КОРОНАВИРУС ААН ДОЙДУНУ ХААРДЫЫ ХААМТА

“Дьокуускай 4-с нүөмэрдээх поликлиникатыгар коронавирустаах ыарыһаҕы буллулар, поликлиникаҕа баар дьоҥҥо барыларыгар медицинскэй мааска кэтэртилэр, ол киһини анал кюветка уган, ханна эрэ тиэйэн илдьэ бардылар!” - диэн бассаап сонуна ыһа-тоҕо кэпсээбитэ хас да хонно.

Саха сиригэр коронавирус билиҥҥитэ кэлэ илик. Социальнай ситимнэргэ буоларын курдук үлүннэрии, хабаатыннарыы тахсар. Тас дойдулартан, атын регионнартан кэлэр дьону аэропортка бэрэбиэркэлииллэр.

Бырабыыталыстыба бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Ольга Балабкина суруналыыстары кытта көрсүһүүтүгэр коронавирустан көмүскэнэр дьаһаллары кэпсээтэ:

– РФ Роспотребнадзорун уонна Доруобуйа харыстабылын министиэристибэтин ирдэбиллэригэр олоҕуран үлэ барыта кэмигэр  толоруллан иһэр. Коронавирус диагнозтаах дьону сытыарар стационарбытын быһаардыбыт. Вьетнамтан уонна Кытайтан көтөн кэлэр дьон бэрэбиэркэни ааһаллар.

Тас дойдуга тахсан 14 күнтэн уһуннук сылдьыбыт дьон бары сиһилии бэрэбиэркэни ааһаллар. Температуралара нуорматтан тахсыбыт буоллаҕына, балыыһаҕа изоляторга киирэллэр. Медицинэ үлэһиттэригэр ыксаллаах быһыыга-майгыга хас биирдии хамсаныылары чуолкайдыыр үөрэтэр тэрээһиннэр буолан аастылар. Ким да ыксаан, ыгылыйан хаалыа суохтаах.

Нэдиэлэ саҥатыгар Дьокуускайга  Кытайтан саҥа кэлбит 5 киһи балыыһаҕа киирдэ. Кинилэртэн үс бөлөхтөөх анаалыс ылылынна. Анаалыстары барытын Новосибирскайга баар “Вектор” наука киинигэр бэрэбиэркэлииллэр. “Вектор” аан дойду таһымыгар аатырар генетическэй киин.

Кытайтан М.К. Аммосов аатынан ХИФУ-ка үөрэнэр дьиэлэригэр каникуллаан кэлбит устудьуоннары хонтуруолга ыллылар. Туспа дьиэҕэ хааччахтанан олорон 14 күн ааһарын күүтэллэр. Кинилэргэ үөрэхтэригэр эбии сынньалаҥ күннэрэ, туһунан график бэрилиннэ.

Ханнык баҕарар вирус (коронавирус эмиэ) инкубационнай кэмэ – 14 күн.

Төрөппүттэрин сөбүлэҥнэринэн, Кытайга үөрэнэ сылдьар устудьуоннар дьиэлэригэр төннүөхтэрин сөп.

КАРАНТИН САҔАЛАННА

Дьокуускай куорат бары оскуолаларыгар олунньу 6 күнүттэн 16 күнүгэр диэри карантин биллэрилиннэ. Карантин коронавирустан буолбакка, кириип уонна тыынар уорганнар ыарыылара тарҕаммытыттан буолла. Олунньу 5 күнүгэр эпидемияны утары үлэлиир хамыыһыйа мунньаҕа буолан ааста, карантины уһатары-уһаппаты эмиэ бу хамыыһыйа быһаарыаҕа.

Маны таһынан, карантин Дьокуускай 13 уһуйааннарыгар буолла.

Үөрэхтээһин хаачыстыбатын уонна мониторинын отделыгар кэпсээбиттэринэн, билиҥҥитэ уонча хонуктаах карантин биллэриллэр. Ааспыт нэдиэлэтээҕини кытта тэҥнээтэххэ, карантиҥҥа барбыт кылаастар ахсааннара 46 бырыһыанынан эбилиннэ.

МААСКА БҮТЭН ИҺЭР

Дьокуускайга медицинскэй мааска сыаната ортотунан – 12-15 солк. буолара, билигин 90 солкуобайга тиийэ сыаналанна.

Билигин үгүс аптекаларга мааска атыыга суох, атыыга таҕыста да, бүтэн иһэр диэн аптекалар үлэһиттэрэ кэпсииллэр. Бу күннэргэ дьон саамай хамаҕатык атыылаһар табаара буолла.

Дьокуускай аптекалара сэрэдэттэн маасканы нуорманан атыылыыр буоллулар. Биир илиигэ 5 устуукаттан ордугу биэрбэттэр. Олохтоох былаас бэрэстэбиитэллэрэ мааска барыбытыгар тиийэр дииллэрин үрдүнэн, “Сахафармация” курдук медицинэ тэрилэтэлэрин хааччыйар бөдөҥ тэрилтэҕэ мааскалара бүппүт...

В. Поскачин баһылыктаах Үөһээ Бүлүү улууһа 10 тыһыынча устуука медицинскэй маасканы бырааттыы Хэйлунцзян провинция Тунцзян куоратыгар ыытта. Бу куораты кытта Үөһээ Бүлүү 2013 сыллаахтан бырааттыы сыһыаннаһыы туһунан сөбүлэҥҥэ илии баттаспыттара. 2017 сыллаахха буолан ааспыт Манчаары оонньууларыгар кытайдар кинилэргэ сэттэ таһырдьа турар спортивнай тренажеры бэлэхтээбиттэрэ. Үөһээ Бүлүүгэ Тунцзян куорат скверэ баар. Култуурунай барыгарааманан бииргэ үлэлииллэр, саас аайы Арассыыйа уонна Кытай бэстибээлигэр кытталлар, оҕолорун сынньалаҥҥа ыыталлар. Улуус администарцията иһитиннэрэринэн, медицинскэй мааска улуус нэһилиэнньэтигэр тиийэр баар.

СЭРЭТИИ ХАЙДАХ БУОЛУОХТААҔЫЙ

Роспотребнадзор кирииби уонна кронавируснай инфекцияны сэрэтэргэ илиигитин үчүгэйдик сууна сылдьыҥ уонна элбэх дьону кытта чугастык алтыһартан туттунуҥ диэн сүбэлиир.

Бу ыарыыларга ордук кырдьаҕастар, хат дьахталлар уонна кыра оҕолор кэбирээн биэриэхтэрин сөп. Ону таһынан, сүрэх, тымыр, астма, диабет  ыарыылаахтарга улахан сэрэхтээх.

Роспотребнадзор специалистара сүбэлииллэринэн, илиибитин сотору-сотору суунуохтаахпыт, элбэх киһи тоҕуоруһар сирдэригэр сылдьыа суохтаахпыт уонна чөл олоҕу тутуһуохтаахпыт. Ону тэҥэ медицинскэй маасканы кэтэ сылдьыахтаахпыт. Оптуобуска, атыы-эргиэн кииннэригэр, ханнык баҕарар тэрилтэҕэ мааска кэтэ сылдьар табыгастаах. Оттон таһырдьа уулуссаҕа, салгыҥҥа мааска наадата суох.

ЫАРЫЫ БАСТАКЫ СИБИКИЛЭРЭ

Коронавирус уонна кириип сибикилэрэ тэҥнэр: ыарыһах температурата тахсар, титирэстиир, төбөтө ыалдьар, сылаабайдыыр, мунна бүөлэнэр, сөтөл киирэр, тыынара кытаатар, былчыҥнара ыалдьаллар, хараҕа конъюктивиттыыр. Сорох түгэҥҥэ истэрэ таһаарыан, хотуолуохтарын сөп.

Кириип сүрүн содула – вируснай пневмониялыахха сөп. Пневмониялаабыт киһи туруга сүр түргэнник мөлтөөн барар. 24 чаас иһигэр ыарыһах тыына хаайтарыан сөп. Онон ыарыйдыгыт да, бырааһы ыҥыраргыт тоҕоостоох. Кириип пневмонията түргэнник буолар, билбэккэ да хаалыаххытын сөп.

Ыарыйдыгыт да, дьиэҕититтэн ханна да ырааппакка, балыыһаҕа барбакка, учаскуобай бырааскытын ыҥыраҕыт. Дьиэ кэргэн иһигэр ким эрэ ыарыйдаҕына, ол киһини биир эрэ киһи көрүөхтээх-истиэхтээх. Ыарыһах туспа хоско бэйэтэ эрэ сытара ордук. Оннук сатаммат буоллаҕына, атыттар бу киһиттэн 1 миэтэрэ ыраах сылдьыахтаахтар. Ордук кырдьаҕастары уонна оҕолору харыстааҥ диэн специалистар сүбэлииллэр.

Тас дойдуттан кэлбит дьон бэйэлэрин туруктарыгар ордук болҕомтолоохтук сыһыаннаһыахтарын наада. Ыарыы сибикитэ билиннэ да, суһал көмөнү ыҥырыахтаахтар.

Саха сирэ Хейлунцзян провинцияҕа көмө ыытар буолла. Хэйлунцзян провинциятыгар билиҥҥитэ 118 киһи коронавирустаабыта биллэр. Арассыыйа бэйэтин гражданнарын эвакуациялыырга байыаннай сөмөлүөттэри көтүтэр...

МААСКАТА КЭТИҤ, КОРОНАВИРУСТАН ХАРЫСТАНЫҤ!

БУЛГУЧЧУ:

• Мааскаҕытын 2-3 чаас буола-буола уларытаҕыт.
• Туттуллубут маасканы тута бөххө быраҕаҕыт.
• Мааска уларыттаргытыгар илиигитин мыылалаан суунаҕыт.
• Таһырдьа мааска наадата суох.
• Мааска муннугутугар ыкса олоруохтаах. Складкалаах буоллаҕына, ону барытын тэниччи кэтиэхтээххит.

Мааска иккистээн туттуллубат!

МААСКА АБЫРЫАҔА, ӨСКӨТҮН:

• Ыалдьыбыт дьону кытта көрүстэххитинэ (сөтөллөр, ытырдар, температуралаах дьон).
• Уопсастыбаннай тырааныспарга айанныыр буоллаххытына.
• Бэйэҕит ыалдьан баран сылдьар буоллаххытына.

ТУС ГИГИЕНЭНИ ТУТУСТАХХЫТЫНА, ИЛИИГИТИН КИЧЭЛЛЭЭХТИК СУУНА СЫРЫТТАХХЫТЫНА, МЕДИЦИНСКЭЙ МААСКАНЫ ТУҺАННАХХЫТЫНА ЭРЭ КОРОНАВИРУСТАН ХАРЫСТАНЫАХХЫТЫН СӨП!