COVID-2019 саҥа быраабылалары олохтуур

Коронавирус инфекцията олус сыстыганнаах ыарыыларга киллэриллэн, тулалыыр дьоҥҥо кутталынан суоһуурун туһунан РФ Бырабыыталыстыбатын 31.01.2020 күнүнээҕи 66 нүөмэрдээх Уурааҕар суруллар. Карантин эрэһиимин кэһии иһин эппиэтинэскэ тардыллаҕыт, ол иһигэр холуобунай эппиэтинэскэ эмиэ – РФ ХК 236 ыст.

Ураты сыстыганнаах ыарыыны тарҕатыы иһин холубунай эппиэтинэскэ тардыы, кырдьык, баар. Холуобунай кодекс 326-ыс ыстатыйатыгар 5 сылга тиийэ болдьохтоох көҥүлү күөмчүлээһин тахсыан сөп диэн сурулла сылдьар.

Кыраныыссалар сабыылаахтар

Кулун тутар 23 күнүттэн Арассыыйаҕа коронавирус пандемията турбут дойдуларын кытта салгынынан ситим тохтообута. Москваттан атын дойду киин куораттарыгар барыахха сөп уонна атын дойдулартан Арассыыйа гражданнарын аҕалар эрэ сөмөлүөттэр көтөллөр.

Кыраныыссаны туорааһыны хонтуруоллуур пууннарга тас дойдулартан кэлээччилэр температураларын бэрэбиэркэлииллэр. Москваҕа Шереметьево пордугар коронавирус турбут дойдуларыттан кэлэр рейстэри көрсөр туспа терминал ананна. Кэлээччилэр 14 хонуктаах карантиҥҥа бараллар. Ыарыы сибикилээх дьон балыыһаҕа кэтэбилгэ киирэллэр.

Кулун тутар 19 күнүттэн ыла Арассыыйаҕа, кылаабынай санитарнай быраас А.Попова уурааҕынан, тастан киирэр дьон икки нэдиэлэ карантиҥҥа сытар эбээһинэстээхтэр.

Суолунан кыраныыссаны туорааһын Польшаны уонна Норвегияны кытта тохтотулунна. Дьон сырыыта Белоруссияҕа уонна Грузияҕа сабылынна. Арассыыйа олохтоохторо Арменияҕа уонна Азербайджаҥҥа тахсыбаттар.

Бэлэм буолуу эрэһиимэ диэн тугуй?

Арассыыйа бары регионнарыгар муҥутуур бэлэм буолуу биллэрилиннэ. Ол аата элбэх дьону түмэр тэрээһиннэр бары тохтоотулар, оскуолалар, орто уонна үрдүк үөрэх кыһалара ыраахтан үөрэтии ныматыгар көстүлэр.

СӨ үөрэх уонна наука министиэристибэтэ Саха сиригэр муҥутуур бэлэм буолуу эрэһиимэ биллэриллибитинэн сибээстээн төгүрүк суукка устата үлэлиир суһал линия олохтоото. Өрөспүүбүлүкэ олохтоохторо 2020 сыл муус устар 10 күнүгэр диэри интэриэһиргиир боппуруостарынан ыйытыктары биэриэхтэрин сөбө бэлиэтэнэр. Суһал линия нүөмэрэ — 8 (4112) 506-928.

Арассыыйа гражданнарын сокуоҥҥа олоҕуран ким да дойду иһигэр хаайан кэбиһэр кыаҕа суох. Ол иһин “рекомендация” эрэ диэни тарҕаталлар. Оттон пандемия буолан эрэригэр итэҕэйбэт дьон ахсаана билигин да элбэх диэн экспертэр суруйаллар. Холобур, Ставропольга инфекционист быраастара бэйэтэ омук сириттэн соторутааҕыта кэлбитин кистээн туран, коронавирус утары үлэҕэ умса түспүт. Онтон бэйэтэ ыалдьан охтубут... Бу быраас өссө устудьуоннарга лекция аахпыт, онон хас киһини сыһыарбыта билиҥҥитэ биллэ илик. Бу барыта эппиэтинэһэ суохтан тахсар быһыы-майгы диэн киин телевидениенэн, бэчээтинэн үгүстүк ырыттылар.

Биһиэхэ, Саха сиригэр, “коронавирустара саас харалдьык саҕана кэлиэ” диэн сабаҕалыы сырыттахпытына, биир эмиэ намыһах эппиэтинэстээх тойооску коронавируһу илэ бэйэтинэн аҕалла буолбат дуо...

Сатаан тутуһуллар ирдэбиллэр дуо?

Тэрилтэ салайааччылара ыарыы сибикитэ биллибит киһини тута үлэтиттэн тохтотуохтаахтар. Дьокуускайга үгүс тэрилтэ дистанционнай, ол эбэтэр дьиэттэн үлэҕэ көстө.

50-тан 1000-ҕа диэри киһилээх тэрээһин барыта бобуулаах эрээри, эмиэ “рекомендация” эрэ таһымыгар. Мантан саас уруу, сыбаайба сезона саҕаланар. Дьокуускайга сыбаайбаны көһөрөр дьон билигин суохтар, бары ээр-сэмээр балаһыанньаны кэтээн көрүүгэ олороллор.

Балыыһаҕа сытааччылары кытта көрсөр бобулунна. Ыалдьыбыт да буоллаххытына, балыыһаҕа барбакка, бырааһы дьиэҕитигэр ыҥырыҥ диэн былаастар сүбэлииллэр.

Бэлэм аһы, табаары тарҕатар тэрилтэлэргэ Предпринимательство министиэристибэтэ дьону кытта ыкса алтыспакка өҥөнү оҥорор ньыманы тарҕатыҥ диэн сүбэлээтэ. Ол аата курьер эрдэ төлөммүт сакааһы аҕалан баран киһиэхэ 1 миэтэрэттэн ордук чугаһыа суохтаах. Маныаха онлайн-төлөбүрдэринэн, QIWI кошелегунан, WebМoney, Яндекс о.д.а электроннай харчыларынан туттуохха сөп.

Предпринимательство министиэристибэтин дааннайынан, өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн 220 тэрилтэ бэлэм аһы тарҕатар, 77 – уу таһар, 91 – араас бородуукта таһар, 50 – хаһаайыстыбаннай табаарынан хааччыйар, 125 – сибэкки дьөрбөтүн аҕалан биэрэр, 95 – баһыылка таһар курьерскай сулууспалар бааллар.

Предпринимателлэри куорат өйөөтө

Дьокуускайга COVID-2019 тарҕамматын туһугар тустаах миэрэлэр ылыллаллар. Баһылык Сардаана Авксентьева дьаһалынан, дьоҕус бизнеһи өйүүр сыаллаах сир арыандатын төлөбүрүн болдьоҕун балаҕан ыйын 1 күнүгэр диэри уһатыахтара. Пеня уонна ыстыраап ааҕыллыбат. Ону тэҥэ муниципальнай үбүнэн туһаныы иһин төлөбүр болдьоҕо эмиэ балаҕан ыйын 1 күнүгэр диэри уһаата.

Дьокуускайы сайыннарыы пуондатыттан микрозайм ылбыт предпринимателлэргэ бырыһыаннара 3 ый ааҕыллыа суоҕа. Маны тэҥэ сүрүн иэһи сабарга болдьохторо уһуур уонна төлөбүр графигар уларыйыылары киллэриэхтэрин сөп буолла.

Олох-дьаһах, коммунальнай хаһаайыстыба уонна энергетика министиэристибэтигэр ОДьКХ өҥөлөрүн иһин төлөбүргэ Дьокуускай олотоохторуттан пеня уонна ыстыраап аахпаттарыгар куорат салалтатыттан этии киирбитэ, билигин ол министиэристибэ иһигэр көрүллэ сылдьар.

Улуустарга бэйэлэрин баҕаларынан уопсастыбаттан изоляцияланар дьону уонна булгуччулаах карантиҥҥа барбыт дьону полиция хонтуруоллуур. Ол курдук, Мэҥэ Хаҥаласка полиция үлэһиттэрэ карантиҥҥа олорооччулар бэрээдэги кэспэттэрин күннэтэ кэтииллэр. Оттон Ленскэйгэ омук сириттэн кэлбит 16 киһини карантиҥҥа олортулар, анаалыстарын ыллылар. Биир холобур буолар көстүү: Үөһээ Бүлүү Кэнтигэр олохтоох дьаһалта матырыйаалынан хааччыйан, оскуола үлэһиттэрэ 400 устуука харыстыыр мааскалары тиктилэр.

Ыалдьыбыт киһи ахсаана эбилиннэ

Билигин коронавируһунан ыалдьыбыт киһи ахсаана – 10. Ити дьон үксэ ЯТЭК хампаанньа топ-менеджерин, Саха сиригэр бастакынан коронавируһунан ыалдьааччы А.Коробовы кытта ыкса алтыспыт дьон. Биир Америкаттан кэлэн бэйэтэ бэйэтигэр карантин биллэринэн олорон ыалдьыбыт кыыс баар. Кини бэйэтэ дьаһанан дьиэҕэ олорон кэтэммит буолан, элбэх алтыспыт дьоно суох эрээри, көтөн кэлбит сөмөлүөтүн дьоно бэрэбиэркэни ааһыахтаахтар.

Сымыйа сураҕы тарҕатымаҥ

Сымыйа сураҕы тарҕатар дьон административнай эппиэтинэскэ тардыллыахтара. Сорох түбэлтэҕэ холуобунай дьыала тэриллиэн сөп. Сыананы соруйан үрдэтэр урбаанньыттар эмиэ эппиэтинэскэ тардыллыахтара. Ыстарааптара 50 тыһ. солк. саҕаланар.

Сыананы үрдэтии түбэлтэтэ бэлиэтэннэҕинэ, олохтоох бэйэни салайыныы уорганнарын иһинэн үлэлиир админстративнай хамыыһыйаҕа эбэтэр Госкомцеҥҥа иһитиннэрэллэригэр көрдөһөллөр.

Госкомцен медицинскэй мааска сыанатын аһара үрдэтии туһунан иһитиннэриилэри ылар быһа линията : (4112) 50-60-26.

Госкомцен оҕуруот аһыгар уонна фрукта сыанатыгар иһитиннэриилэри ылар быһа линията: 50-80-26.

Кырдьаҕастар, дьиэҕитигэр олоруҥ!

Кулун тутар 25 күнүттэн Дьокуускай куорат уонна Жатай сиригэр-уотугар, Ил Дархан ыйааҕынан, 65-тэриттэн үөһэ саастаах дьон карантин тэрээһиннэрэ түмүктэниэхтэригэр диэри бэйэлэрин хааччахтаан дьиэҕэ олороллоро ирдэнэр. Тоҕо диэтэххэ, бу ыарыы ордук кырдьаҕастарга кутталлаах.

Биэнсийэни ыкса алтыспакка эрэ түҥэтиэхтэрэ. Маны тэҥэ, хааччахтаан олорууну тутуспут буоллахтарына, 65-тэриттэн үөһэ саастаах дьоҥҥо биирдэ бэриллэр 4000 солкуобай кээмэйдээх көмө көрүллүөҕэ (2000 солкуобай хааччахтаан олоруу саҕаланыытыгар уонна 2000 солкуобай бүппүтүн кэнниттэн).

65 саастарыттан үөһээ кырдьаҕастар быстах наадаҕа дьиэттэн тахсыбаттар уонна уопсастыбаннай тырааныспарынан айаннаабаттар. Аһыыр аскытын атыылаһарга эбэтэр аптекаттан эмп ыларга чугас дьоҥҥутун көрдөһүҥ. Наада буолар түгэнигэр, социальнай сулууспалар уонна волонтердар күүс-көмө буолуохтара. Сарсыарда эрдэ, дьон аҕыйаҕар таһырдьа тахсан салгынна сиэҥ.

Балыыһаҕа да, поликлиникаҕа да сылдьымаҥ. Ыалдьыбыт буоллаххытына, поликлиникаҕа эбэтэр «суһал линияҕа» эрийэҕит . Чэпчэтиилээх рецеби дистанционнай көрүҥүнэн суруйан биэриэхтэрэ.