Симона Никулина: «Ханна да чэпчэки суол суох»

Кэнники кэмҥэ саха кыргыттара атыы-эргиэн, бизнес, үөрэх өттүгэр эрэллээхтик кимэн киирдилэр. Урукку сылларга бэйэ дьыалатын тэринии хайдах эрэ уустуктардаах буоллаҕына, аныгы үйэҕэ олоҕу кыраҕы хараҕынан көрөр киһи тугу барытын сатыыр, кыайар-хотор. Биир оннук холобурунан Симона Никулина буолар. 
Эдэр ийэ икки бизнестээх. Бэйэтин олоҕун-дьаһаҕын, үлэтин-хамнаһын туһунан хаһыаппыт ааҕааччыларыгар кэпсиир. Баҕар, кини холобурунан ким эрэ бизнес эйгэтигэр талаһыа турдаҕа.

ИККИ БИЗНЕҺИ ДЬҮӨРЭЛЭЭН

2012 сыллаахха кыргыттарга тыҥырах оҥорон саҕалаабытым, онтон икки сыл уопутуран, ырыынагы үөрэтэн баран, бэйэм бас билэр саломмун арынарга санаммытым, билигин номнуо сэттэ сыл ааһа оҕуста. Уопсайа 10-ча маастары хамнастаан үлэлэтэбин. Маны сэргэ кыламан, хаас оҥоробут уонна кыргыттар сирэйдэрин-харахтарын кырааскалыыбыт.

Иккис бизнеһим флористиканы кытта сибээстээх. Икки сылтан ордук сибэккинэн дьарыктанабын, сибэкки дьөрбөтүн хомуйабыт. Суолум хайдах эрэ миигин эрэ буолбакка, дьону-сэргэни эмиэ үөрдэр айымньылаахтык оҥоһуллан саҕаламмыта. Бүгүн бу эйгэҕэ барытын билэбин диэн эрэллээхтик этиэхпин сөп.

Дэкириэккэ олорор кыргыттар оҕо көрүүтүнэн эрэ муҥурдамматтар. Кинилэр олоххо суолларын, аналларын көрдүүллэр. Мин оҕолонон олорон тыҥырах оҥоруохпун баҕарбытым. Билигин оҕом номнуо тоҕус сааһын туолла, бу эйгэҕэ тоҕус сыл үлэлээн кэллим.

Кыра эрдэхпиттэн ийэбэр куруук атыыһыт, коммерсант буолуом диэн тылланааччыбын. Сэттис кылаастан атыы эйгэтигэр үлэлиир былааннааҕым. Онон экономист идэтин баһылаабытым. Үрдүк үөрэххэ үөрэнэ сылдьан, бизнес-былаан оҥорорго, бэйэ бизнеһин хайдах тэриниэхтээхпин уһуйааччыларбыттан сүбэ-ама ылан тахсыбытым.

15 сааспыттан рестораннарга официант, администратор эбээһинэһин толороммун бэйэбэр туттар харчыбын мунньунан саҕалаабытым. 18 сааспар таҥас-сап атыытынан дьарыктаммытым. Орто үөрэхпин бүтэрэн баран, МТС хампаанньаҕа менеджеринэн үлэлии киирбитим. Өссө биири санаам кэллим, интэриниэт наһаа сайда илигинэ, 14 сааспар араас реклама листовкаларын дьоҥҥо тарҕатар этим.

Сибэкки салона аһыллыытын туһунан бастакы санаалар киирбиттэригэр, биллэн турар, бу эйгэҕэ бастыҥ исписэлиистэргэ тустаах үөрэх кууруһун ылынар сорук турбута. Москва куорат биир бастыҥ оскуолатыгар профессиональнай кууруһу ааспытым.

Сибэкки бизнеһэ хайдах саҕаланна? Мин билэрбинэн, элбэх кыыс бу хайысхаҕа ылсыан баҕарар.

– Чиэһинэйдик этэбин, бастаан сибэкки бизнеһигэр улахан харчы угар кутталлаах соҕус этэ. Сибэкки түргэнник буортуйар эбээт. Онон олохтоохтук бэлэмнэнэргэ быһаарыммытым: олохтоох ырыынагы кичэйэн үөрэтэн, наадалаах инструменнары уонна маҕаһыын оборудованиеларын хомуйан, бизнес-былааҥҥа чопчу сыаналарын барытын суруйбутум. Эппитим курдук, бизнес эйгэтигэр саҥа киһи буолбатахпын, онон ис санаам үчүгэйгэ эрэ кынаттыыра. Ол эрээри барыта эриэ-дэхси буолбатаҕа, былааннаабыппыт курдук барбатаҕа. Бастакы кэмҥэ ночоокко үлэлээбиппит. Сибэкки аҕалтарыытыгар улахан тырааныспар тардыллыытын учуоттаабатахпыт, ол кэнниттэн сүүһүнэн буорту буолбут сибэккини ылбыппыт. Ол биһиэхэ тугунан да сыаналаммат уопуту биэрбит бастакы ыарахаттарбыт этэ.

Эһиги бизнескитигэр сүрүн оруолу туох ыларый? Мэһэйдэри туоруурга туох көмөлөһөрүй?

– Ханнык баҕарар бизнескэ, саамай сүрүнэ – үчүгэй өҥөнү атыылааччылары булааһын. Биһиги килийиэннэрбитигэр сибиэһэй уонна хаачыстыбалаах эрэ бородууксуйаны атыылыыбыт. Килийиэннэр баар буоллахтарына, бизнес эмиэ сайдар. Оттон кыһалҕалары кыайа-хото тутуу олоххо көмөлөһөр дии саныыбын.

500 ТЫҺ. СОЛК. САҔАЛААБЫТЫМ

Маҥнай бизнеспин саҕалыырбар мөлүйүөн аҥаарыттан саҕалаабытым уонна баантан кирэдьиит ылбытым. Үс сылынан кирэдьииппин саппытым, ким даҕаны көмөлөспөтөҕө. Билигин дьоммор-сэргэбэр бэйэм көмөлөһөбүн.

Букет сыаната хайдах быһылларый?

Сибэкки бэйэтин сыанатыттан, араас атрибуттары туттааһынтан, төһө уустугуттан сыаната тахсар. Сыана дуоллар кууруһун уларыйыытын кытта ыкса сибээстээх.

Саамай сөбүлүүр сибэккиҥ?

Хас биирдии сибэкки кэрэ уонна флористан элбэх тутулуктаах. Сибэккилэри харыстыыбын, таптыыбын.  Кинилэр миэхэ тыыннаахтар, тапталы утары ууналлар.

Эн санааҕар, килийиэни кытта үлэ кистэлэҥэ туохханый?

Флорист туох баар үтүө санаатын ууран туран оҥорбут дьөрбөтө элбэх киһи кутун-сүрүн тутар. Хаачыстыба өттүнэн баһыйыахха сөп, онно дизайны, ураты истиили эбэҕин. Уопсайынан, өҥөнү оҥорооччу үлэтин үтүө суобастаахтык  оҥоруохтаах, оччоҕуна килийиэн үөрэнэн, иккистээн син биир кэлэр.

БИЗНЕС КУТТАЛ ДУО?

Ханнык баҕарар бизнес салаата олус кутталлаах дьыала дииллэр. Бу туһунан санааҥ?

Инвестиция куттала син биир  ханна барыай.  Биһиги бары куттанабыт. Маны сэргэ, олохпут күн ахсын уларыйа-тэлэрийэ турар. Билигин ким даҕаны күннээҕинэн олорбот кэмэ үүннэ. Дьон барыта олоххо сыаллаах, кырата уончалыы сылы өтө көрөр.

Барытыгар бэлэм баар буолуохтаах! Ханнык баҕарар бизнескэ улахан үлэҕэ бэлэмнэнии наада, ханна да чэпчэки суол суох.

Пандемия бизнескэр хайдах дьайда?

Ыараханнык ааста. Бастакы бизнеһим соччо улаханнык үлэлээбэтэҕэ, оттон сибэккилэрим син үлэлии турбуттара. Дьон хааччахха олорон, дьиэлээхтэрин үөрдээри, сибэкки дьөрбөтүн сакаастыыллара. Ити саҕана, санаабытыгар, үлэбит син баар курдук этэ.

Олоххо ханнык санаанан салайтараҕын?

Олоххо туох баҕарар буолуон сөп. Бу сиргэ саамай кыра кыахтаах икки атахтаах киһи буолар. Араас быһыы-майгы үөскээтэҕинэ кини умса туттан таҥнары түһүө суохтаах. Хомойбокко эрэ, үөһэ, үрдүккэ талаһа туруохтаах.

Бэйэҕэ үлэлиир туох үчүгэйдээҕий?

Киһи тулуурдаах буолар эбит, туохха барытыгар бэлэм буолар. Үлэҕин талбыккынан былаанныаххын, хонтуруоллуоххун сөп. Холобура,  бүгүн баччаҕа кэлэбин, сарсын бу дьыаланы бүтэрэбин. Хамнаһыҥ  бэйэҕиттэн тутулуктаах, онтукаҥ эйигин күүскэ мотивациялыыр.  Бизнестээх киһи сууккаҕа 24 чаас үлэлиир, куруук тугу эрэ толкуйдуу, саныы сылдьар. Онон бэйэтигэр үлэлиэн баҕарар киһи бэлэмнээх эрэ буоллаҕына, бизнеһи өрө тутар кыахтаах.

Симона, аһаҕас кэпсээниҥ иһин махтанабын! Пандемия ыарахаттарыттан чаҕыйбакка, өссө даҕаны айа-тута сылдьаргар баҕарабын.