16.05.2021 | 09:59

Сүрэх сэрэйэр

Ааптар: Айыына Ксенофонтова
Бөлөххө киир

Кэм-кэрдии эмтиир дииллэр даҕаны, син биир сүрэх ытыыра тохтообот, ыарыыта чэпчээбэт эбит. Аҕам туруга ыараханын, куһаҕан ыарыы ытарчалыы ылбытын, метастаз барбытын истээт, күн-дьыл тохтоон хаалбыта. Быраастар эппиттэрин кэннэ саатар сыл курдук уһуо дии санаабыппыт. Суох. Хомойуох иһин, хойутаабыт эбиппит. Баҕар, кардиологияттан онкодиспансерга көстөҕүнэ, сыыһа эппиттэр диэхтэрэ диэн эрэнэ санаабытым. Куһаҕан сонун сымыйа буолбат. Күнэ-дьыла ааҕыллан сытар, кыайан дьиэтигэр тахсар кыаҕа суох, кэтэһэҕит эрэ диэбиттэрэ. Оннук балыыһаҕа икки нэдиэлэттэн ордук эрэ буолаахтаабыта.
Аҕам барыан аҕыйах хонук иннинэ түүн утуйа сытан, уһуктан кэлбитим. Утуйан да диэхтээн, ийэбин кытта уһукта-уһукта бэйэ-бэйэбитин маныырбыт. Баҕар, биир өттүгэр бастаннахпына утуйуом дуу дии санаан, аан диэки төбөлөнөн сыттым. Арай эмиэ нуктаан эрдэхпинэ, куһаҕан баҕайы сыт кэллэ. Хантан кэлбитэ биллибэт амырыын сыт. Уум көтөн хаалла. Хайдах эрэ сүрэҕим куһаҕаны сэрэйдэ. Ол эрээри бу туһунан кимиэхэ да кэпсээбэтим. 
Сарсыныгар көҥүллэтэн, аҕабытын көрсөр буоллубут. Айаннаан иһэн, сүрэҕим тэбиитэ сүтэн ылбыта, атаҕым баата курдук, тугу да билбэт буолан хаалбыта. Санаабар, балыыһам ыраатан иһэр, тиийиэхчэ тиийбэппин. Аҕабын көрсө киирээт, бу иннинэ кытаах саҕа эрэллээх эбит буоллахпына, онтум сүппүтэ. Бүтэһик көрсүһүүбүт диэн сэрэйбитим. Аҕам хайа охсор аҥаара эрэ хаалбыт, уҥуох-тирии буолбут этэ. Саҥата тахсыбат, бэйэтэ күп-күөх. 
Ол түүн олохпор хаһан да умнуллубат түүлү түһээбитим. Мин, уопсайынан, уруккуттан түүллээхпин, чугас дьонум билэллэр, удаҕан, ичээн курдуккун диэччилэр.
Арай түһээтэхпинэ, убайбын кытта  өрүс үрдүгэр турабыт. Саас. Муус барарын ыраахтан көрөбүт. Тыбыс-тымныы. Эмиэ да Бүлүү, эмиэ да Амма курдук. 
– Аҕабыт туох ааттаах өр буолла? Тоҕо наһаа ыраах барда? – диэн айманабын.
– Ээ, оҕонньор билэр, наһаа ырааппата ини, – диир убайым, холку баҕайытык.
Арай ол турдахпытына, улам тымныйар, тыалырар. Ыраах арыы диэкиттэн көмүөл тоҕо анньан иһэрэ көһүннэ! Мин хаһыы-ыһыы. Аҕаа! 
Убайым: "Уоскуй эрэ, кэлиэ, хаһыытаама", – диир. Мин истибэппин. Арай ол муус, уу быыһыттан аҕам маҥан массыынатын ыытан иһэрэ көһүннэ. Иккиэн хаһыытыыбыт, далбаатанабыт. Бу үөһэттэн көрөн турабыт, хайыыр да кыахпыт суох. Убайым илиибиттэн тардар, барыахха диир. Мин аҕабытын быраҕан барбаппын диибин. 
– Кини массыыналаах, кэлиэҕэ. Биһиги сатыы сылдьабыт, сүүрүөххэ, – диэн убайым кытаанахтык этэр. Онтон күүһүнэн илиибиттэн ылла уонна сүүрдүбүт. Көмүөл бу анньан иһэр. Мин кэннибин хайыһа сатыыбын, убайым ыксатар. Арай тулабыт барыта бадараан, уу буолла. Мин кыаммаппын, бытааммын, сүүрэ сатыыбын, туох эрэ кэннибиттэн тардар курдук. Онуоха убайым ботугураан баран, миигин сүктэ уонна сүүрдэ. Онтон уһуктан кэллим. Дэлби тоҥмуппун, ытаабыппын. Ийэм утуйбакка сытар эбит. «Түһээтим. Көмүөл илдьэ барда...” – диэтим. Ийэм элбэҕи ыйыппата, өйдөөтө быһыылаах. Онтон сарсыарда чэйдии олорон түүлбүн сиһилии кэпсээтим. Баҕар, туолуо суоҕа диэн. 
Сарсыҥҥы түүнүгэр ол көмүөл аҕабын бу орто дойдуттан букатыннаахтык илдьэ барбыта.

Сонуннар

Ордук ааҕаллар

Ылланарга айыллыбыт олох
Дьон | 11.10.2024 | 12:00
Ылланарга айыллыбыт олох
Хаһааҥҥытааҕар даҕаны ардахтаах күһүн буолла. Уһун ардахтарга өйбөр куруутун “Тохтообокко ардах түһэр, Түннүкпэр таммаҕы ыһар...” ырыа тыллара ытыллар.   Биһиги көлүөнэ оҕолор үрдүкү кылаастартан саҕалаан “Ардахха санаа” ырыаны истэ улааппыппыт. Оччолорго, биллэн турар, ким тыла, ким матыыба буоларын улаханнык билэ да сатаабат этибит. Ырыа баар да баар. Киһи олоҕун кэрдиис кэмнэринэн...
Борис Борисов: «Пушкиҥҥа сүгүрүйүүм — “Евгений Онегины”  нойосуус билиим»
Дьон | 10.10.2024 | 10:00
Борис Борисов: «Пушкиҥҥа сүгүрүйүүм — “Евгений Онегины” нойосуус билиим»
Саха киһитэ тыйаатыры, артыыстары олус ытыгылаан  ылынар ураты көрөөччү. Ол оруоллары ураннык толорор артыыстартан сүдү тутулуктааҕын саарбахтаабаппын. Оннук биир үтүө киһи, Саха Өрөспүүбүлүкэтин норуодунай артыыһа, Щепкин аатынан Үрдүкү театральнай училище “көмүс выпускнига” Борис Иванович Борисовы кытта өрөгөйдөөх 75 сааһынан сэһэргэстибит.   – Артыыс буолар баҕа санаа оҕо эрдэххиттэн баара дуу? –...
Кинини саха быһаҕа быыһаабыта
Дьон | 11.10.2024 | 10:00
Кинини саха быһаҕа быыһаабыта
Кинилэр – биһиги дьоруойдарбыт, кинилэр – өлөллөрүн кэрэйбэккэ эйэлээх олох туһугар охсуһаллар, бааһырбыт доҕотторун өстөөх уотун аннынан быыһыыллар, бука бары быраат, убай диэн ыҥырсаллар.   Бу анал байыаннай дьайыы бүттэҕинэ, элбэх кэпсэниэ, элбэх кистэлэҥ арыллыа, ким эрэ ол саҕана кимиэхэ да эппэтэх санаатын дьэ этиэ турдаҕа. Сорох ардыгар киһи дьиибэргиир, итэҕэйиэ...
Биэнсийэ туһунан тугу билиэххэ?
Тускар туһан | 17.10.2024 | 12:00
Биэнсийэ туһунан тугу билиэххэ?
Судаарыстыба социальнай өттүнэн көмүскэлэ суох нэһилиэнньэҕэ араас суол чэпчэтиилэри көрөр. Оттон ону бары билэбит, бырааппытын толору туһанабыт дуо?  Мантан аллара биэнсийэ уонна онно сыһыаннаах уларыйыылар, чэпчэтиилэр тустарынан санатыһан, быһаарсан ааһыаҕыҥ.   Үлэлиир уонна үлэлээбэт киһи биэнсийэтэ Биэнсийэ күннээҕи наадыйыыны толуйбатын быһыытынан, сынньалаҥҥа тахсан да баран салгыы үлэлии хаалааччы үгүс. Оччотугар кинилэр,...