21.12.2021 | 18:00

Этномузыкант, Саха Өрөспүүбүлүкэтин норуодунай артыыһа Герман Хатылаев 60 сыллаах үбүлүөйүгэр анаммыт «Төрүт дорҕоон» быыстапка

Этномузыкант, Саха Өрөспүүбүлүкэтин норуодунай артыыһа Герман Хатылаев 60 сыллаах үбүлүөйүгэр анаммыт «Төрүт дорҕоон» быыстапка
Ааптар: Киин Куорат
Бөлөххө киир

Ахсынньы ый 22 күнүттэн тохсунньу ый 10 күнүгэр диэри Киров уулуссатын 31 №-дээх дьиэтин 3 этээһигэр этномузыкант, Саха Өрөспүүбүлүкэтин норуодунай артыыһа Герман Хатылаев 60 сыллаах үбүлүөйүгэр анаммыт «Төрүт дорҕоон» быыстапка ыытыллар. Быыстапкаҕа Герман Хатылаев айар үлэтин сэһэргиир хаартыскалар, сценаҕа кэппит көстүүмнэрэ, дьиэтээҕи архыыбыгар мунньубут музыкальнай үнүстүрүмүөннэрэ уонна бэлиэ суолталаах тус туттубут, туттар маллара көрдөрүүгэ туруохтара.
Герман Хатылаев – Ю.Е. Платонов аат. Эстрада театрын артыыhа, биллэр музыкант, ырыа айааччы, саха тылынан уус-уран айымньыларын иҥэринэ сылдьар биир бастыҥ толорооччу, тарҕатааччы, чинчийээччи.
Кини ахсынньы ый 19 кунугэр 1961 с. САССР, уруккута Алексеевскай оройуон (Таатта) Баайаҕа Томторугар төрөөбүтэ. 1986 с. II нүөмэрдээх Дьокуускай педагогическай училище музыкальнай салаатын, 2002 с. М.К. Аммосов аат. СГУ культурология салаатын бүтэрбитэ.
Герман уонна Клавдия Хатылаевтар айар үлэлэрин 1987 с. саҕалаабыттара. Маҥнай сахалыы ырыалары гитаара доҕуһуолунан ыллыыр бэрт ураты буочардаах дуэт саха эстрадатын туонатыгар бигэ эрэллээхтик үктэммитэ. Бу дуэт репертуарыгар таптал лириката истиҥ иэйии сүүрүгүнүү дьүрүһүйэр, туспа киһини абылыыр, умсугутар тыыннаах буолан үгүс көрөөччү Хатылаевтар сыанаҕа тахсалларын өрүү долгуйа күүтэллэрэ.
Өрөспүүбүлүкэҕэ саха төрүт култууратыгар саҥалыы сыһыан, болҕомто уһуктар кэмигэр Герман, Клавдия Хатылаевтар биир бастакынан саха ырыатын-тойугун, музыкальнай үнүстүрүмүөннэрин тыаһын-ууһун сөргүтэр умсулҕаннаах үлэҕэ умсубуттара. Ол түмүгэр: дьаҕа, күпсүүр, чаҕаан, таҥсыр, хомус, мас хобо, кылыһах (кырыымпа), ойдуо, айаан, хобо, чуораан, дүҥүр уо.д.а. умнуллан, түмэллэргэ хараллан киһи эрэ хараҕын сымната, ааспыт кэм кэрэһитэ, ахтылҕана буолан турбут дьиҥ төрүт охсон, сахсыйан, сиксийэн, тардан оонньуур дьикти тыастаах  үнүстүрүмүөннэрбит саҥалыы тыын ыланнар, аан дойду араас муннугар куорсун анньыммыт хорсун хотойдуу, кылыгырас кылыһах куоластаах кыталыкка холобурданан, саамай уһук сытар туурк тыллаах саха омук баарын туһунан тэтимнээхтик ис киирбэх, баай ис хоһоонноох, айылҕа хатыламмат кэрэтин кэпсиир, ээр-сэмээр сэһэргиир айымньылардаах муусука Хатылаевтарга айыллан аар саарга аатырбыта.
Хатылаевтар айааччы, толорооччу, тарҕатааччы идэлэригэр эбии кинилэр дьиҥ кэнэҕэски кэлэр кэнчээригэ кээһэр биир сүдү үйэлээх мэҥэ кэрэһиттэринэн үс омук тылынан «Төрүт дорҕоон = Звуки мироздания = The Sounds of Creation» бэчээккэ тахсыбыт академическай хабааннаах үлэлэрэ буолар. Хомуйар, чинчийэр, наардыыр үлэ абылаҥар ылларан бу сүдү үлэ тахсарыгар Хатылаевтар Таатта, Горнай, Үөһээ-Бүлүү, Хаҥалас уо.д.а. норуот маастардарын кытта ыкса ситимнээх үлэни ыытан, хас биирдии информацияны кытта сиһилии үлэлээн баай ис хоһоонноох матырыйаалы хомуйбуттара Хатылаевтар айар үлэлэрин чиҥэтэр, дириҥ силистиир- мутуктуур, чиргэл тиит тирэхтиир. Маны таһынан, М.Н. Жирков аат. ДЬМК (У) композитор Николай Берестов 1976 с. муспут сэдэх коллекциятын, Саха сирин норуоттарын муусукатын уонна фольклорун түмэлин научнай фондатыгар киирбит Иоаким Избеков – Уустаах, Прокопий Слепцов – Ойуун дьиҥ айылҕаҕа көстүбүт – чаҕылҕан түспүт ыраас маһыттан илиилэринэн хаһан, тутан-хабан оҥорбут музыкальнай үнүстүрүмүөннэрин үлэлэригэр киллэрэн үйэтиппиттэрэ.
Аны, уһуйааччы быһыытынан Герман, Клавдия Хатылаевтар куорат сахатын оҕолорун төрүт дорҕоону, тэтими, тылы таптыырга, өйдүүргэ үөрэттилэр. Ол курдук, араас сылларга «Дьөһөгөй», «Тэтим», «Алаас», «Кыыс Хотун», «Кылыһах» бөлөхтөр тэриллибиттэрэ. Бу бөлөхтөр бука бары бэйэ-бэйэлэригэр майгыннаспат өрүттээхтэр. Уһуйааччы быһыытынан, Хатылаевтар хас биирдии оҕоҕо болҕомто ууран, кини ис туругун, эйгэтин, кыаҕын таба көрөн сайыннарар ньыманы тутуһан үгэһи салҕыыллар, сайыннараллар.

Сонуннар

25.07.2024 | 12:00
Сокуон-тойон

Ордук ааҕаллар

Мария Мигалкина:   «Кэлии сиэмэлэринэн үлүһүйүмэҥ»
Дьон | 19.07.2024 | 10:00
Мария Мигалкина: «Кэлии сиэмэлэринэн үлүһүйүмэҥ»
Мин бүгүн ааҕааччыларбар, ордук хаһаайкаларга, 35 сыл үлэлээбит уопуттаах агроном, билигин биэнсийэлээх, дойдутугар сайылыы сылдьар Мария Семеновна Мигалкинаны кытта тэлгэһэтигэр тиийэн, үүнээйитин, сибэккитин көрө-көрө, дуоһуйа, астына кэпсэттим.   Сибэккигэ уоҕурдууну хото туттабын Бастатан туран ааҕааччыларга циния диэн сибэкки туһунан кэпсиэҕим. Урут биһиги “Циния обыкновенная” диэни олордор этибит, билигин “Циния кустовая” диэн...
Изабелла Попова: Сүрэхпэр сөҥөрбүт дьүөгэлэрим
Дьон | 19.07.2024 | 12:00
Изабелла Попова: Сүрэхпэр сөҥөрбүт дьүөгэлэрим
Арассыыйа үөрэҕириитин туйгуна, Саха сирин үөрэҕириитин бочуоттаах үлэһитэ, хас да кинигэ ааптара Изабелла Ильинична Попова бүгүн өрөгөйдөөх үбүлүөйүн көрсө өссө биир кинигэтин сүрэхтиир. Дьэ, кырдьык, сүрэхтиир... Сүрэҕин сылааһын иҥэрбит кинигэтин!   Ахтар-саныыр дьүөгэлэрим, Аламаҕай сэгэрдэрим, Саһарҕалаах сарсыардабын Сандаарытар куоларым!   Сүр... Сүрэх, сүрдээх, сүрэхтиир... Сахабыт тыла барахсан тугун бэрдэй! Биир тылтан силистэнэн-мутуктанан...
Баһаар буруйдааҕын тыллыаҥ — наҕараада ылыаҥ
Сонуннар | 22.07.2024 | 14:00
Баһаар буруйдааҕын тыллыаҥ — наҕараада ылыаҥ
Ойуур баһаара – дьоҥҥо, кыылларга, окко-маска, үүнээйигэ улахан охсууну оҥорор. Ойуур хаһаайыстыбатын сулууспатын биир кэлим төлөпүөнэ: 8-800-100-94-00 Саха Өрөспүүбүлүкэтин ойуур хаһаайыстыбатын регионнааҕы диспетчерскэй сулууспата: 8(4112)44-74-76, 8(4112) 44-77-76 Маны таһынан оройуоҥҥутугар ойуур хаһаайыстыбатыгар эбэтэр лесничествоҕа биллэриэххитин сөп.  Ойуур баһаарын таһаарыыга буруйдаах киһи туһунан кырдьыктаах иһитиннэриини биэрбит гражданиҥҥа 10 тыһыынчаттан 50 тыһыынчаҕа...
Саха сиригэр мелиорация үлэтэ саҕаламмыта 75 сылын туолла
Сонуннар | 15.07.2024 | 14:00
Саха сиригэр мелиорация үлэтэ саҕаламмыта 75 сылын туолла
Саха Өрөспүүбүлүкэтин Бырабыыталыстыбатын 2№-дээх дьиэтигэр Мелиорация уобалаһыгар уонна тыа хаһаайыстыбатын уунан хааччыйыыга судаарыстыбаннай управление тэриллибитэ 75 сылынан үөрүүлээх мунньах буолан ааста. «Саҥа тэриллэригэр баара суоҕа икки-үс испэлиистээх тэрилтэ 70-80 сылларга баараҕай мелиоративнай үлэлэри ыытар бөдөҥ салааҕа кубулуйбута. Мелиорацияҕа уонна уу хаһаайыстыбатыгар бүтүн министиэристибэ тэриллибитэ. Тыа хаһаайыстыбатын култуураларыттан өлгөм үүнүүнү ылары...