Дьокуускай – Үлэҕэ Албан аат куората

Кулун тутар 16 күнүнээҕи мэрия былаанныыр мунньаҕа үтүө да, үтүмэн да боппуруостарынан баай буолла – дьэллик ыт кыһалҕата уҕараабат, коронавирус боппуруоһа сытыырхайар, ол да буоллар олох салҕанар, Дьокуускай куорат Үлэҕа Албан аат куоратын аатын сүгүөн сөп.

Бастатан туран, хаар тиэйиитэ – куорат биир сытыы кыһалҕата. «Якутдорстрой» тэрилтэ бу күннэргэ 80 араас тиэхиньикэтэ чуолаан хаарга үлэлиир. СЭГХ МКУ салайааччыта Айаал Егинов иһитиннэрбитинэн, кулун тутар 13 күнүнээҕи чахчынан, 11 тыһыынча куб/м хаар элбэх мэндиэмэннээх дьиэлэр сарайдарыттан тиэйиллибит (былаан – 18 тыһ. куб/м). Дьиэлэр тиэргэннэриттэн 59 тыһыынча куб/м тиэйиллибит, былаан – 111 тыһ. куб/м. Маны сэргэ 3,5 тыһ. куб/м чэҥ ыраастанан тиэйиллибит (былаан – 6 тыһ. куб/м). Хаар ыраастааһыныгар Октябрьскай уокурук уонна Маҕан бөһүөлэгэ үчүгэй көрдөрүүлээхтэр эбит. Инньэ гынан полигоҥҥа уопсайа (Сэбиэскэй Аармыйа 50 сыла уулусса) 5 340 куб/м хаар тиэллибит. Күнү-дьылы кэтээн көрөөччүлэр иһитиннэрэллэринэн, кулун тутар ыйга даҕаны балайда сөҥүү түһэр чинчилээх.

Атын сытыы, тыын суолталаах кыһалҕа – ыт боппуруоһа. Дьокуускай куораттааҕы Дьэллик ыттары хаайар пууҥҥа (приют) сыппыт ыттарга иирэр ыарыы көстөн турар. Онон сибээстээн хаалбыт ыттарга (72 ыт) күһэлэҥ вакцинация ыытыллыахтаах уонна куоракка дьэлликтии сылдьар ыттары тутуу үлэтэ күүһүрүөхтээх. Иирэр ыарыыны атыннык сэрэтэр ньыма суоҕа биллэр. Оттон кулун тутар 28 уонна муус устар 4 күннэригэр куорат бары управаларыгар иирэр ыарыыны утары вакцинация былааннанар. Мунньахха иһитиннэрбиттэринэн, бу күннэргэ Дьокуускай куорат нэһилиэнньэтиттэн 354 дьэллик ыты тутан хаайарга сайаапка киирбит. Биллэн турар, ити сыыппара күн аайы эбиллэ туруон сөп. Куораппыт хас помуойата, уулуссата, элбэх мэндиэмэннээх дьиэтин анна барыта – дьэллик ыт. Онуоха бу кыһалҕанан дьарыктанар эбээһинэстээх куораттааҕы Жилкомсервис тэрилтэ биир даҕаны харчыта суох. Харчы, чуолаан ыт туһунан федеральнай сокуону олоххо киллэрэргэ бэриллэр субсидия, үрдүкү бүддьүөттэн, ол аата өрөспүүбүлүкэттэн кэлиэхтээх. Билигин приют электроэнергия өҥөтүнэн туһаммыт иэһин төлүүр кыаҕа суоҕуттан энергетиктэр уотун араарар кутталлаахтар. Онон мэрия чуолаан бу приюту сабар, үлэтин тохтотор эрэ суол баарын этэн турар. Ол эрээри бу киэһэ, кулун тутар 16 күнүгэр, вице-премьер Денис Белозёров Саха өрөспүүбүлүкэтин территориятыгар дьэллик кыыллар кыһалҕаларыгар сыһыаннаах мунньаҕы ыыппыта. Мунньах сүрүн тиэмэтэ – 498№-дээх «Об ответственном обращении с животными и овнесении изменений в отдельные законодательные акты Российской Федерации» федеральнай сокуон. Биллэрин курдук, боруолуу сылдьар сабыс-саҥа, быйыл тохсунньу 1 күнүттэн олоххо киирбит, биһиэхэ үөскээбит балаһыанньа этэринэн, регионнарга ситэри-хотору ырытыллыбакка олоххо киирбит сиикэй сокуон. Санатар буоллахха, кулун тутар 20 күнүгэр, ол аата бу нэдиэлэҕэ, сокуоҥҥа эбии уларытыылар, көннөрүүлэр көрүллүөхтээхтэр. Саха сирэ маныаха хаһаайына суох кыыл ахсаанын субъект бэйэтэ быһаарарын туруорсар, итиэннэ муниципальнай уонна судаарыстыбаннай приюкка киирбит хаһаайыннара биллибэтэх кыыллары үйэлэрин тухары харайары утарар, киҥнээх кыылларга эвтаназияны туһанарга этии киллэрэр. Дьокуускайга быйыл 540 дьэллик кыыл тутуллубута, онтон 160-ун хаһаайыттара ылбыттар. Манна даҕатан эттэххэ, Саха сирин ветеринарнай департаменын салайааччыта Василий Бураев кулун тутар 17 күнүгэр дуоһунаһыттан босхоломмута. Ол туһунан Ил Дархан социальнай ситимнэргэ биллэрбитэ. Санатар буоллахха, Бураев бу дуоһунаска 2018 сыллаахха Амма улууһуттан ананан кэлбитэ. Үрдүк дуоһунаска саҥа үлэлээн эрэр салайааччы ыт айдааныттан кириэһилэтиттэн маппыта саарбахтаммат.

Дьэ, уонна, коронавирус. Кулун тутар 17 күнүнээҕи Роспотребнадзор чахчытынан, кулун тутар 9 – 15 күннэригэр өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн эпидпорог 37,8% үрдээбитэ, оттон Дьокуускай куораттааҕы Доруобуйа харыстабылын управлениетын чахчытынан Дьокуускай куоракка — 6%. Ил дархан кулун тутар 17 күнүнээҕи брифинигэр Саха сирин араас куораттарыгар 16 киһи коронавируска уорбаланан, анаалыстарын түмүгүн күүтэллэр диэбитэ. Оттон Арассыыйа үрдүнэн, кулун тутар 16 күнүнээҕи чахчынан, 93 киһи ыалдьыбытыттан, 4 киһи үтүөрбүт диэн буолбута. Дьокуускай куоракка тэриллибит обсерваторга билигин 15 киһи сытар, ол иһигэр 11 киһи – Кытай гражданнара, 1 – Францияттан кэлбит гражданин, 1 француз уонна 2 швейцарец. Анаалыстарын түмүгээмиэ кэлэ илик. Ону сэргэ 343 киһи дьиэҕэ карантиҥҥа олорор этэ. Роспотребнадзор иһитиннэрбитинэн, бары үлэ, үөрэх тэрилтэлэригэр дезинфекционнай тэрээһиннэр ыытыллыахтаахтар. Бу ыарыы хлор уонна испиир састааптаах сууйар-сотор тэриллэртэн куттанар эбит. Ыарыынан сибээстээн Ил Дархан Айсен Николаев муҥутуур сэрэхтээх буолуу эрэсиимин биллэрдэ. Бары үөрэх тэрилтэлэрэ дистанционнай үөрэххэ көстүлэр, улуустан сылдьар оҕолор дойдуларыгар барыахтаахтар. Арай оҕо саадтара үлэлээбиттэрин курдук үлэлии тураллар. Өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн 50-тан элбэх киһилээх тэрээһиннэр тохтотулуннулар. Кулун тутар 17 күнүгэр былааннаммыт өрөспүүбүлүкэ былааһын куорат нэһилиэнньэтин иннигэр отчуота эмиэ көһөрүлүннэ.

Салгыы – үчүгэй сонуннар. Кулун тутар 16 күнүгэр Дьокуускай олохтооҕо, Аҕа дойду сэриитин кыттыылааҕа Гари Камалович Хисмутов үбүлүөйдээх 95, оттон учуутал, эмиэ сэрии бэтэрээнэ Василий Ефремович Александров 96 саастарын туоллулар. Ытык кырдьаҕастары Дьокуускай куораттааҕы

социальнай көмүскэл управлениетын салайааччыта Семен Матвеев, Бэтэрээннэр сэбиэттэрин бэрэссэдээтэлэ Николай Тряпша эҕэрдэлээн, РФ бэрэсидьиэнэ Владимир Путин, СӨ Ил Дархана Айсена Николаев, Дьокуускай куорат баһылыга Сардаана Авксентьева эҕэрдэ суруктарын, өйдөбүнньүк бэлэхтэрин туттарбыттара. Социальнай көмүскэл управлениетын салайааччыта Семен Матвеев иһитиннэрбитинэн, муус устар ыйтан Дьокуускай куоракка Бэтэрээннэргэ аналлаах месячник саҕаланар. Санатар буоллахха, бүгүҥҥү туругунан Кыайыы пуондатыгар 5,5 мөл. солк. харчы киирэн турар, ол иһигэр 3,5 мөл. солк. үөрэх тэрилтэлэрин үлэһиттэрэ укпуттар.

Биир дьоһун сонун – СӨ Уопсастыбаннай палатата РФ Бэрэсидьиэнин уонна РФ Прокуратуратын ааттарыгар Саха өрөспүүбүлүкэтин уонна Дьокуускай куорат ааттарын көмүскүүр суруктары бэлэмнээбит. Ыт кыһалҕатынан сибээстээн Дьокуускай куорат олохтоохторо, Саха өрөспүүбүлүкэтигэр олохтоох норуоттар уонна куораппыт, өрөспүүбүлүкэбит салалталара, чахчы, сымнаҕастык эттэххэ, сиэрэ суох мөҕүлүннүлэр-этилиннилэр.

Иккис үтүө сонун – Куорат уопсастыбаннай палаатата Дьокуускай куоракка Үлэҕэ Албан аат куоратын аатын иҥэрэр туһугар Арассыыйа оборонатын архыыбыгар үлэтин түмүктээтэ. Биллэрин курдук, Аҕа дойду сэриитин сылларыгар Дьокуускай куоракка Аляска – Сибиир трасса ыстааба үлэлээбитэ. Уопсастыбаннай палаата бу күннэргэ ону туоһулуур туһааннаах докумуоннары булан аҕалан, сотору нэһилиэнньэҕэ Дьокуускай куоракка Үлэҕэ Албан аат куорат аатын иҥэрэри өйүүр илии баттааһын кумааҕытын бэлэмниэҕэ. Маннык аат РФ Бэрэсидьиэнин ыйааҕынан иҥэриллэр. Табылыннаҕына, куораппытынан киэн туттар өссө биир үтүө төрүөт буолуоҕа!

Этэҥҥэ буолуохха, ыарыы тумуннун, олохпут оҥкулун буллун!