Дьокуускай 7 дьиктитэ (Куоракка кэлээччи тугу көрүөхтээҕий?)

Дьокуускайга кэлбит киһи Дьокуускай 7 дьиктитин билсиэхтээх.

Мааманнар

Саха сиригэр мааман бастакы искилиэтэ 1799 сыллаахха булуллубута.

Онтон ыла биһиги өрөспүүбүлүкэбит мааманнар дойдуларын быһыытынан аатырар.

90-ус сыллардаахха Дьокуускайга Мааман музейа арыллыбыта. Манна былыр хайа хаспаҕар үөскүү сылдьыбыт хахайдары, бизоннары,  түүлээх носорогтары, овцебыктары, мааманнары көрүөххэ сөп. 1977 сыллаахха Халыма үрэх тардыытыттан булуллубут Дима диэн сүрэхтэммит мааман оҕотун кырамтатын көрөн сөҕүөххүт. Бу музейга мааман мунна харалла сытар, муннуттан генетическэй матырыйаал ылан, мааман клона айыллыахтаах.

Экскурсиялары мамонтолог учуонайдар ыыталлар.

Киирии билиэт сыаната: 80 солк. + 40 солк. экскурсия.

Үлэлиир кэмэ: оптуорунньук-баскыһыанньа.

Ирбэт тоҥ

Дьокуускай – ирбэт тоҥҥо тутуллубут соҕотох бөдөҥ куорат.

“Ирбэт тоҥ саарыстыбата” – куорат кытыытыгар баар ирбэт тоҥ комплекса. Манна сылы төгүрүччү -4 кыраадыс тутуһуллар буолан, барыта мууһунан көрөн турар.

Урут ыскылаат быһыытынан туттуллар хаспахтары билигин туристары саататар комплекс оҥорбуттар. Хас да саалалаах. “Игры престолов”, “Ледниковый период” персонажтарын, олоҥхо геройдарын кытта булуохха сөп.

Киириигэ сылаас накидка, хаатыҥка биэрэллэр.

Комплекс аадырыһа: Чочур Мыраан хайата, 7 км.

Киирии билиэт сыаната: 500 солк., үөрэнээччилэргэ – 400 солк., 7-14 саастаахтарга - 350 солк., 7 сааһыгар диэри оҕоҕо киириитэ босхо.

Экскурсовод – 200 солк., муус бокал – 200 солк.

Хаартыскаҕа түһэрии – 100 солк.

Үлэлиир кэмэ: Күн аайы, киэһээ 21.00 чааска диэри.

Бриллианнар

Ирбэт тоҥ уонна мааманнар кэннэ, Дьокуускай өссө биир киэн туттуутун – бриллианнары көрүөххэ сөп.

Саха сиригэр Арассыыйа алмааһын 95 бырыһыана хостонор. Бастакы алмааһы 1949 сыллаахха Бүлүү өрүс сүнньүттэн булбуттара. 1956 сыллаахтан “Мир” трубканы хаһыы саҕаламмыта.

Киров уулуссатын 12-гэр ГКУ «Гохран РС (Я)» диэн суруктаах дьиэҕэ «Саха сирин сокровищницата” баар. Манна күндү таастартан, Кыһыл уонна үрүҥ көмүс оҥоһуктартан, араас самородктары көрдөрөр бастайааннай экспозиция үлэлиир.

“Гохран” эрэһиимнээх тэрилтэ буолан, экскурсияҕа эрдэттэн суруттараҕыт.

Үлэлиир кэмэ: Бэнидиэнньик-бээтинсэ.

Экскурсия чаастара: 10:00, 11:00, 12:00, 13:00, 14:00, 15:00, 16:00, 17:00. 

“Кырдьаҕас куорат"

Дьокуускай биир кэрэ миэстэтэ. 19-ус үйэтээҕи Дьокуускайы көрдөрөр сир. 17-ис үйэтээҕи остуруок башнятын, атыыһыттар дьиэлэрин, атыы-эргиэн лааппыларын көрүөххэ сөп. Манна “Куруһаала” дьиэтиттэн сувенир, көмүс уонна үрүҥ көмүс оҥоһуктары атыылаһан баран, сахалыы рестораҥҥа аһыахха сөп. Холобур, “Махтал” ресторан бастакы этээһигэр баар кафеҕа тото аһаан тахсарга ортотунан 1000-1500 солк. наада.

Кырдьаҕас куорат хаартыскаҕа түһэргэ, аргыый-наллаан дьаарбайарга табыгастаах. Хас да маҕаһыын, Преображенскай таҥара дьиэтэ о.д.а. баар.

Чочур Мыраан

Ытык сир. Манна этнокомлекс тутуллан, аһаҕас халаан анныгар музей оруолун толорор. Нуучча судаарыстыбатыгар холбоһуохпут иннинээҕи историябытын, Саха сиригэр төрүт омуктар олохторун укулаатын кэпсиир. Туристар туспа төлөбүргэ ойуун кыырыытын көрүөхтэрин сөп, сахалыы таҥаһы кэтиэххэ сөп. Сайын атынан хатааһылаталлар, кыһын таба уонна ыт сыарҕатыгар олорсуохха син. Тиэргэнигэр айылҕа араас кыылларын туталлар, онон ордук оҕолору дьоҕус зоопарк быһыытынан интэриэһиргэтэр.

Чочур Мыраантан чугас саха лаайкатын иитэр питомник үлэлиир. Бу ыттары кытта буор босхо алтыһан, хаартыска түһэн ааһыахха сөп. 

Чочур Мыраан рестораныгар дьыл хайа да кэмигэр тоҥ балык, убаһа этэ баар буолар, олохтоох отоннортон 20-чэҕэ тиийэ араас настойканан күндүлүүллэр.

Таксинан айаннаан тиийии сыаната 350 солк. саҕаланар. Автобустанар буоллахха, сатыы хаамыыта ыраах соҕус. 6, 7, 121, 123 №№-дээх оптуобустар тиийэллэр.

Шергин шахтата

Дьокуускайга 19-ус үйэ саҥатыгар “Арассыыйа уонна Эмиэрикэ хампаанньатын” Саха сиринээҕи салаата үлэлиирэ. Онно Федор Шергин диэн кыахтаах киһи, соҕуруу дойду киһитин быһыытынан, дьиэтиттэн чугас иһэр уутун ыла олороору, холуодьас хастарар. Уопсайа 116 миэтирэ дириҥҥэ тиийэллэр. Онтон 1844 сыллаахха айанньыт, академия учуонайа А.Ф. Миддендорф кэлэн бу шахтаны көрөр-истэр. Хаһыы ирбэт тоҥ буоларын чинчийээри, термометрдары уктаран бэлиэтэнэр, кэтээн көрүүлэри оҥорор. Онтон ыла аан дойдуга “Ирбэт тоҥ” диэн көстүү баара биллэр, науканан дакаастанар.

1920-30 сылларга ССРС Наукаларын Академиятын кэлим экспедицията чинчийиилэри ыытар. Шахта үрдүнэн ампаар дьиэни туттарар. Бастаан ирбэт тоҥу үөрэтэр лаборатория, онтон кэнники институт буола улаатан, билигин да үлэлии турар.

Билигин бу шахта сууллар кутталланан сабыллан турар, ол эрэн туристар шахта үрдүгэр тутуллубут охсуу дьиэни көрөн, хаартыска түһэн бараллар.

Бриллиант циркэ

Саха сирин өссө биир куоһура. Аан дойду саамай хоту туочукатыгар соҕотох циркэ.  Бриллиант быһыылаахтык тутуллубут буолан инник ааттаммыт. Манна араас бырагыраамалаах шоулар, нэһилиэнньэ бары араҥатын хабар тэрээһиннэр тиһигин быспакка ыытыллаллар.

Сайын аайы Саха циркэтэ Комсомуол болуоссатыгар шапито арыйан үлэлэтэр. Манна күҥҥэ хаста да буолар шоуну чэпчэки сыанаҕа көрүөххэ сөп (билиэт сыаната 300 солк). Билигин шапитоҕа Кытай цирковой училищетыгар үөрэнэр саха оҕолорун үһүс көлүөнэтэ кэнсиэртиир.

* 2019 сыл балаҕан ыйыгар Дьокуускай 387 сылын бэлиэтиибит. Каһаах айанньыттара 1632 сыллаахха төрүттээбит остуруоктара хас эмэ үйэ устата хотугу сир киинэ буолан сириэдийэ үүммүтэ, бэйэтин тула кыргыһыылары да, сайдыыны да түстээбитэ. Билигин Дьокуускай Уһук Илин регионун биир ураты куората, төрүт үгэс уонна аныгы сайдыылаах олох тэҥҥэ дьүөрэлэһэр киин куората буолла.