14.05.2022 | 12:00

Киһини сылыктыыр билгэ 

Киһини сылыктыыр билгэ 
Ааптар: Киин Куорат
Бөлөххө киир

Көстөр дьүһүнүнэн: 
٠Кырдьыбат, өр үйэлээх киһи бэлиэтэ: хаана сиинэ үчүгэй араҕас, чэпчэки, куҥа-таһа үчүгэй. 
٠Түүлээх киһи, уһун астаах дьахтар дьоллоох буолаллар. 
٠Кыыс, дьахтар кэтэҕин ньирэй аһа хойуу буоллаҕына – үгүс оҕолоох буолар. 
٠Дьахтар баттаҕа эмискэ уһуура – эрдэ өлөрүгэр. 
٠Киһи кэтэҕин сиигэ улахан кэдэгэр буоллаҕына – өйдөөх, оттон кэтэҕэ чокоойу курдук буоллаҕына, кэтэҕин олоруута куһаҕан, өйө суох баҕайы буолсу дииллэр. 
٠Сүүһэ намыһах, баһа үөһэ үмүрүйэн, баттаҕа өрө үүнэр киһи акаары буолар. 
٠Тэрбэгэр хаастаах, үрдүк сүүстээх, үөрүнньэҥ хааннаах киһи – үтүө майгылаах. 
٠Убаҕас хаастаах киһи дьоло суох буолар. 
٠Кулгааҕын үөһээ төбөтө олус үөһээ киһи мөлтөх буолар. 
٠Ап-араҕаһынан арылыччы көрбүт олохтоох харахтаах, лоп курдук тыллаах-өстөөх киһи – үчүгэй киһи бэлиэтэ. 
٠Киһи хараҕын иччитэ кырата – уһун үйэлэниигэ. 
٠Акаары киһи бэлиэтэ – хараҕа иччитэ суох. 
٠Хараҕа албын – уоруйах буолар. 
٠Кубархай хоҥоруулаах киһи кылгас үйэлээх буолар. 
٠Бөҕө тиистээх киһи уһун үйэлээх буолар.
٠ Бөҕө киһи моонньо сэтэлээх, суон, илиитэ кырыылаах. 
٠Кэтит түөстээх, дараҕар сарыннаах, кырыылаах харылаах киһи – күүстээх, бөҕө буолар. 
٠Саар тэгил уҥуохтаах сылбырҕа киһи – хапсаҕай, атаҕынан кытыгырас буолар. 
٠Үлэһит киһи ытыһа кэтит, халыҥ, тарбаҕа кылгас. 
٠Киһи ытыһа чараас буоллаҕына, дьоло суох, кылгас үйэлээх аатырар. 
٠Ытыһа бүтэй дьахтар – дьоллоох, ытыһа тэһэҕэс – дьоло суох. 
٠Киһи тарбахтарын сүрэхтэрэ аһаҕас саастаах буолаллара – киһи дьоло суох буоларыгар. 
٠Уус киһи тарбаҕа кэдэгэр уһуктаах буолар. 
٠Илиитэ олус уһун киһи – ылыгас (уоруйах) буолар. 
٠Киһи харытын бобо тутан баран ньиккэрийдэххэ, тымыра аһаҕас буоллаҕына – ол киһи оҕоҕо-сүөһүгэ дьоло суох; хаҥас илии – оҕо дьоло, уҥа илии – сүөһү дьоло. 
٠Маадьаҕар атахтаах киһи тирэхтээх, күүстээх, кытыгырас буолар. 
٠Тобуга кыпчыгыр киһи – мөлтөх, сүһүөҕэ суох. 
٠Мэҥ – Айыыһыт уурбут бэлиэтэ, онон мэҥнээх киһи дьоллоох. 
Р.И. Бравина "Киһи уонна дьылҕа". Бичик - 2002

Сонуннар

25.07.2024 | 12:00
Сокуон-тойон

Ордук ааҕаллар

Мария Мигалкина:   «Кэлии сиэмэлэринэн үлүһүйүмэҥ»
Дьон | 19.07.2024 | 10:00
Мария Мигалкина: «Кэлии сиэмэлэринэн үлүһүйүмэҥ»
Мин бүгүн ааҕааччыларбар, ордук хаһаайкаларга, 35 сыл үлэлээбит уопуттаах агроном, билигин биэнсийэлээх, дойдутугар сайылыы сылдьар Мария Семеновна Мигалкинаны кытта тэлгэһэтигэр тиийэн, үүнээйитин, сибэккитин көрө-көрө, дуоһуйа, астына кэпсэттим.   Сибэккигэ уоҕурдууну хото туттабын Бастатан туран ааҕааччыларга циния диэн сибэкки туһунан кэпсиэҕим. Урут биһиги “Циния обыкновенная” диэни олордор этибит, билигин “Циния кустовая” диэн...
Изабелла Попова: Сүрэхпэр сөҥөрбүт дьүөгэлэрим
Дьон | 19.07.2024 | 12:00
Изабелла Попова: Сүрэхпэр сөҥөрбүт дьүөгэлэрим
Арассыыйа үөрэҕириитин туйгуна, Саха сирин үөрэҕириитин бочуоттаах үлэһитэ, хас да кинигэ ааптара Изабелла Ильинична Попова бүгүн өрөгөйдөөх үбүлүөйүн көрсө өссө биир кинигэтин сүрэхтиир. Дьэ, кырдьык, сүрэхтиир... Сүрэҕин сылааһын иҥэрбит кинигэтин!   Ахтар-саныыр дьүөгэлэрим, Аламаҕай сэгэрдэрим, Саһарҕалаах сарсыардабын Сандаарытар куоларым!   Сүр... Сүрэх, сүрдээх, сүрэхтиир... Сахабыт тыла барахсан тугун бэрдэй! Биир тылтан силистэнэн-мутуктанан...
Баһаар буруйдааҕын тыллыаҥ — наҕараада ылыаҥ
Сонуннар | 22.07.2024 | 14:00
Баһаар буруйдааҕын тыллыаҥ — наҕараада ылыаҥ
Ойуур баһаара – дьоҥҥо, кыылларга, окко-маска, үүнээйигэ улахан охсууну оҥорор. Ойуур хаһаайыстыбатын сулууспатын биир кэлим төлөпүөнэ: 8-800-100-94-00 Саха Өрөспүүбүлүкэтин ойуур хаһаайыстыбатын регионнааҕы диспетчерскэй сулууспата: 8(4112)44-74-76, 8(4112) 44-77-76 Маны таһынан оройуоҥҥутугар ойуур хаһаайыстыбатыгар эбэтэр лесничествоҕа биллэриэххитин сөп.  Ойуур баһаарын таһаарыыга буруйдаах киһи туһунан кырдьыктаах иһитиннэриини биэрбит гражданиҥҥа 10 тыһыынчаттан 50 тыһыынчаҕа...
Саха сиригэр мелиорация үлэтэ саҕаламмыта 75 сылын туолла
Сонуннар | 15.07.2024 | 14:00
Саха сиригэр мелиорация үлэтэ саҕаламмыта 75 сылын туолла
Саха Өрөспүүбүлүкэтин Бырабыыталыстыбатын 2№-дээх дьиэтигэр Мелиорация уобалаһыгар уонна тыа хаһаайыстыбатын уунан хааччыйыыга судаарыстыбаннай управление тэриллибитэ 75 сылынан үөрүүлээх мунньах буолан ааста. «Саҥа тэриллэригэр баара суоҕа икки-үс испэлиистээх тэрилтэ 70-80 сылларга баараҕай мелиоративнай үлэлэри ыытар бөдөҥ салааҕа кубулуйбута. Мелиорацияҕа уонна уу хаһаайыстыбатыгар бүтүн министиэристибэ тэриллибитэ. Тыа хаһаайыстыбатын култуураларыттан өлгөм үүнүүнү ылары...