтэ буолбаттар. От-мас көҕөрүүтүттэн саҕалаан, кыстыгы хайдах туораабыттарыгар, салгыы хайдах дьаһанан олороллоругар сүбэҕэ тиийэ саас-сааһынан этиллэр, кэпсэнэр. Аныгынан, сыллааҕы отчуот курдук диэххэ сөп. Ону барытын биир да дорҕоону сыыска-буорга түһэрбэккэ истэллэр. Былыргылар күүскэ иҥмит алгыс үс төгүрүк сылга тиийэр дииллэрэ, ол иһин ыһыаҕы үстүү сыл буола-буола оҥороллоро.
Алгысчыт Үөһээ Айыылартан уйгулаах быйаҥы уонна айылҕа тыынын харыстааһыны көрдөһөр. Уйгу-быйаҥ диэн ардах. Ардах түстэҕинэ, сирбит нүөлсүйэр, ол нүөл сиргэ от-мас үүнэр, ол отунан-маһынан сүөһү-ас төлөһүйэр, оччоҕуна бары чөл, чэгиэн буолабыт, кэскилбит кэтириир. Аны туран, алдьаныыны-кээһэниини, баһаары, курааны, өлүүнү-сүтүүнү аҕыйатыҥ диэн көрдөһөбүт. Күн киһитин көмүскэлэ, Айыы киһитин араҥаччыта Үрдүк Айыыларбыт эһиги эрэ бааргыт, эһиги эрэ кыайыаххыт, эһигиттэн атын биһигини көрөр-истэр, араҥаччылыыр киммит даҕаны суох диэн эрэнэн туран көрдөһөбүт. 
Ити курдук, алгыс ылыы – өй-санаа ситимэ. Таҥас-сап, киэргэл, атын даҕаны атрибут көмөлөһөөччү эрэ буолаллар. Арай этэрбэс быатыгар тохтуом этэ. Былыргы дьон алгыстан иҥэриммит күүһүҥ быата суох этэрбэһинэн үргүлдьү тахсан бара турар диэн, булгуччу этэрбэс быатын ыга баана сылдьааччылар. Аны илиини уунууга болҕомто уурар наада. Оһоххо иттэр курдук утары анньан турар сыыһа. Ытыстары, ынах муоһун курдук туора, илгэни сомсон ылардыы, хайҕаллаах хара быар туһаайыытынан тутуллуохтаах. Сорохтор алгыска күн тахсыбата диэн хомойо саныыллар. Үрүҥ күммүт былыт да быыһынан биһигини арчылыы, араҥаччылыы турар. 

Алгыс баһа сыаланнын!

Сонуннар

Ордук ааҕаллар

Батыһыннара ыйар аналлаах Өлөөн буойуна — БатЫйа
Дьон | 10.07.2025 | 18:00
Батыһыннара ыйар аналлаах Өлөөн буойуна — БатЫйа
Батыйа позывнойдаах байыас билигин Украина Луганскай сиригэр Ийэ дойдубутун көмүскүү сылдьар. «Батыйа – батыһыннара ыйар, (указать направление)» диэн кини позывнойун суолтатын быһааран биэрбиттэрин, кырдьык да дии санаатым.  Кинини кытта дьиктитик кэпсэттибит. Тоҕо диэтэххэ кини олус уйан дууһалаах, кэрэни кэрэхсиир, айар үлэтин онно да сылдьан бырахпат – уруһуйдуур, уһанар, арааһы астыыр,...
Оҕуруот үлэтэ үчүгэй көрүүнү эрэйэр
Дьон | 04.07.2025 | 16:00
Оҕуруот үлэтэ үчүгэй көрүүнү эрэйэр
Кылгас сайыммыт барахсан сөрүүн тыалынан илгийэн, ардаҕынан балачча күндүлээн, бастакы ыйа ааһа оҕуста. Сайыҥҥы кэм тыа сирин, куорат да олохтооҕор оҕуруот, сибэкки үүннэриитин кытта ситимнээх.   Хаһыат бүгүҥҥү нүөмэригэр Дьокуускай куорат олохтооҕо, ХИФУ научнай-быыстапкалыыр комплексын инсектарийын сэбиэдиссэйэ Нюргуна Нюргуновна Килибееваттан оҕуруот көрүүтүгэр сүбэлэри ылыаҕыҥ: Баҕа санааттан саҕаламмыта Ис-испиттэн баҕаран туран 1990...
Былыргы чороон абылыыр күүһэ туохха сытарый?
Дьон | 04.07.2025 | 13:00
Былыргы чороон абылыыр күүһэ туохха сытарый?
Өбүгэ иһитин сөргүтүү үлэтэ утумнаахтык ыытыллар. Маныаха норуот маастардара улахан оруоллаахтар. Былыргы уустар ньымаларын хаҥатааччы уус Василий Лопатин бүгүн «Киин куорат» ааҕааччыларыгар  уус идэтигэр удьуордааһын, Ил Дархан Айсен Николаев үлэҕинэн оҥорбут чороонун туһунан кэпсиир, мас иһити харайыыга сүмэлээх сүбэтин үллэстэр.   – Үтүө күнүнэн, Василий Васильевич! Өбүгэттэн тардыллар ситим хас биирдиибит...
НВК Саха бырагыраамата от ыйын 7-13 күннэригэр
Сонуннар | 06.07.2025 | 10:00
НВК Саха бырагыраамата от ыйын 7-13 күннэригэр
Понедельник, 7 июля 6:00 Тиэргэн 12+ 6:30 Мы вам покажем 12+ 7:00 Новый день 6+ 8:00 Утро Якутии 6+ 9:00 Новый день 6+ 10:00 Утро Якутии 6+ 11:00 Тиэргэн 12+ 11:30 ПроАвто 12+ 12:00 "Якутия" информационная программа 12+ 12:15 Саха сатаабата суох 6+ 12:45 Асчыттар 6+ 13:30 "Саха Сирэ" информационнай...