28.10.2023 | 12:00

Биэччик мас тыыны таҥыыта

Куличкин Михаил Степанович (Биэччик) 1850 сыллаах төрүөх, сонун куругар сүгэтин кыбыта анньан баран сарсыарда тыаҕа тахсара, киэһэ мас тыытын таҥан бүтэрэн күөлү уҥуордаан эрдэн кэлэрэ диэн кэпсээн баар.
Биэччик мас  тыыны таҥыыта
Ааптар: Наталья Кычкина
Бөлөххө киир

Бөрөлөөх алаас хоту өттүгэр Николай Афанасьев (Бөтөрүүсэ) быраата дьиэ-уот туттан, сүөһү-ас ииттэн олорбут. Кини уола Мэҥэ Хаҥаластан Лепчиков Прокопий Филиппович (1836-1919)  олохтоох администрация чиновнига, Илин Хаҥалас улууһун кулубата, Николай II коронациятын кыттыылааҕа кыыһын, кэрэ дьүһүнүнэн кэпсээҥҥэ киирбит Арисаны кэргэн ыларга кэпсэтэн сүгүннэрэр түгэнэ үүммүт. Кыыс Бөрөлөөххө сүктэн кэлэригэр энньэтин тиэйбит бастакы көлөлөрө  Бөрөлөөххө Афанасьевтар олохторугар кэлиитэ бүтэһик таһаҕастаах көлө сыыры саҥа түһэн  эрэрэ үһү. Өтөхтөн сыыр түһүүтүгэр дылы үс килэмиэтир курдук сир баара буолуо. Урукку ааттаахтар бэйэ-бэйэлэрин кытары   күөнтэһэллэрэ, сороҕор үчүгэй тустууктарын бэйэлэрин кытары илдьэ сылдьан хайа дойдуга ордук күүстээх дьонноохторун көрдөрөллөрө, быһаарсаллара. Бу сырыыга тойон  Н. Афанасьев: “Миэхэ биир үлэһиттээхпин, мас тыыны биир күнүнэн таҥааччы”, – диэн кэпсээбит. Лепчиков сөхпүт, инчэҕэй эттээх, ама, биир күнүнэн үүнэн турар мастан тыыны таҥыа дуо диэн саарбахтаабыт. Тылтан тыл төрөөн кыра мөккүөр буолбут. Ыалдьыт уонна олохтоох тойон сакалааттаспыттар. Төһөҕө сакалааттаспыттара биллибэт. Ньукулай Афанасьев Биэччиги киһи ыытан ыҥыттарбыт: сүгэҕин, бураапчыккын илдьэ кэл диэн буолбут. Афанасьевтар сарсыардааҥҥы чэйдэрин чэйдээн бүтүүлэрин саҕана  Биэччик Бөрөлөөххө тиийэн кэлбит.

Лепчиков тойон кыыһын сүгүннэрэригэр дьоннордоох кэлбит. Биир үлэһитин  Биэччиги кытары  үлэ хайдах туох барарын көрдөрө ыыппыт. Биэччик сүгэтин, бураапчыгын ылан Арыылаах күөлүн уҥуор тахсыбыт.  Биир балайда суон тиити  булан суулларбыт.  Үүнэн турар маһы тыаллаах, тыала суох диэн араараллара. Тыаллаах диир тииттэрэ хатырыгын суордахха этэ көнөтүк хайа барара, оннук туттарга табыгастаах маһы үүнэн турдаҕына быһаараллара. Биэччик охторбут маһын икки кытыытыттан тыы эркинэ оҥорбут, ортотун хайытан ылан суоран тыы түгэҕэр туттубут. Бураапчыгынан үүттэн мас тоһоҕонон туттарар эбит. Түөртүүр ыам иннинэ тыытын миинэн Арыылаах күөлүн туораабыт.

Биэччиккэ үлэтигэр махтанан  Н. Афанасьев  биир төрөөбүт тиҥэһэни биэрбит. Оччолорго көлүйэр ат 25 солкуобай,  онтон ол тиҥэһэ 10-ча солкуобай буолара буолуо. Биэччик ылбыт хамнаһыгар үөрбүт. Бу түбэлтэ туһунан Биэччик уолугар Лэгэнтэйгэ кэпсээбитэ.

 

Социальнай ситимтэн

Сонуннар

Ордук ааҕаллар

Ылланарга айыллыбыт олох
Дьон | 11.10.2024 | 12:00
Ылланарга айыллыбыт олох
Хаһааҥҥытааҕар даҕаны ардахтаах күһүн буолла. Уһун ардахтарга өйбөр куруутун “Тохтообокко ардах түһэр, Түннүкпэр таммаҕы ыһар...” ырыа тыллара ытыллар.   Биһиги көлүөнэ оҕолор үрдүкү кылаастартан саҕалаан “Ардахха санаа” ырыаны истэ улааппыппыт. Оччолорго, биллэн турар, ким тыла, ким матыыба буоларын улаханнык билэ да сатаабат этибит. Ырыа баар да баар. Киһи олоҕун кэрдиис кэмнэринэн...
Тапталга уйдаран
Спорт | 03.10.2024 | 16:00
Тапталга уйдаран
Көҥүл тустууга Герман, Александр, дуобакка Станислав Контоевтар курдук үс аан дойду чөмпүйүөнэ оҕолордоох Степан, Варвара Контоевтар олохторо мүччүргэннээх, көрүдьүөс түгэннэринэн толору. Аҕалара, эһэлэрэ Степан Степанович Горнай улууһун Маҕараһын оскуолатыгар күнүһүн физруктуурун быыһыгар, киэһэ өттүгэр оҕолору тустуунан уонна дуобатынан дьарыктаан, спорка уһуйан, аан дойду алта чөмпүйүөнүн таһаартаабыта улахан ситиһиинэн буолар. Ийэлэрэ,...
Киин куоракка саҥа сквер тутуллуон сөп
Дьон | 05.10.2024 | 14:00
Киин куоракка саҥа сквер тутуллуон сөп
2022 сыл кулун тутар 8 күнэ биһиэхэ ыар сүтүк күнэ этэ, ыраас халлааҥҥа этиҥ эппитинии аймаабыта: ыарахан ыарыы дьүөгэбит Ирина Елизарова сырдык тыынын ылан барбыта.   Чугас киhиҥ, дьүөгэҥ, доҕоруҥ суох буоллаҕына, биллэн турар, бастакынан үйэтитии туhунан санаалар киирэллэр эбит. Кини биллэр, бэйэтэ ааттаах-суоллаах, историялаах, сүгүрүйээччилэрдээх, истээччилэрдээх буоллаҕына, атыннык толкуйдуу да...
Борис Борисов: «Пушкиҥҥа сүгүрүйүүм — “Евгений Онегины”  нойосуус билиим»
Дьон | 10.10.2024 | 10:00
Борис Борисов: «Пушкиҥҥа сүгүрүйүүм — “Евгений Онегины” нойосуус билиим»
Саха киһитэ тыйаатыры, артыыстары олус ытыгылаан  ылынар ураты көрөөччү. Ол оруоллары ураннык толорор артыыстартан сүдү тутулуктааҕын саарбахтаабаппын. Оннук биир үтүө киһи, Саха Өрөспүүбүлүкэтин норуодунай артыыһа, Щепкин аатынан Үрдүкү театральнай училище “көмүс выпускнига” Борис Иванович Борисовы кытта өрөгөйдөөх 75 сааһынан сэһэргэстибит.   – Артыыс буолар баҕа санаа оҕо эрдэххиттэн баара дуу? –...