06.10.2023 | 12:00

Бары күүһү — хомуур үлэтигэр! Ыччаты — хонууга, бааһынаҕа!

Урут устудьуоннар хортуоппуй хостуу бараллара улахан сонун буолбатах этэ. Арай билиҥҥи үйэҕэ соһуйа истэҕин. Ол да буоллар агроном устудьуоннарга маннык практика талбыт идэлэригэр бигэ тирэх буолар.
Бары күүһү — хомуур үлэтигэр! Ыччаты — хонууга, бааһынаҕа!
Ааптар: Уйгулана БОЧОНИНА
Бөлөххө киир

Соторутааҕыта тыа хаһаайыстыбатын хайысхатыгар үөрэнэр устудьуоннар биир ый кэриҥэ куорат таһынааҕы хаһаайыстыбаларга хомуур үлэтигэр көмөлөстүлэр.

Лилия Мухоплеева, “Дьокуускай куорат” куорат уокуругун Тыа хаһаайыстыбатын управлениетын салайааччытын солбуйааччы:

— Уопсайа 175 устудьуон аҕыс хаһаайыстыбаҕа тахсан үлэлээтэ. Чуолаан эттэххэ – Арктикатааҕы судаарыстыбаннай агротехнологическай университет, Педагогическай колледж, Дьокуускайдааҕы тыа хаһаайыстыбатын техникумун, Сервис техникумун уонна Сибээс техникумун оҕолоро. Барыта холбоон 390 гектар сиргэ хортуоппуй уонна оҕуруот аһын хомуйдулар. Сүрүннээн улахан ыһыы сирдэригэр сырыттылар: Тулагыга, Мархаҕа, Маҕаҥҥа. Холбоон 3600 туонна хортуоппуйу хостоотулар — бу үчүгэй көрдөрүү. Күн-дьыл туран, күүскэ ардахтаабакка, үлэ туох да улахан мэһэйэ суох ааста. Биллэн турар, хомуур саҕаланыытыгар оҕолор ыарырҕаппыттара, ол да буоллар үлэлии үөрэнэн, быйылгы хомуур үлэтин этэҥҥэ түмүктээтилэр.

Александр Егомин, Дьокуускайдааҕы тыа хаһаайыстыбатын техникумун производственнай практикаҕа сэбиэдиссэйэ:

— Хортуоппуйтан ураты биһиги устудьуоннарбыт бурдук, хаппыыста уонна да атын оҕуруот аһын хомууругар үлэлээтилэр. “Хачыкаат” ТХПК, “Котрус” КФХ, “Юные Якутяне” өрөспүүбүлүкэтээҕи киин хаһаайыстыбаларыгар сырыттылар.

Маҕаҥҥа, Хачыкаакка устудьуоннар үлэлэрэ харчынан төлөнөр, атын хаһаайыстыбаларга хамнастарын оҕуруот аһынан биэрэллэр. "Хачыкаакка" биһиги устудьуоннарбыт уонна техникуму бүтэрээччилэр сыллата үлэлииллэр. Ол курдук, ыһыы үлэтиттэн саҕалаан, бородууксуйаны атыыга бэлэмнииргэ тиийэ туох баар үлэ хаамыытын үөрэтэллэр. Ону таһынан хонууга кинилэр тыраахтары, комбайны, массыынаны салайар кыахтаналлар. "Хачыкаат" ТХПК хаһаайына Роман Михайлович Куприянов — РФ үтүөлээх мэхээньигэ, биһиги устудьуоннарбытын өрүү үөрэ көрсөр. Быйыл саҥа ыраастыыр агрегаты ылан, устудьуоннарбыт саҥа тиэхиньикэни баһылаатылар. Хаһаайыстыбалар салайааччылара оҕолор үлэлэрин үчүгэйдик сыаналаатылар. 

Яна Яковлева, Дьокуускайдааҕы тыа хаһаайыстыбатын техникумун “Агрономия” хайысхатын 3-с кууруһун устудьуона:

— Мин «Юннат» үөрэтэр-методическай полигоҥҥа практикабын аастым. Үлэ үчүгэйдик ааста да, уустуктар баар этилэр. Биллэн турар, ыарахан үлэ күн-дьыл туругуттан тутулуктанар:  сороҕор ардах түһэр, күн аайы таһырдьа тымныйан иһэр, ардыгар күнүс итийэр. Туох да диэбит иһин, биһиги олус тыйыс дойдуга олоробут, балаҕан ыйыгар хайыы үйэ тымныйан киирэн барар. Үлэлиир усулуобуйа үчүгэй. Манна мин агроном үлэтэ олус уустугун, эппиэтинэстээҕин уонна суһал быһаарыылары ылыныахха наадатын биллим. Практикабын олус сөбүлээтим. Бу оҕуруот астарын барытын бэйэбит үүннэрдибит эбээт.

Алексей Узоров, Дьокуускайдааҕы тыа хаһаайыстыбатын техникумун “Тыа хаһаайыстыбатын тиэхиньикэтин уонна тэрилин туһаныы уонна өрөмүөннээһин” хайысхатын 3-с кууруһун устудьуона:

— Мин "Хачыкаат" ТХПК хомуур үлэтигэр сырыттым. Практика олус үчүгэйдик ааста, барыта этэҥҥэ. Үлэ усулуобуйата үчүгэй. Сороҕор ыарахан буолан ылар, ол гынан баран үлэ хаһан чэпчэки буоларый? Манна практика ааһан, элбэҕи биллим: тыраахтар хайдах үлэлиирин, хайдах өрөмүөннэнэрин, бурдугу хайдах ыһалларын, хайдах хомуйалларын уонна атыыга бэлэмнииллэрин илэ харахпынан көрдүм. Практическай үлэ быдан ордук эбит. Киһи саҥа билиини түргэнник ылынар, өйдүүр. “Туохха эрэ үөрэнним” диэн бэйэҕэр эрэнэр да буолаҕын.

Сонуннар

Ордук ааҕаллар

Иван Туласынов:  Муусука дьикти алыбар куустаран
Дьон | 23.11.2023 | 14:00
Иван Туласынов: Муусука дьикти алыбар куустаран
Тапталлаах «Киин куорат» хаһыаппыт бүгүҥҥү нүөмэригэр быйылгы «Алампа» аатынан норуот бириэмийэтин «Бастыҥ  ырыа айааччы» лауреата, Саха Өрөспүүбүлүкэтин култууратын туйгуна, үтүөлээх үлэһитэ, самодеятельнай композитор, Саха Өрөспүүбүлүкэтин ырыа айааччыларын түмсүүтүн чилиэнэ, Бүлүү куорат бочуоттаах олохтооҕо Иван Туласыновы кытта кэпсэтиибин ааҕыҥ.   – Иван Иванович, үтүө күнүнэн! Быйыл бэһис сылын норуот номох оҥостубут, таптыыр...
Эргиччи талаан баар киһитэ — Карл Нутчин!
Дьон | 23.11.2023 | 21:00
Эргиччи талаан баар киһитэ — Карл Нутчин!
Бу интервьюга Карл Алексеевич тута сөбүлэспитэ, туох эрэ саамай күндүнү кытта көрсүһэр курдук – оҕо сааһа, үөрэммит сыллара, тапталлаах кэргэнэ, талан ылбыт идэтэ, олоҕо-дьаһаҕа барыта бу биһиги кылгас кэпсэтиибитигэр ахтыллан ааһар. Кини сахалыы сэмэйэ, холкута, муударайа хайдах эрэ сэбиэскэй кэм  дьиҥнээх эр киһитин, саха саарынын, биһиги аҕаларбытын санатта.   Карл Алексеевич...
Афанасий Романов:  «Сорох үлэбин ситэрэргэ үөһэттэн күүс киирэр»
Дьон | 30.11.2023 | 16:00
Афанасий Романов: «Сорох үлэбин ситэрэргэ үөһэттэн күүс киирэр»
Бүгүҥҥү кэпсиир киһим – “СӨ худуоһунньуктарын айар сойууһа” уопсастыбаннай тэрилтэ бэрэссэдэтээлэ, СӨ норуодунай худуоһунньуга, СӨ искусствотын үтүөлээх деятелэ, РФ үтүөлээх худуоһунньуга, Дьокуускай куорат бочуоттаах олохтооҕо Афанасий Афанасьевич Романов. Сэтинньи ыйга Дьокуускай куорат 203-с түөлбэтигэр 24 №-дээх «Сардаана» оҕо саадын кэлэктиибин көҕүлээһининэн уонна төрөппүттэр, уопсастыбаннас өйөбүллэринэн Саха сирин историятыгар бастакы уонна...