Элбэх оҕолоохторго көрүллэр чэпчэтиилэр

Сыллата элбэх оҕолоох ыал ахсаана эбиллэн иһэр. 2020 с. Саха сиригэр 31562 элбэх оҕолоох ыал баар буоллаҕына, 2021 с. – 32 899, 2023 с. 34 230 ыал регистрацияламмыт. 2021 сылы кытта тэҥнээтэххэ, элбэх оҕолоох ыал ахсаана 1331 ыалынан үксээбит.

Саха сиригэр хас биирдии бэһис ыал элбэх оҕолоох.

2023 сыл түмүгүнэн өрөспүүбүлүкэ Уһук Илиҥҥэ оҕо төрөөһүнүгэр бастакы уонна Арассыыйа үрдүнэн сэттис миэстэни ылар.

Социальнай мэктиэлэр

2024 сыл тохсунньу ыйыттан үс уонна онтон элбэх оҕону иитэр тѳрѳппүттэргэ кѳрүллэр сүрүн социальнай мэктиэлэр Арассыыйа бары регионнарыгар биир буоллулар.

* Элбэх оҕолоох тѳрѳппүттэр тѳлѳбүрдэри уонна чэпчэтиилэри улахан оҕолоро 18 сааhын туолуор диэри ылар буолуохтара. Оттон улахан оҕо күнүскү үѳрэххэ устудьуоннуур буоллаҕына, 23 сааhын туолуор диэри чэпчэтиилэринэн туһанар бырааптаналлар.

* Элбэх оҕолоох дьиэ кэргэттэр 6% чэпчэтиилээх ипотеканан туhаныахтарын сѳп.

* 10 уонна онтон элбэх оҕолоох ыал ийэтэ «Дьоруой ийэ» аатын ылар уонна 1 мѳл. солк. туттарыллар.

* 7 уонна онтон элбэх оҕоломмуттар «Тѳрѳппүт албан аата» уордьаны уонна онуоха эбии 500 тыh. солк. ылаллар.

* 4 уонна онтон элбэх оҕолоохторго «Тѳрѳппүт албан аата» уордьан мэтээлэ туттарыллар уонна 500 тыh. солк. төлөнөр.

Ийэ хапытаала

Ийэ хапытаала оҕо төрүөҕүттэн Арассыыйа гражданина буолар түгэнигэр эрэ ананар. Бу саҥа регионнарга сыһыана суох.

Ийэ хапытаалын аҕа ылар түгэнигэр, биэнсийэ мунньунар чааһыгар ыытар кыахтанна.

2024 сыл олунньу 1 күнүттэн, бүгүҥҥүттэн, федеральнай Ийэ хапытаалын суумата 7,5 %-нан үрдүүр. Хапытаалы туһана илик дьиэ кэргэттэргэ эмиэ үрдүөхтээх.

Социальнай пуонда Саха сиринээҕи салаата иһитиннэрэринэн, өрөспүүбүлүкэҕэ 55 540 дьиэ кэргэн сертификаттарын толору туһана иликтэр. Өскөтүн дьиэ кэргэн Ийэ хапытаалын сууматыттан сороҕун эрэ туһаммыт буоллаҕына, хаалбыт чааһа эмиэ 7,5% индексацияланар буолла.

 Оттон биирдэ да туһана илик буоллахтарына, индексация кинилэргэ үрдүк буолар – хапытаалларын туһана илик дьоҥҥо 44 тыһыынча солкуобайынан эбиллиэҕэ. Кэлин төрөөбүт иккис оҕоҕо үрдэтиллибит Ийэ хапытаала анаммыт уонна ону туһана илик буоллахтарына, эбиллиитэ 58 тыһыынча солкуобай буолар.

Олунньу 1 күнүттэн федеральнай Ийэ хапытаалын суумата бастакы оҕоҕо 631 тыһыынча солкуобай буолла.

Иккис оҕоҕо үрдэтиллибит хапытаал — 833,8 тыһыынча солкуобай.

Нолуокка чэпчэтиилэр

Нолуок федеральнай сулууспа элбэх оҕолоох төрөппүттэргэ, үстэн уонна онтон элбэх оҕолоохторго, анал чэпчэтиилэр баалларын туһунан иһитиннэрэр.

Федеральнай таһымҥа элбэх оҕолоохторго маннык чэпчэтиилэр көрүллэллэр:

18 саастарын туола илик үстэн элбэх оҕолоох дьиэ кэргэттэр 600 кв.м. иэннээх сир учаастагар нолуок төлөөбөттөр. Өскөтүн, учаастак иэнэ 800 кв.м. буоллаҕына, бу ыал 200 кв.м. иһин сир нолуогун төлүөхтээх. Бу чэпчэтии биир эрэ учаастакка бэриллэр.

Дьиэ-уот нолуогар чэпчэтии төрөппүт хас биирдии сокуоннай сааһын туола илик оҕотун ахсынан, кыбартыыра 5 кв.м. иэнигэр бэриллэр. Чааһынай дьиэҕэ олорор буоллаҕына – 7 кв.м.  

Бу ыйыллыбыт чэпчэтиилэр соҕотох төрөппүккэ эбэтэр иккис төрөппүккэ кытта бэриллиэхтэрин сөп.

Холобур, 4 оҕолоох ыаллар кыбартыыраларыгар чэпчэтии 20 кв.м. көрүллэр, чааһынай дьиэлээхтэргэ – 28 кв.м.

Саха сиригэр көрүллэр чэпчэтиилэр:

— элбэх оҕолоох ыал биир төрөппүтэ тырааныспар нолуогуттан босхолонор. Чэпчэтии ыарахан сыаналаах массыыналарга РФ Минпромторгун испииһэгэр киирбиттэргэ бэриллибэт.

Ханнык муницпальнай тэриллиигэ туох чэпчэтии көрүллэрин официальнай саайтка, «Справочная информация о ставках и льготах по имущественным налогам» салааҕа буолуохха сөп. Сигэтэ: https://www.nalog.gov.ru/rn14/service/tax/.

— Гражданнартан сайаапка тутуута суох, элбэх оҕолоохторго көрүллэр бас билии уонна тырааныспар нолуогар  чэпчэтиилэри Нолуок уорганнара атын биэдэмистибэлэртэн ылар информацияларыгар олоҕуран аныыллар.

Ханнык чэпчэтии көрүллэрин Нолуок сулууспатын официальнай сайтыгар бэрэбиэркэлиэххэ сөп: https://lkfl2.nalog.ru/lkfl/login/

Эбэтэр мобильнай «Налоги ФЛ» сыһыарыыны туһаныҥ. Нолуок төлөөччү тус салаатыгар «Льготы» диэн салааны баттыыгыт.

Өскөтүн нолуок сулууспата чэпчэтиилэри аахпатах эрэ буоллаҕына сайаапка ыытыахха сөп. Тус кабинекка киирэн элбэх оҕолоох буоларгытын туоһулуур докумуоннары кытта сайаапканы толороҕут.

«Самозанятайдар» босуобуйа ылыахтарын сөп дуо?

“Самозанятай” статуһун ылбыт төрөппүттэр уопсай быраабыланан биир кэлим босуобуйаҕа сайаапка түһэрэр бырааптаахтар.

“Самозанятай” дохуотун туоһулуур ыспыраапкалары туттарар наадата суох. Социальнай пуонда туһааннаах информацияны нолуок уорганнарыттан бэйэтэ ирдэһэр.

Босуобуйа “самозанятайдарга” маннык түгэҥҥэ ананар:

– Дьиэ кэргэн дохуота олох таһымын алын кээмэйиттэн кыра буоллаҕына;

– Бас билиигэ баар баай-дуол ирдэбиллэргэ эппиэттэһэр буоллаҕына;

– Төрөппүттэр официальнай хамнастаах эбэтэр үлэтэ суох буоларга оруннаах төрүөттээх буоллахтарына.

Маннык көмө баарын билэҕит дуо?

Сыл аайы оскуолаҕа кэтэр уонна спортивнай форманы атыылаһыыга – 2936 солк.;

Уонтан тахса оҕолоох ыаллар тырааныспар атыылаһалларыгар биир кэмнээх көмө – 571320 солк.;

Биэс уонна онтон элбэх оҕолоох ыаллар дьиэ тутталларыгар эбэтэр атыылаһалларыгар биир кэмнээх социальнай көмө (1 945 516 – 2 779 308 солк., дьиэ кэргэн ахсааныттан тутулуктаах);

Үс игирэ уонна онтон элбэх оҕону тэҥинэн төрөппүт элбэх оҕолоох ыал олорор усулуобуйатын тупсарынарыгар 1000 000 – 3 000 000 солк. Төлөбүр дьиэ кэргэн ахсааныттан тутулуктаах;

«Герой ийэ» уордьаннаах үлэлээбэт ийэлэр өрөспүүбүлүкэ иһигэр салгын тырааныспарынан босхо айанныыллар;

Босхо сир учаастага.