14.05.2022 | 12:00

Киһини сылыктыыр билгэ 

Ааптар: Киин Куорат
Бөлөххө киир

Көстөр дьүһүнүнэн: 
٠Кырдьыбат, өр үйэлээх киһи бэлиэтэ: хаана сиинэ үчүгэй араҕас, чэпчэки, куҥа-таһа үчүгэй. 
٠Түүлээх киһи, уһун астаах дьахтар дьоллоох буолаллар. 
٠Кыыс, дьахтар кэтэҕин ньирэй аһа хойуу буоллаҕына – үгүс оҕолоох буолар. 
٠Дьахтар баттаҕа эмискэ уһуура – эрдэ өлөрүгэр. 
٠Киһи кэтэҕин сиигэ улахан кэдэгэр буоллаҕына – өйдөөх, оттон кэтэҕэ чокоойу курдук буоллаҕына, кэтэҕин олоруута куһаҕан, өйө суох баҕайы буолсу дииллэр. 
٠Сүүһэ намыһах, баһа үөһэ үмүрүйэн, баттаҕа өрө үүнэр киһи акаары буолар. 
٠Тэрбэгэр хаастаах, үрдүк сүүстээх, үөрүнньэҥ хааннаах киһи – үтүө майгылаах. 
٠Убаҕас хаастаах киһи дьоло суох буолар. 
٠Кулгааҕын үөһээ төбөтө олус үөһээ киһи мөлтөх буолар. 
٠Ап-араҕаһынан арылыччы көрбүт олохтоох харахтаах, лоп курдук тыллаах-өстөөх киһи – үчүгэй киһи бэлиэтэ. 
٠Киһи хараҕын иччитэ кырата – уһун үйэлэниигэ. 
٠Акаары киһи бэлиэтэ – хараҕа иччитэ суох. 
٠Хараҕа албын – уоруйах буолар. 
٠Кубархай хоҥоруулаах киһи кылгас үйэлээх буолар. 
٠Бөҕө тиистээх киһи уһун үйэлээх буолар.
٠ Бөҕө киһи моонньо сэтэлээх, суон, илиитэ кырыылаах. 
٠Кэтит түөстээх, дараҕар сарыннаах, кырыылаах харылаах киһи – күүстээх, бөҕө буолар. 
٠Саар тэгил уҥуохтаах сылбырҕа киһи – хапсаҕай, атаҕынан кытыгырас буолар. 
٠Үлэһит киһи ытыһа кэтит, халыҥ, тарбаҕа кылгас. 
٠Киһи ытыһа чараас буоллаҕына, дьоло суох, кылгас үйэлээх аатырар. 
٠Ытыһа бүтэй дьахтар – дьоллоох, ытыһа тэһэҕэс – дьоло суох. 
٠Киһи тарбахтарын сүрэхтэрэ аһаҕас саастаах буолаллара – киһи дьоло суох буоларыгар. 
٠Уус киһи тарбаҕа кэдэгэр уһуктаах буолар. 
٠Илиитэ олус уһун киһи – ылыгас (уоруйах) буолар. 
٠Киһи харытын бобо тутан баран ньиккэрийдэххэ, тымыра аһаҕас буоллаҕына – ол киһи оҕоҕо-сүөһүгэ дьоло суох; хаҥас илии – оҕо дьоло, уҥа илии – сүөһү дьоло. 
٠Маадьаҕар атахтаах киһи тирэхтээх, күүстээх, кытыгырас буолар. 
٠Тобуга кыпчыгыр киһи – мөлтөх, сүһүөҕэ суох. 
٠Мэҥ – Айыыһыт уурбут бэлиэтэ, онон мэҥнээх киһи дьоллоох. 
Р.И. Бравина "Киһи уонна дьылҕа". Бичик - 2002

Сонуннар

Ордук ааҕаллар

Батыһыннара ыйар аналлаах Өлөөн буойуна — БатЫйа
Дьон | 10.07.2025 | 18:00
Батыһыннара ыйар аналлаах Өлөөн буойуна — БатЫйа
Батыйа позывнойдаах байыас билигин Украина Луганскай сиригэр Ийэ дойдубутун көмүскүү сылдьар. «Батыйа – батыһыннара ыйар, (указать направление)» диэн кини позывнойун суолтатын быһааран биэрбиттэрин, кырдьык да дии санаатым.  Кинини кытта дьиктитик кэпсэттибит. Тоҕо диэтэххэ кини олус уйан дууһалаах, кэрэни кэрэхсиир, айар үлэтин онно да сылдьан бырахпат – уруһуйдуур, уһанар, арааһы астыыр,...
Оҕуруот үлэтэ үчүгэй көрүүнү эрэйэр
Дьон | 04.07.2025 | 16:00
Оҕуруот үлэтэ үчүгэй көрүүнү эрэйэр
Кылгас сайыммыт барахсан сөрүүн тыалынан илгийэн, ардаҕынан балачча күндүлээн, бастакы ыйа ааһа оҕуста. Сайыҥҥы кэм тыа сирин, куорат да олохтооҕор оҕуруот, сибэкки үүннэриитин кытта ситимнээх.   Хаһыат бүгүҥҥү нүөмэригэр Дьокуускай куорат олохтооҕо, ХИФУ научнай-быыстапкалыыр комплексын инсектарийын сэбиэдиссэйэ Нюргуна Нюргуновна Килибееваттан оҕуруот көрүүтүгэр сүбэлэри ылыаҕыҥ: Баҕа санааттан саҕаламмыта Ис-испиттэн баҕаран туран 1990...
Былыргы чороон абылыыр күүһэ туохха сытарый?
Дьон | 04.07.2025 | 13:00
Былыргы чороон абылыыр күүһэ туохха сытарый?
Өбүгэ иһитин сөргүтүү үлэтэ утумнаахтык ыытыллар. Маныаха норуот маастардара улахан оруоллаахтар. Былыргы уустар ньымаларын хаҥатааччы уус Василий Лопатин бүгүн «Киин куорат» ааҕааччыларыгар  уус идэтигэр удьуордааһын, Ил Дархан Айсен Николаев үлэҕинэн оҥорбут чороонун туһунан кэпсиир, мас иһити харайыыга сүмэлээх сүбэтин үллэстэр.   – Үтүө күнүнэн, Василий Васильевич! Өбүгэттэн тардыллар ситим хас биирдиибит...
НВК Саха бырагыраамата от ыйын 7-13 күннэригэр
Сонуннар | 06.07.2025 | 10:00
НВК Саха бырагыраамата от ыйын 7-13 күннэригэр
Понедельник, 7 июля 6:00 Тиэргэн 12+ 6:30 Мы вам покажем 12+ 7:00 Новый день 6+ 8:00 Утро Якутии 6+ 9:00 Новый день 6+ 10:00 Утро Якутии 6+ 11:00 Тиэргэн 12+ 11:30 ПроАвто 12+ 12:00 "Якутия" информационная программа 12+ 12:15 Саха сатаабата суох 6+ 12:45 Асчыттар 6+ 13:30 "Саха Сирэ" информационнай...