«Туймаада» толкуйдуур дьоҕуру сайыннарар

Быйылгы күрэххэ уопсайа 200-тэн тахса үөрэнээччи кыттыыны ылар, ол иһигэр: Арассыыйа регионнарыттан — 77, омук дойдуларыттан — 77, Саха сириттэн — 47.

Олимпиада сүрүн сыала — үөрэнээччи уонна ыччат толкуйдуур дьоҕурун сайыннарыы, науканан дьарыктаныыга көҕүлээһин.

Быйылгы «Туймаада» үөрэнээччилэр олимпиадаларыгар Новосибирскай, Пенза, Свердловскай куораттартан, Москуба уобаластарыттан, Ставропольскай кыраайтан, Татарстантан, Бурятияттан 100-тэн тахса үөрэнээччи кытар. Казахстантан, Сингапуртан, Румынияттан, Индонезияттан дистанционнай халыыбынан кытталлар.

«Туймаада» үөрэнээччилэр аан дойдутааҕы олимпиадаларыгар Арассыыйа араас регионуттан уонна тас дойдулартан бу сыллар тухары барыта 4000-тан тахса үөрэнээччи кыттан кэллэ. Бу түгэн кинилэр олохторугар улахан сабыдыалы оҥорбута саарбахтаммат. Манна кыттыбыт оҕолор дойду уонна аан дойду бастыҥ үөрэх кыһаларыгар үөрэнэллэр. Тоҕо диэтэххэ «Туймаада» аан дойдутааҕы олимпиадаҕа кыттыы – ситиһиилээх буоларга дьоһуннаах сайаапка»,– диэн Саха сирин Ил Дархана Айсен Николаев эҕэрдэлээтэ.

2022 сыллаахха аан дойдутааҕы олимпиадаҕа өрөспүүбүлүкэ Ил Дарханын быһаарыытынан ССРС норуодунай учуутала Михаил Андреевич Алексеев аата иҥэриллибитэ.

«Михаил Алексеев биһиги өрөспүү-бүлүкэбитигэр эрэ буолбакка, ССРС да үрдүнэн талааннаах оҕолору үөрэтиигэ уонна иитиигэ хамсааһыны  тэрийбитэ. Онон биһиги аан дойдутааҕы олимпиадабыт кини сырдык аатын сүгэринэн киэн туттабыт. “Туймаада” оскуола үөрэнээччилэригэр саамай үтүө уонна интернациональнай үөрэх тэрээһинэ буолар. Оҕолор түөрт үөрэх предметин саамай уустук сорудахтарын быһаарса, суоттуу үөрэнэллэр»,– диэн СӨ үөрэҕин уонна наукатын миниистирэ Ирина Любимова бэлиэтээтэ.

СӨ Наука дьоҕус академиятын ректора Василий Павлов этэринэн, профессордар, преподавателлэр уонна экспертэр бу 30 сыл устата наукаҕа чахчы умсугуйар сорудахтары бэлэмнээн кэллилэр. 

«Олимпиадаҕа кыайбыт оҕолору аан дойду уонна Арассыыйа бастыҥ  университеттара күүтэллэр. Оттон Румыния хамаандатын оннооҕор дойду бэрэсидьиэнин чиэстээһинигэр ыҥыраллар. Итинник быраактыка атын дойдуларга эмиэ баар, биһиги мантан олус үөрэбит»,– диэн Василий Павлов санаатын үллэһиннэ.

Кыттааччылар санаалара

Ая Иванова, Өрөспүү-бүлүкэтээҕи лицей 11-с кылааһын үөрэнээччитэ:

— Быйыл математика олимпиадатыгар кыттан эрэбин, бөлөххө сүүрбэччэ оҕо баар эбит, кэлиилэр аҕыйахтар. Бэйэм «Туймаадаҕа» сэттис кылаастан кыттабын. Биир кэлим эксээмэним баала – 88. Билиҥҥи туругунан СПБуга математическай салааҕа киирдим. Өрөспүүбүлүкэтээҕи лицейгэ бэһис кылаастан үөрэнэбин, учууталым Илья Гаврильевич ахсаан уруогун үчүгэйдик үөрэтэр буолан, бу предметы сөбүлээбитим.

«Туймаада” олимпиадата миэхэ биир интэриэстээх дьону кытта алтыһар кыаҕы биэрэр, атын дойду оҕолорун кытта саҥа билсиһиилэри олохтуур.

Александр Антонов, Бэрдьигэстээх улуустааҕы гимназиятын 8-с кылааһын үөрэнээччитэ:

— Мин быйылгы күрэххэ информатика предметигэр кыттабын. Инникитин IT хайысхатыгар туттарсар былааннаахпын. Холобура, сыһыарыылары оҥорор, веб-разработка хайысхатыгар барыахпын баҕарабын. Норуоттар икки ардыларынааҕы таһымнаах олимпиадаҕа бастакыбын кыттабын. Бастатан туран, бу бачча улахан тэрээһин миэхэ элбэх уопуту биэрэригэр уонна инникибэр суолу арыйарыгар эрэнэбин. 

Эрчим Юмшанов, Өрөспүү-бүлүкэтээҕи лицей 8-с кылааһын үөрэнээччитэ:

— Информатика салаатыгар кыттабын. Сүүмэрдиһини этэҥҥэ аһааммын, алтыс миэстэни ылбытым. Сүүмэрдээһин сорудахтара син ыарахан соҕус этилэр. Быйылгы күрэххэ тас дойдулар ыраахтан олорон кытталлар эбит. Көрдөххө, атын регионнартан кэлбит оҕолор наһаа күүстээхтэр быһыылаах.

Сайаана Пахомова, Бэрдьигэстээх гимназиятын 10-с кылааһын үөрэнээччитэ:

— «Туймаада” олимпиада туһунан элбэхтэ истэр этим. Бэйэм химия предметин наһаа сөбүлүүр буоламмын, олимпиадаҕа химияны таллым. Оскуолабын бүтэрдэхпинэ быраас идэтигэр туттарсар былааннаахпын. “Туймаада” олимпиада оскуола үөрэнээччилэригэр эрэл кыымын саҕар дии саныыбын уонна инникитин ханнык идэни баһылыахтарын сөбүн толкуйдатар.

Вольдемар Другин, Норуоттар икки ардылары-нааҕы Арктическай оскуола 10-с кылааһын үөрэнээччитэ:

— Химия олимпиадытыгр кытта кэллим. Былырыын эмиэ кыттан күрэх тутулун билэр буоламмын, сылы быһа бэлэмнэнним диэххэ сөп: элбэҕи суоттаатым, аахтым. Оскуолабын бүтэрдэхпинэ медицина эбэтэр ньиэп, гаас өттүнэн барар былааннаахпын. Химияҕа учууталым Николай Николаевичка бииргэ төрөөбүт эдьиийим үөрэнэн, бэйэтин кэмигэр «Туймаада» олимпиадаҕа ситиһиилээхтик кыттан турар.
Мин санаабар, олимпиадаҕа кыттааччылар долгуйумуохтарын, сорудахтарын болҕомтолоохтук ааҕыахтарын уонна, биллэн турар, кыһаллыахтарын наада. Мин ааспыт сылга үһүс миэстэни ылбытым, быйыл эмиэ миэстэлэһэр былааннаахпын.

Ньургун Решетников, Өрөспүү-бүлүкэтээҕи лицей 10-с кылааһын үөрэнээччитэ:

— Мин физика олимпиадатыгар кыттабын. Син бэлэмнээхпин дии саныыбын. Инникитин учуутал буолар баҕалаахпын, тоҕо диэтэххэ физика олимпиадатыгар кыттааччылар ахсааммыт олус аҕыйах. Мин санаабар, учууталтан эмиэ элбэх тутулуктаах. Уопсайынан, күүстээх олимпиадник аҕыйах. Кыра лигаҕа кыттабын, онно төрдүөбүт эрэ.

Бэйэм саастыылаахтарбар олимпиадаҕа элбэхтик кыттан иһиҥ, билиини хаҥатартан хаһан даҕаны аккаастанымаҥ диэн сүбэлиибин.

Кэлбит ыалдьыттар олимпиаданы ыытыы уонна тэрийии таһыма сыл ахсын үрдээн иһэрин бэлиэтииллэр. Ону кытта кыттааччылар таһымнара, биллэн турар, тупсар.

Бу күннэргэ оҕолору олимпиаданы таһынан баай ис хоһоонноох култуурунай бырагыраама күүтэр – Ыһыах, Хомус музейыгар, «Орто-Дойду» зоопаркаҕа экскурсиялар, Сахабыт сирин атын даҕаны интэриэһинэй сирдэринэн айан.