Олоххо буолбут түбэлтэ | EXO-YKT

Олоххо буолбут түбэлтэ | 05.04.2021 | 10:10

Егор Корякин, Бүлүү улууһа: – Урут сэбиэскэй былаас саҕана оскуола оҕолоругар үлэ-сынньалаҥ лааҕыра диэн баар буолар этэ.80-с сыллар ортолоругар Тэҥкэ Бэс диэн ааттаах сиргэ сүүрбэттэн тахса оҕо буолан оттуу сытабыт. Саҥа туран эрэр мэник-тэник оҕолор хотууру-кыраабылы кэмэ-кэрдиитэ суох алдьатабыт. Онтубутун барытын Тайҕа Баһылай диэн уоһа ыпсыбат кэпсээннээх-сэһэннээх, былыргыны олус билэр...

Олоххо буолбут түбэлтэ | 05.04.2021 | 10:08

Быһах соһуччу көстүүтэ

Константин Семенов: – Оскуоланы бүтэрэн баран, бииргэ үөрэммит уолаттар буолан сопхуос сүөһүтүн көрөн ыраах учаастакка олорбуппут. Настаабынньыкпыт Хаампый оҕонньор кими да, тугу да билиммэт, туһунан ыйдаах-күннээх киһи этэ. Дөрүн-дөрүн арыгылаан кэбиһэн эрэйдиирэ. Билигин санаатахха, туга эрэ ыалдьар буолуон сөп эбит. Арыгы истэ да, түүнү быһа утуйбакка баллыгырыы-баллыгырыы хаама сылдьара, хас...

Олоххо буолбут түбэлтэ | 05.04.2021 | 10:06

Төннүбэт бэлэх

Олоххо туох-туох буолбатаҕа баарай... Күүтүллүбэтэх өттүттэн араас түбэлтэлэр, быһылааннар өрүү тахса тураллар. Ону таһынан сиэргэ-туомҥа сыһыаннаах сэрэтиилэр тустаах дьоҥҥо биллэн ааһаллар. Ол курдук, өбүгэлэрин дойдутугар айаннаабыт киһиттэн илдьит кэлэрэ баар суол. Ону биһиги кырдьаҕас омук буоларбыт быһыытынан итэҕэйиэх тустаахпыт. Орто дойдуттан барбыт бокуонньук, сирдээҕи олоххо наадалаах тэрилэ хааллаҕына, чугас аймах...

Олоххо буолбут түбэлтэ | 09.03.2021 | 06:16

Кыл мүччү быыһаммыт

Семен Никитин: – Дьонум оҕо сырыттахпына кэпсээбиттэрин, ону истэн куттаммыппын өйдөөн хаалбыппын. Былыр, саха дьоно өссө алаастарынан арахсан олороллорун саҕана, оҕонньордоох эмээхсин бэйэлэрэ олорбуттар. Кинилэргэ биир дьыл сиэн уоллара окко көмөлөһө кэлбит. Оттуур сирдэрэ олус ыраах эбит. Биирдэ оҕонньор малын хомуна сырыттаҕына, эбэтэ сиэнигэр: «Эн эһэҕин көрө сылдьаар. Айаҥҥыт уһун....

Олоххо буолбут түбэлтэ | 09.02.2021 | 19:48

Ийэ буору булбатах, үөргэ кубулуйар

Айсен Лэҥкэ: –Өлбүт киһи ийэ буоругар хараллыбатаҕына эбэтэр куһаҕаннык өллөҕүнэ кини дууһата үөр буолара үһү. Атыннык эттэххэ, дьоҥҥо-сэргэҕэ сибиэн буолан көстөр эбит. Ол иһин бар дьоммор сураҕа суох сүппүт дьон көстөн ааспыттарын туһунан Өлүөхүмэ улууһугар буолбут икки түбэлтэни кэпсээн көрүөм. Маны бииргэ үлэлиир кырдьаҕас доҕорбуттан истибитим. Дууһата муммут эмээхсин Ааспыт...

Олоххо буолбут түбэлтэ | 16.12.2020 | 17:33

Дьулаан кэпсээннэр

Суор сэрэтиитэ Лэҥкэ: Суор - көтөр бииһин ууһуттан саамай уһун олохтооҕунан биллэр. Кини барахсан үс үйэни быһа олох олороро үһү. Саха омукка биир улаханнык ытыктанар көтөр буолар. Дэлэҕэ, былыргы Улуу ааттара ааттаммат ойууттар, удаҕаттар кинини суолдьут оҥостуохтара дуо? Ол курдук, былыр Орто Бүлүү улууһугар төрөөн-үөскээн ааспыт Алыһардаах удаҕан барахсан суорунан...

Олоххо буолбут түбэлтэ | 14.11.2020 | 15:29

Түбэлтэтэ кэпсэтиэххэ

Эргэ оскуолалар, эргэ хонтуоралар, балыыһалар “абааһылаахтар” диэн буолара. Оҕо сылдьан “случайда, абааһылаахта кэпсэтиэх” диэн баран, муннукка олорумаары, ортоку миэстэни былдьаһар буоларбыт. Санаабытыгар, бу барыҥнаһан оһох кэнниттэн тахсыах, орон анныттан хаба тардан ылыах курдуктара. Оттон салгын хаартыската, атах тыаһа, суот лачыргыыра, оҕолор мээчиктээн тэйэллэрэ, о.д.а., кырдьык, баар. ЭТЭРБЭС ТЫАҺА Дьууруй барахсан...

Олоххо буолбут түбэлтэ | 11.10.2020 | 13:43

Түбэлтэтэ кэпсэтиэххэ

Илим көрөөччү Дьонум саҥа ыал буолбут кэмнэрэ. Биирдэ ийэм олорор сирдэриттэн тэйиччи өрүс уҥуор Быйагы диэн сиргэ барсарга санаммыт. Өрүһү эрдинэн туораан иһэн, ийэм көрдөҕүнэ, арай өрүс уҥуор киһи тугу эрэ гынан төҥкөҥнүүр эбит. Ону кэргэнигэр эппитигэр анарааҥҥыта истибэтэх курдук туттубут. Чугаһаан истэхтэринэ ол «илим көрөөччүлэрэ» ханна да барбыта биллибэккэ...

Олоххо буолбут түбэлтэ | 11.09.2020 | 16:00

Айылҕа “электрошокерынан” эмтэммиппин

- Өрдөөҕүтэ, биир күһүн, оччолорго үлэлиирим-хамсыырым үгэнин саҕана, аһара ноҕуруускаланан эбитэ дуу, хайдаҕа дуу – бүлгүнүм ыалдьан, уҥа илиим көтөхтөрбөт буолан хаалбыта. Биэлсэргэ көрдөрөн, эҥин-араас мааһынан сотто сатаабытым да, ааһан-араҕан биэрбэтэҕэ. Син биир ыалдьыбытын курдук ыалдьара, түүн нүөлүйэн, аанньа утуппат да буолбута. Биэлсэр Туонньа барахсан «ньиэрбэтэ» диэбитэ, эмтии-томтуу сатаабыта. Оччолорго...

Олоххо буолбут түбэлтэ | 05.09.2020 | 13:08

Дьылҕа дьонун илдьитэ

Н. Иванова, Дьокуускай куорат: - Бу түбэлтэҕэ 30-40-с сыллардаахха Уус Алдан оройуонун Бороҕон нэһилиэгин Тумул бөһүөлэгин олохтооҕо Аржаков Алексей Николаевич бултуу сылдьан түбэспит. Оччолорго тиийбэт-түгэммэт дьылларга куобах мэнээктээн, дьон улаханнык абыраммыта үһү. Күһүөрү сайын от-мас хагдарыйан, куобах балайда маҥхайан эрэр кэмэ этэ. Өлөксөй куолутунан дьиэ таһынааҕы үлэтин бүтэрэн, туһахтарын көрө...

Олоххо буолбут түбэлтэ | 21.08.2020 | 12:08

Көрбүтэ, атын «баҕайы» турар эбит

Кирилл Ноговицын: - Таайым Силипиэн аҕата өлбүтүн кэннэ ийэтин аахха хотон көрөргө көмөлөһө сылдьыбыт. Сарсыарда аайы үлэтигэр баран иһэн ынахтары аһатан, саахтарын күрдьэн, таһырдьа таһааран балбаахтаан ааһар эбит. Биир оннук сарсыарда үлэтигэр хойутаан хаалан, дьонун дьиэтигэр таарыйбакка, быһа хотоҥҥо ааспыт. Хотон ис үлэтин эбиэккэ кэлэн толорор инибин диэн, бэҕэһээ бэлэмнээбит...

Олоххо буолбут түбэлтэ | 17.08.2020 | 13:56

Сиэри- туому тутуспаттан...

Алексей, Дьокуускай куорат: – Мин абааһы, сибиэн диэни соччо итэҕэйбэт киһибин. Кыра сылдьан аралдьыйа таарыйа, үксүгэр куттуур, дьээбэлиир сыаллаах мустан абааһылаах түүллэри кэпсэтэллэрин күлүү-элэк курдук истэрим. Улаатан да баран куска, куобахха соҕотоҕун куттаммакка дурдаҕа, үүтээҥҥэ хонон туруллааччы. Умнубатахпына, сирбин-уоппун аһатааччыбын. Дьолго, Байанайы дуу, иччилэри дуу хомоппутум суох быһыылаах. Үлэһит буолан...

Олоххо буолбут түбэлтэ | 16.08.2020 | 19:11

Айылҕа дьиктитэ көстөн ааһар

Ыстапаан Таастаах, Дьокуускай: – Биир сааскы киэһэ, чалбах тахсыбыт кэмигэр, Сэмэн хочуолунайыгар кэлэн оһоҕун тигинэччи оттон, таһырдьаттан киирэр аанын бэйэтин диэки ыбылы тардан туран, хатаан баран, сынньанар хоһугар киирэн чэйин сылытан, өйүөтүн таһааран аһаан барда. Сылаас уутун хачайдыыр мотуора биир күрүс үлэлээн куугунуу турда. Аһаан бүтэн баран, «Подвиг» диэн ааттаах...

Олоххо буолбут түбэлтэ | 14.06.2020 | 14:14

Алтынньы ыйга муммуттара

Хампах Абаҕан Төллөй сиэнэ, Ньурба улууһа: – 1964 сыл. Алтынньы саҥата. Ол күһүн мин 4-с кылааска үөрэнэрим. Дьөгүөрэп Кирииһэ эбэтин кытта сүппүт борооскуларын көрдүү барбыттара, муммуттара хаһыс да күнэ буолла. Кирииһэ миигиттэн биир сыл аҕа, алтыска үөрэнэр. Кинилиин биһиги бары табаарыстыы этибит. Бииргэ оонньуурбут, моҕотойдуурбут. Сааһыгар сөбө суох оттомноох, өйдөөх-төйдөөх,...

Олоххо буолбут түбэлтэ | 14.06.2020 | 14:12

Көтөрү-сүүрэри харыстааҥ

Айсен Николаев-Лэҥкэ, Ньурба, Хорула: – “Киһи олох олороругар туох сыыһаны, алҕаһы эбэтэр үтүөнү оҥороро бэйэтигэр уон оччонон эргиллэр эбит” диэн миэхэ биир билэр оҕонньорум кэпсээбитэ. Кини анараа дойдуга аттанара аҕыйах күн хаалбыт этэ. Өлөрүн билбит курдук, “өбүгэлэрбэр айанныырым аҕыйах хонук хаалла” диэн муҥатыйан эппитэ. Оҕо сааһын санаан, ол кэмҥэ тугу...

Олоххо буолбут түбэлтэ | 05.06.2020 | 09:11

Кырсаһыт ыттар

Илья Ильич Афанасьев-Алмаас, Дьокуускай куорат: – Арай биирдэ сааскы күн сандааран турдаҕына, күн уһаан, биир үтүө ылааҥы күн, куорат уулуссатыгар уун-утары оҕо сааһым доҕорун көрсө биэрдим. Уолум, аармыйаттан кэлээт да, сылгыһыттыы баран, аар тайҕаны уһаты-туора сырыы бөҕөнү сылдьыбыт сорсуннаах булчут этэ. Кырдьыгынан эттэххэ, биир куоракка олорбуппут өр буолла даҕаны, көрсүбэтэхпит...

Олоххо буолбут түбэлтэ | 05.06.2020 | 09:10

Аһаҕас эттээх ийэм кэпсээниттэн

Арылы, Таатта улууһа, Дьохсоҕон нэһилиэгэ: – Ийэм кэпсиир түгэниттэн биири өйдөөн хаалбыппын сэһэргиим. Бу оргуйар олохпут үөһүгэр икки эйгэ алтыһыыта мэлдьи буоларын, аһаҕас эттээх эрэ дьон билэр эрдэхтэрэ. Бэйэм санаабар, бүтэй дьүөкээн буолан сылдьыбыт быдан ордук курдук. Дьэ, арай ийэм арыый улаатан, дьиэ иһигэр-таһыгар туппай-иппэй, илии-атах киһитэ буолуута биирдэ, биэдэрэлэнэн...

Олоххо буолбут түбэлтэ | 05.06.2020 | 09:08

Хараҕалана сыспыт этим

Уйбаан Иванов, Дьокуускай куорат: – СГУ-га үөрэнэ сылдьар устудьуону өйөөн, Уус Алдан “Сельхозтехникатын” дириэктэрэ биир дойдулааҕым Замятин Иван Дмитриевич быстах кэмҥэ үлэҕэ ылла. Ыйыппытыгар “тыраахтары ыытааччыбын” диэн “чап” гыннардым. Киһим сурук биэрэн, тыаны солуу сылдьар биригээдэҕэ ыытта. Старшайдара Крылов Афанасий аккаастаан кэбистэ. Төннөн кэллим. Үлэ чааһа бүтүүтэ Иван Дмитриевич бэйэтин...

Олоххо буолбут түбэлтэ | 03.05.2020 | 10:13

Соҕотох харахтаах абааһы тугут эбит

Дьулустаан Слепцов, Муома улууһа, Сааһыыр нэһилиэгэ: - Кэпсиир киһим үйэтин тухары табаҕа үлэлээбит. Икки сүүстэн тахса кэтэх табалааҕа. Ол саҕана олус баай курдук көрөрбүт. Ыстаадатын үс уола уонна кэргэнэ көрөллөрө-истэллэрэ. Тыһыынча тоҕус сүүс табалаахтара иһиллэрэ. Кинилэр ол күһүн ыстаадаларын таба сайылыыр сириттэн, кыстыыр сиргэ көһөрөн испиттэр. Хас да хайаны, үрэҕи...

Олоххо буолбут түбэлтэ | 08.04.2020 | 21:04

Этэҥҥэ хаалыах быатыгар...

Толоон Туорааҕа, Дьокуускай куорат: - Сайылыктан көһөн киирии сүпсүлгэнэ ааһан, тыа сирин кыракый бөһүөлэгин олоҕо аа - дьуо устар. Балаҕан ыйын ортото. От - мас саһаран, тыа саҕата араҕастыйан көстөр. Элбэх оҕолоох ыал ийэтэ сарсыарда эрдэ уһуктан, хоонньугар утуйан буккуруу сыппыт кыра кыыһын эмиийдэттэ. Нарыйа төһө да топпутун иһин, минньигэс...

Олоххо буолбут түбэлтэ | 19.03.2020 | 07:35

Илэ көрбүт, истибит түгэннэрим

М. Андросов, Таатта улууһа: - Мин 78 саастаах киһи олохпор дьиҥнээхтик көрбүт түгэннэрбиттэн суруйарга сананным. Бастакы түбэлтэ. Биһиги кыстыкпыт, сайылыкпыт биир олбуор иһигэр баара. Сайын кыстык дьиэбитигэр бурдук тардаллара. Аанын куруук саба сылдьыллыахтаах диэн дьонум өрүү сэрэтэллэрэ. Арай биирдэ көрдөхпүнэ, ол дьиэбит аана аһыллан турара. Ыалбыт оҕото ааны тутан турар...