12.04.2023 | 14:27

Дьокуускайга — улуу Шишкин бэс чагдата

Муус устар 7 күнүттэн СӨ Национальнай художественнай музейыгар «Иван Шишкин. Живопись уонна графика» быыстапка үлэлиир.  Бу СӨ Национальнай художественнай музейа төрүттэммитэ 95 сылыгар аналлаах ураты бырайыак искусствоны таптааччыларга, Шишкин айар үлэтин сүгүрүйээччилэригэр дьоһун бэлэх буолла. 
Дьокуускайга — улуу Шишкин бэс чагдата
Ааптар: Айыына КСЕНОФОНТОВА
Бөлөххө киир

Мутукча сыттаах быыстапка

Манна Татарстан Өрөспүүбүлүкэтин Судаарыстыбаннай ойуулуур-дьүһүннүүр искусствотын музейын баай коллекциятыттан улуу худуоһунньук 83 айымньыта туруорулунна. Экспозицияны балаҕан ыйын 30 күнүгэр диэри көрүөххэ сөп.

СӨ Национальнай художественнай музейын генеральнай дириэктэрэ Влада Тимофеева иһитиннэрбитинэн, худуоһунньук живописька 33 үлэтэ кэлбит, биир эрэ хартыыната, ону да ыраах айанныыр кыаҕа суох буолан, Татарстаҥҥа хаалбыт. Кэпсэтии үлэтэ икки сыл кэриҥэ ыытыллыбыт.

– Иван Иванович Шишкин Елабугаттан төрүттээх, онон кини олоҕо Казань куораты кытта быстыспат ситимнээх этэ. Дойду үрдүнэн Шишкин баай коллекциятын Третьяковскай галереяҕа, Нуучча музейыгар уонна Татарстан Өрөспүүбүлүкэтин Судаарыстыбаннай ойуулуур-дьүһүннүүр искусствотын музейыгар көрүөххэ сөп.

Шишкин норуокка талааннаах живописеһынан, реалистическай пейзаж маастарынан киэҥник биллэр. Оттон бу быыстапкаттан дьон кинини гравёр-офортист быһыытынан эмиэ арыйыахтара, – диэтэ Влада Владиславовна.

Быыстапка биир сонун көстүүтүнэн аныгы технология көмөтүнэн интерактивнай эйгэ тэриллибитэ буолла. Ол курдук, саалаҕа киирээти кытта тыа мүөттээх салгына саба биэрэр, от-мас, мутукча сыта дыргыйар, айылҕа тыаһа-ууһа иһиллэр. Бу барыта көрөөччүнү ураты турукка киллэрэр. Ол курдук, Ботаническай саад үлэһиттэрэ сыл аҥаара худуоһунньук айымньыларыгар ханнык мастар, үүнээйилэр ойууламмыттарын үөрэтэн, экспозиция ис хоһоонун байытарга көмөлөспүттэр.

«Сумерки»
«Вечер в сосновом лесу»

Влада Тимофеева киһи эрэ барыта билбэт интэриэһинэй чахчытын кэпсээтэ. Ол курдук, биһиги музейбыт коллекциятыгар баар «Сумерки» хартыына, уобарастаан эттэххэ, «игирэтин аҥаарын» кытта («Вечер в сосновом лесу») аан бастакытын биир саалаҕа турда. Бу бэйэ-бэйэлэригэр майгыннаһар (омос көрдөххө, үүт-үкчү курдуктар) үлэлэр худуоһунньук олоҕун борук-сорук кэмнэрин – кэргэнин, оҕолорун сүтэрбит ыар сылларын кэпсииллэр. Маастар үксүн күннээх айылҕаны дьүһүйэр эбит буоллаҕына, манна халлаан хараҥарыытын көрдөрөр.   

 

«Бачча ыраах айанныы илигэ...»

Марина Кутнова, Татарстан Өрөспүү-бүлүкэтин Судаарыстыбаннай ойуулуур-дьүһүннүүр искусствотын музейын дириэктэрин бастакы солбуйааччы:

– Киин регионнар олохтоохторугар маннык таһымнаах быыстапкалар үгүстүк ыытыллаллар. Бу экспозиция элбэх сиргэ турбута: холобур, Архангельскайга, Саратовка, Челябинскайга, Салехардка. Ол эрээри Шишкин коллекцията бачча ыраах айанныы илигэ. Хата, барыта этэҥҥэ тиийэн кэллэ.

Саха сирин дьоно-сэргэтэ астына-дуоһуйа көрүөҕэ, үрдүктүк сыаналыаҕа диэн эрэнэбин. Оскуола оҕолоругар бэртээхэй бырагыраама буолуо дии саныыбын.

Марина Николаевна кэпсээбитинэн, экспозицияҕа графиканы өр туруоруллубат буолан, 50 үлэ кэлбититтэн бастаан 25-һин көрдөрүүгэ таһаарыахтара, оттон аҥаарын – аны үс ыйынан.  

Икки өрөспүүбүлүкэ – доҕордуу сыһыан

Татарстан Өрөспүү-бүлүкэтин култуураҕа миниистирин солбуйааччы Дамир Данилович Натфуллин үс сылтан бэттэх Саха сирин кытта ыкса сибээс олохтоммутун кэпсээтэ, инники былааннары сырдатта. Кини Татарстаҥҥа быйыл Национальнай култуура уонна норуот үгэстэрин сылынан биллэриллибитин этэн туран: «Биһиги саха олоҥхотун, хомуһун, ыһыаҕын төрүт култуураны, норуот үгэстэрин тыыннаах хаалларар бастыҥ холобур оҥостуохпутун сөп. Биһиги өрөспүүбүлүкэлэрбит икки ардыларыгар маннык бырайыактар салгыы ыытыллыахтара диэн эрэллээхпин», – диэтэ.

СӨ култуураҕа уонна духуобунай сайдыыга миниистирэ Юрий Куприянов Татарстаны кытта доҕордуу сыһыан бөҕөргүү турарын бигэргэттэ. Маны сэргэ, кини былырыын Третьяковскай галерея быыстапкатыгар 16 тыһыынчаттан тахса көрөөччү сылдьыбытын, онно анаан музей быыстапкалыыр балаһаакката аан дойду ирдэбилигэр эппиэттиир гына тупсаҕайдык оҥоһуллубутун тоһоҕолоон бэлиэтээтэ. Юрий Степанович сүрүн кистэлэҥи арыйда – Шишкин бу коллекцията 1,5 млрд дуолларга страховкаламмыт.

 

Саха сирин киин куоратын олохтоохторо, ыалдьыттара! Улуу живописец айымньыларын көрөр көмүс түгэни мүччү тутумаҥ. Бэс чагда, мутукча сыттаах кэрэ эйгэни сүрэххитигэр иҥэриниҥ!

Сонуннар

Ордук ааҕаллар

18 оҕо ийэтэ Людмила Слепцова:  «Оҕо үлэнэн иитиллэр»
Дьон | 01.06.2023 | 10:00
18 оҕо ийэтэ Людмила Слепцова: «Оҕо үлэнэн иитиллэр»
Дьааҥы хайаларын быыһыгар олорор, сибээстэрэ быста-быста холбонор, киэһэтин күүстээх уоттарын арааран 23.00 чааска мөлтөх уоту холбуур, интэриниэт диэн хонтуораҕа эрэ баар, биһиги киин куораппытыттан тыһыынчанан көс ыраах сытар Элгэс нэһилиэгин маанылаах хотуна, 6 оҕоҕо күн сирин көрдөрбүт, 12 оҕону иитэн киһи-хара оҥоро сылдьар сойбот сонуннаах, күүстээх санаалаах, оҕолорун кэпсииригэр дууһалыын...
НВК Саха бырагыраамата ыам ыйын 29 - бэс ыйын 4 күннэригэр
Сонуннар | 28.05.2023 | 10:00
НВК Саха бырагыраамата ыам ыйын 29 - бэс ыйын 4 күннэригэр
Понедельник, 29 мая 6:00 Новый день 6+ 9:00 Утро Якутии 6+ 10:00 Саха Сирэ 12+ 10:15 Саха сатаабата суох 6+ 10:45 ПроАвто 12+ 11:15 Репортаж 12+ 11:30 Бу Дьокуускай 6+ 12:00 Новости столицы 12+ 12:15 Баары баарынан 12+ 12:20 Эйгэ 6+ 13:30 "Саха Сирэ-Якутия" информационная программа 12+ 14:00 Тэтим 6+...
Худуоһунньук Иван Попов хаартыскаларыгар кимнээҕи түһэрбитий?
Сонуннар | 08.06.2023 | 12:00
Худуоһунньук Иван Попов хаартыскаларыгар кимнээҕи түһэрбитий?
СӨ Национальнай архыыба 2021 сыллаахха саха норуодунай суруйааччыта, Социалистическай Үлэ Геройа, өрөспүүбүлүкэ түмэллэрин тэрийээччи Дмитрий Кононович Сивцев-Суорун Омоллоон 1904-2008 сс. хабар архыыбын икки сыл устата наардаан, сурукка тиһэн, 12 салааттан турар Р-1650 №-дээх тус пуондатын дьон көрүүтүгэр таһаарбыта.  Дмитрий Кононович үйэ кэриҥэ холобурдаах кэрчиги сырдатар бу докумуоннарыгар духуобунай аҕата, ытыктыыр...
Буойуннарбытынан киэн туттабын
Дьон | 01.06.2023 | 14:00
Буойуннарбытынан киэн туттабын
Ураты киһини кытта билистим, кэпсэттим. Иван Маркович Гурьев – пограничник, полковник, элбэх байыаннай дьайыыларга сылдьыбыт, эр киһилии судургу, көнө, быһаччы. Атын сэһэргэһэр дьонум курдук буолбатах, этэргэ дылы, барыта “честь по чести” уонна “конкретнай” кэпсэтии таҕыста.