14.05.2022 | 12:00

Киһини сылыктыыр билгэ 

Киһини сылыктыыр билгэ 
Ааптар: Киин Куорат
Бөлөххө киир

Көстөр дьүһүнүнэн: 
٠Кырдьыбат, өр үйэлээх киһи бэлиэтэ: хаана сиинэ үчүгэй араҕас, чэпчэки, куҥа-таһа үчүгэй. 
٠Түүлээх киһи, уһун астаах дьахтар дьоллоох буолаллар. 
٠Кыыс, дьахтар кэтэҕин ньирэй аһа хойуу буоллаҕына – үгүс оҕолоох буолар. 
٠Дьахтар баттаҕа эмискэ уһуура – эрдэ өлөрүгэр. 
٠Киһи кэтэҕин сиигэ улахан кэдэгэр буоллаҕына – өйдөөх, оттон кэтэҕэ чокоойу курдук буоллаҕына, кэтэҕин олоруута куһаҕан, өйө суох баҕайы буолсу дииллэр. 
٠Сүүһэ намыһах, баһа үөһэ үмүрүйэн, баттаҕа өрө үүнэр киһи акаары буолар. 
٠Тэрбэгэр хаастаах, үрдүк сүүстээх, үөрүнньэҥ хааннаах киһи – үтүө майгылаах. 
٠Убаҕас хаастаах киһи дьоло суох буолар. 
٠Кулгааҕын үөһээ төбөтө олус үөһээ киһи мөлтөх буолар. 
٠Ап-араҕаһынан арылыччы көрбүт олохтоох харахтаах, лоп курдук тыллаах-өстөөх киһи – үчүгэй киһи бэлиэтэ. 
٠Киһи хараҕын иччитэ кырата – уһун үйэлэниигэ. 
٠Акаары киһи бэлиэтэ – хараҕа иччитэ суох. 
٠Хараҕа албын – уоруйах буолар. 
٠Кубархай хоҥоруулаах киһи кылгас үйэлээх буолар. 
٠Бөҕө тиистээх киһи уһун үйэлээх буолар.
٠ Бөҕө киһи моонньо сэтэлээх, суон, илиитэ кырыылаах. 
٠Кэтит түөстээх, дараҕар сарыннаах, кырыылаах харылаах киһи – күүстээх, бөҕө буолар. 
٠Саар тэгил уҥуохтаах сылбырҕа киһи – хапсаҕай, атаҕынан кытыгырас буолар. 
٠Үлэһит киһи ытыһа кэтит, халыҥ, тарбаҕа кылгас. 
٠Киһи ытыһа чараас буоллаҕына, дьоло суох, кылгас үйэлээх аатырар. 
٠Ытыһа бүтэй дьахтар – дьоллоох, ытыһа тэһэҕэс – дьоло суох. 
٠Киһи тарбахтарын сүрэхтэрэ аһаҕас саастаах буолаллара – киһи дьоло суох буоларыгар. 
٠Уус киһи тарбаҕа кэдэгэр уһуктаах буолар. 
٠Илиитэ олус уһун киһи – ылыгас (уоруйах) буолар. 
٠Киһи харытын бобо тутан баран ньиккэрийдэххэ, тымыра аһаҕас буоллаҕына – ол киһи оҕоҕо-сүөһүгэ дьоло суох; хаҥас илии – оҕо дьоло, уҥа илии – сүөһү дьоло. 
٠Маадьаҕар атахтаах киһи тирэхтээх, күүстээх, кытыгырас буолар. 
٠Тобуга кыпчыгыр киһи – мөлтөх, сүһүөҕэ суох. 
٠Мэҥ – Айыыһыт уурбут бэлиэтэ, онон мэҥнээх киһи дьоллоох. 
Р.И. Бравина "Киһи уонна дьылҕа". Бичик - 2002

Сонуннар

Ордук ааҕаллар

Тапталга уйдаран
Спорт | 03.10.2024 | 16:00
Тапталга уйдаран
Көҥүл тустууга Герман, Александр, дуобакка Станислав Контоевтар курдук үс аан дойду чөмпүйүөнэ оҕолордоох Степан, Варвара Контоевтар олохторо мүччүргэннээх, көрүдьүөс түгэннэринэн толору. Аҕалара, эһэлэрэ Степан Степанович Горнай улууһун Маҕараһын оскуолатыгар күнүһүн физруктуурун быыһыгар, киэһэ өттүгэр оҕолору тустуунан уонна дуобатынан дьарыктаан, спорка уһуйан, аан дойду алта чөмпүйүөнүн таһаартаабыта улахан ситиһиинэн буолар. Ийэлэрэ,...
Киин куоракка саҥа сквер тутуллуон сөп
Дьон | 05.10.2024 | 14:00
Киин куоракка саҥа сквер тутуллуон сөп
2022 сыл кулун тутар 8 күнэ биһиэхэ ыар сүтүк күнэ этэ, ыраас халлааҥҥа этиҥ эппитинии аймаабыта: ыарахан ыарыы дьүөгэбит Ирина Елизарова сырдык тыынын ылан барбыта.   Чугас киhиҥ, дьүөгэҥ, доҕоруҥ суох буоллаҕына, биллэн турар, бастакынан үйэтитии туhунан санаалар киирэллэр эбит. Кини биллэр, бэйэтэ ааттаах-суоллаах, историялаах, сүгүрүйээччилэрдээх, истээччилэрдээх буоллаҕына, атыннык толкуйдуу да...
Сирэй-харах анньыбакка, күлүү-элэк оҥостубакка...
Сонуннар | 04.10.2024 | 18:00
Сирэй-харах анньыбакка, күлүү-элэк оҥостубакка...
Ийэ тылын билбэт, төрүт үгэһиттэн тэйбит киһи өбүгэтин кытта ситимэ быстарын туһунан суруйдубут ини, суруйбатыбыт ини. Оттон оҕотугар төрөөбүт тылын иҥэрбэт төрөппүт бэйэтэ да билбэтинэн күҥҥэ көрдөрбүт көмүс чыычааҕын көтөр кынатын сарбыйар...  Бу иннинэ «Саха тыла 400» уопсастыбаннай хамсааһын көҕүлээһининэн, Дьокуускай куорат Олохтоох дьаһалтатын өйөбүлүнэн «Саха сирин киин куоратыгар тыл...
Сыл тоҕус ыйыгар «Үйэ оҕолоро» тус сыаллаах хапытаал 7,5 тыһыынча дьиэ кэргэҥҥэ бэриллибит
Сонуннар | 03.10.2024 | 21:38
Сыл тоҕус ыйыгар «Үйэ оҕолоро» тус сыаллаах хапытаал 7,5 тыһыынча дьиэ кэргэҥҥэ бэриллибит
Арассыыйаҕа буола турар Оҕо саас сылын ааспыт тоҕус ыйыгар Саха сиригэр 7 499 ыал «Үйэ оҕолоро» тус сыаллаах хапытаалы тутта, диэн үлэ уонна социальнай сайдыы министиэристибэтигэр иһитиннэрэллэр. Санатар буоллахха, Ил Дархан Айсен Николаев дьаһалынан өрөспүүбүлүкэ 100 сылынан олохтоммут «Үйэ оҕолоро» тус сыаллаах хапытаал биэс сылга уһатыллан, 2022 сыл тохсунньу 1...