05.06.2020 | 09:11

Кырсаһыт ыттар

Кырсаһыт ыттар
Ааптар: Киин Куорат
Бөлөххө киир

Илья Ильич  Афанасьев-Алмаас, Дьокуускай куорат:

– Арай биирдэ сааскы күн сандааран турдаҕына, күн уһаан, биир үтүө ылааҥы күн, куорат уулуссатыгар уун-утары оҕо сааһым доҕорун көрсө биэрдим. Уолум, аармыйаттан кэлээт да, сылгыһыттыы баран, аар тайҕаны уһаты-туора сырыы бөҕөнү сылдьыбыт сорсуннаах булчут этэ. Кырдьыгынан эттэххэ, биир куоракка олорбуппут өр буолла даҕаны, көрсүбэтэхпит быдан өр буолбут эбит.

                                                                                                                         – Дорообо, доҕор. Хайа, дойдуҥ диэки бара сылдьыбатыҥ дуо?                                                          – Суох, быйыл барбатым. Табылыннаҕына күһүн, баҕар, бара сылдьыам. Бу эмпэр баран иһэбин, күһүн, саас барар да кыах суох.                                                       – Былырыын кырса биллибит дииллэр этэ, быйыл биллибэтэ буолуо?                                         

– Суох буоллаҕа дии. Урут үстүү сыл арыттаах биллэр быһыылааҕа дии. Кырдьык, били, элбэх кырса биллэр сылын кэннэ сүтэн хаалта дии.

Киһим, бэрт өрдөөҕүнү санаан, чочумча олоро түһээт: “Дьэ, доҕор, миэхэ биир кэпсээнтэн кэпсээн баар, кэпсиибин дуо?” –  диэн баран, кэпсээн киирэн барда.

– Миэхэ биирдэ биир соноҕоһу сыһыттара биэрдилэр. Атаҕар чэпчэкитэ сүрдээх, хаамыылаах даҕаны. Дьэ, биир күн ол соноҕоспунан арыыга сылгы көрө бардым. Били, кырса киирбит дьыла этэ. Бэйэм икки ытым уонна таһынааҕы ыалларым ыттара батыстылар. Үүртэлии сатаатым да, истибэтилэр, барса турдулар. Ол курдук айаннаан иһэн, сыыр тахсыытыгар ыттарым бу сырсан иһэллэр ээ. Дьэ, туохтан куотар буоллахтарай диэн, тохтоон, көрөн олордум. Онтон биирдэ өйдөөн көрбүтүм, иннилэригэр кырсаны сырсан иһэллэр эбит. Дьэ, мин туран, суолу бүөлүү күөйэ турунан кэбистим. Өссө хаһыытааһыннаах эҥин. Кырса, бу ойон кэлэн баран, түөрт ыты эрийэ-буруйа ойуолаан, төттөрү ойдо. Начаас ыккардыгар ыттыын бэйэлиин мэлис гынан хааллылар. Дьэ, мин соноҕос баҕайыны кэннилэриттэн ыытан кэбиспитим, кулгааҕым көннөрү сирилии түстэ. Чочумча буолан баран, туох баар ыттары, кырсалары ситэн, ааһан иһэн көрдөхпүнэ, кырсам хаарга туора ойон эрэрэ, ол кэннэ ыттар ыстаннылар. Мин соноҕоһум үүнүн ытыран кэбиспит, тохтуур диэн аат суох. Айаҕын нэһиилэ ханньары тардан тохтотон баран, төттөрү эргийэн кэллим. Кырсаны түөрт ыт, түөрт аҥыы тардыалыы сылдьар эбит. Хайа тардаллара чугаһаабыт. Били кылбаа маҥан кырса, ханна да суох кып-кыһыл саһыл курдук, хааныгар ньаҕайдаммыт. Хата, тириитин алдьаппатахтар, көннөрү дьөлүтэ ыстаабыттар. Дьэ, ол барыы тэтимнээх этэ. Ыттартан куотан иһэр кырсаны эккирэтэр ыттар, арааһа, муҥутуур кыраайынан сүүрэн истэхтэрэ буолуо ээ, – диэн сылгыһыт доҕорум кэпсээнин түмүктээтэ.

Сонуннар

Ордук ааҕаллар

Дария Маркова:  «Сахам омуга кэтит кэскиллэниэ, уһун тускулланыа»
Дьон | 20.09.2023 | 18:00
Дария Маркова: «Сахам омуга кэтит кэскиллэниэ, уһун тускулланыа»
Туһунан, ураты өйдөөх-санаалаах, кэскиллээх, инникигэ эрэллээх, дойдум туһа диэн көмөҕө инники күөҥҥэ сылдьар ыччат, эдэр дьон баалларыттан киһи эрэ үөрэр, санаата көтөҕүллэр. Үгүс киһи билиҥҥи ыччаты мөҕөр-этэр да, тулабытын көрүннэххэ, дойдубутун тутан хаалыах, чөл толкуйдаах, булугас өйдөөх, күүстээх санаалаах оҕолорбут элбэхтэр эбээт. Мин биир оннук эдэр киһини, “Аламай” аһымал пуонда...
Грипп уонна ОРВИ ыарыыларын утары сэрэтэр миэрэлэри дьүүллэстилэр
Сонуннар | 15.09.2023 | 13:00
Грипп уонна ОРВИ ыарыыларын утары сэрэтэр миэрэлэри дьүүллэстилэр
Куорат баһылыгын социальнай боппуруостарга солбуйааччы Наталья Степанова Олохтоох дьаһалта санитарнай-эпидемиологическэй хамыыһыйатын мунньаҕын ыытта диэн Олохтоох дьаһалта пресс-сулууспата иһитиннэрдэ.
Йога олоҕу уларытар күүһэ
Дьон | 15.09.2023 | 12:00
Йога олоҕу уларытар күүһэ
Аныгы балысхан сайдыылаах үйэҕэ туох барыта көрүөх бэтэрээ өттүгэр уларыйар-тэлэрийэр. Тас эйгэ дьайыытыгар баһыйтаран, бириэмэ сырсыытыгар сылдьан, сорох киһи бэйэтин көрүммэт, онтон сылтаан ис туруга ыһыллар, ыарыыга түргэнник бэринэр.
Елизавета Далбараева:  «Артыыс — уопсастыба киһитэ»
Дьон | 16.09.2023 | 12:00
Елизавета Далбараева: «Артыыс — уопсастыба киһитэ»
Кинини интэриниэт ситимигэр дьээбэлээх-хооболоох тэттик вайннарга үгүстүк көрөр буолуохтааххыт. Куруук үөрэ-көтө сылдьар, дьоҥҥо аламаҕай сыһыаннаах, көрсүө-сэмэй майгылаах Елизавета Далбараева – Үүнэр көлүөнэ тыйаатырын биир саамай чаҕылхай уонна кэскиллээх артыыһа.