08.08.2024 | 16:00

Гагаринскай уокурукка сахалыы тыын элбиирэ буоллар

Ааптар: Ирина Собакина, тыл билимин хандьыдаата, саха тылын истилиистикэтин уонна нууччалыы-сахалыы тылбаас хаапыдыратын дассыана, М.К. Аммосов аатынан ХИБҮ. Ааптар хаартыскаҕа түһэриилэрэ
Бөлөххө киир

Саха Өрөспүүбүлүкэтин судаарыстыбаннай уонна дьиҥ таһымнаах тылларын харыстыыр уонна сайыннарар барыл үбүлээһининэн 
2023 с. ыытыллыбыт “Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр Тыллар туһунан сокуон толоруллуутун кэтээн көрүү” чинчийии сорох түмүктэрэ

 

Гагаринскай уокурук киин куорат кытыытыгар да баар буоллар, бу – куорат сирэйэ, дьон бастаан көрөр сирэ-уота. Манна элбэх бүддьүөт тэрилтэтэ үлэлиир, ол курдук, оскуола 5, уһуйаан 5 дьиэтэ, 2 киин, мэдиссиинэ 5, успуорт 2, култуура 2, бүддьүөт атын 5 тэрилтэтэ.

“Саха Өрөспүүбүлүкэтин судаарыстыбаннай уонна дьиҥ таһымнаах тылларын харыстыыр уонна сайыннарар барыл” чэрчитинэн 2023 сыл ахсынньы 3 күнүгэр бу уокуругу кэрийэн, судаарыстыбаннай тэрилтэ 27 дьиэтигэр ыйаммыт табличканы хаартыскаҕа түһэрэн, тылын-өһүн ырыттыбыт. Ааҕан-суоттаан көрбүппүт, 22 тэрилтэ табличката икки тылынан суруллубут – саха уонна нуучча, манна эбии тэрилтэ үлэлиир кэмин ыйаллар. Онуоха хайа  тылы бастаталлара болҕомтону тардар.

Дьокуускай куорат иккис нүөмэрдээх балыыһатын бары салаатын (отделениетын) табличката сахалыы тылбаастаммытын хайгыы көрдүбүт.

 

Дьокуускай аэропорда, В.И. Кузьмин аатынан 30 №-дээх оскуола, «Теремок” уһуйаан эбии бөлөҕө сахалыы табличката суох. Бу уопсай ахсаантан баара-суоҕа 3 % эрэ, онон уокурук көрдөрүүтэ куһаҕана суох диэн сыаналыыбыт.

Ханнык баҕарар дьиэ тас көстүүтүгэр киһи бастаан ыраахтан көстөр, улахан буукубанан суруллубут суругу көрөр. Онуоха 38 №-дээх орто оскуола “Дорообо, оскуолам” суруга киһи хараҕар быраҕыллар, сахалыы тыыннаах тэрилтэ диэн угуйар.

 

Өрөспүүбүлүкэбит иккис судаарыстыбаннай тылын – саха тылын – туттуллар эйгэтэ кэҥиирин туһугар бэлиэ, дьон үгүстүк сылдьар, сынньанар сиригэр баар, иһитиннэрэр сыаллаах суругу сахалыы суруйуохха, тылбаастыахха наада. Ол курдук, Кыайыы уонна Гагарин сквердэригэр биир да иһитиннэрии сахалыы суруллубатах, маны тустаах дьон көрөн, куораппыт ис барааныгар сөп түбэһиннэрэн уларытыахтара этэ.

 

Гагаринскай уокурук сиригэр-уотугар туох ханна баарын ыйар-кэрдэр суолталаах 5 бэлиэ баар, онно элбэх тылланыы көстөр: нуучча, саха, аангылыйа тыллара.

Тыл үөрээхтээхтэрин быһыытынан, чинчийбит матырыйаалбыт тылын-өһүн эмиэ көрдүбүт уонна манныкка сыыһаллар эбит диэн түмүккэ кэллибит: сурук бэлиэтэ: “Дьокуускай к. Быковскай уул 6 дь.” “Дьокуускай к., Быковскай уул., 6 дь.” оннугар, тэрилтэ аата кавычканан бэлиэтэнэрэ; таба суруйуу: “госудаарыстыбаннай”, “государственнай” “судаарыстыбаннай”; “балыаһа” “балыыһа”, “Муницыпальнай” “Муниципальнай”, тылы кылгатыы: “Дьокуускай Аэропорт” АУ ““Дьокуускай” аэропорт” АУо, “Пн. – Пт., Сб., Вс.” – “БН.БТ., СБ., БС”; сыһыарыы туттуллуута: “юридическэй аадырыһа” “юридическай аадырыһа”; тылы эбии: “санитарнай күн – хас ый бүтэһик бээтинсэтэ” “санитарнай күн – ый бүтэһик бээтинсэтэ”; тылы түһэрии: “Оскуола иннинээҕи муниципальнай үбүлэнэр үөрэх тэрилтэтэ 35 №-дээх “Северная сказка” оҕо уһуйаана” ““Северная сказка” 35 №-дээх уһуйаан” оскуола иннинээҕи үөрэх бүддьүөттэн үбүлэнэр муниципальнай тэрилтэтэ”; тыл бэрээдэгэ: “эбии үөрэхтээһин муниципальнай бюджет тэрилтэтэ 6 №-дээх “Стерх” оҕо ыччат спортивнай оскуолата” “Стерх” оҕо-ыччат 6 №-дээх успуорт оскуолата” эбии үөрэхтээһин бүддьүөттэн үбүлэнэр муниципальнай тэрилтэтэ”, “Дьиэ кэргэҥҥэ иитиини өйүүр киин “Берегиня”” ““Берегиня” дьиэ кэргэҥҥэ иитиини өйүүр киин” уо.д.а. Бу сыыһа тылы билбэттэн эрэ буолбакка, өрөспүүбүлүкэҕэ тэрилтэ туһунан иһитиннэрии биир халыыба, ирдэбилэ, холобура суох буолан тахсар дии саныыбыт. Маныаха дуоһунастаах дьон, тыл үөрэхтээхтэрэ, тэрилтэ салайааччылара, куорат тас көстүүтүн ситэрэн оҥорорго сыһыаннаах дьон, угуйук тэрилтэлэрэ бииргэ ылсан үлэлииллэрэ тоҕоостоох.

Гагаринскай уокурук куораппыт саҕаланыыта, көтөн кэлэр дьон бастаан көрөр сирэ, онон манна сахалыы тыын, саха тыла элбиирэ буоллар диэн баҕа санаалаахпыт.

Сонуннар

Ордук ааҕаллар

Бобёр: «Үрдүк Айыылартан эрэ көрдөһөҕүн, ханнык да хамандыыр кэлэн быыһаабат»
Дьон | 09.05.2025 | 14:00
Бобёр: «Үрдүк Айыылартан эрэ көрдөһөҕүн, ханнык да хамандыыр кэлэн быыһаабат»
Анараа хас биир күн күндү: бүгүн бааргын — сарсын суоххун... Уолаттарбыт барахсаттар араас моһолтон, чуһуурар буулдьаттан, үөһээттэн көтөн кэлэр «дьэгэ-баабалартан» кыл түгэнэ, мүччү-хаччы түһэн төннөн кэллэхтэринэ, айыыларбытыгар эрэ махтанабыт буоллаҕа. «Бобёр» позывнойдах хорсун буойун иккистээн хантараак баттаан сэриилэһэ сылдьан бааһыран, билигин Москваҕа госпитальга  кэлэн эмтэнэ сытар.   Бобёр 2023 сыл саҥатыгар,...
Историяны сэгэттэххэ...
Сонуннар | 10.05.2025 | 12:06
Историяны сэгэттэххэ...
Улуу Кыайыы 80 сылын чэрчитинэн быйылгы сыл Арассыыйаҕа Аҕа дойдуну көмүскээччи, Саха сиригэр Ийэ дойдуну көмүскээччи сылларын биллэриллибитэ.  Оттон култуура  тэрилтэлэригэр быйыл – История өйдөбүнньүгүн сыла.   Дьокуускайга сахаттан бастакы Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа Федор Кузьмич Поповка аналлаах пааматынньык турда.  Дьоруой биир дойдулаахтара, Мэҥэ Хаҥалас улууһун Баатара нэһилиэгин бэрэстэбиитэллэрэ дьоруой аймахтара  Федор...
Улуу Кыайыы 80 сылыгар анаммыт тэрээһиннэр
Сонуннар | 06.05.2025 | 16:24
Улуу Кыайыы 80 сылыгар анаммыт тэрээһиннэр
Биһиги дойдубут Аҕа дойду сэриитигэр Улуу Кыайыыны ситиспитэ быйыл лоп курдук 80 сыла томтойо туолла. Бу күҥҥэ  өрөспүүбүлүкэбит киинигэр, Дьокуускайга, ыытыллар тэрээһиннэри таһаарабыт.   Эйэлээх олохпут туһугар тыыннарын да толук ууралларын кэрэйбэккэ, сэриигэ уонна тыылга хорсуннук турууласпыт, суорума суолламмыт аҕа көлүөнэ дьоммутун дириҥник ытыктаан, үтүө, махтал тыллары аныырбыт – тыыннаахтар ытык...
«Килбиэннээх үлэ куората» анал аакка аналлаах быыстапка
Сонуннар | 10.05.2025 | 12:01
«Килбиэннээх үлэ куората» анал аакка аналлаах быыстапка
Кэлэр кэм кэскилин үлэнэн ситиспит, дьулуурунан-тулуурунан  уһаммыт дьоһун дьоммутугар махталбыт бэлиэтэ быыстапка үрдүк таһымҥа ааста. Улуу Кыайыы күнүгэр анаммыт дьаһаллартан, тэрээһиннэртэн биирдэстэрэ – Дьокуускай куоракка 2022 сэтинньи 15 күнүгэр иҥэриллибит «Килбиэннээх үлэ куората» диэн үрдүк ааты кэпсиир быыстапка буолла. Быыстапка бу дьыл ыам ыйын 9 күнүгэр Кыайыы болуоссатыгар турда. Манна...