05.06.2020 | 09:10

Аһаҕас эттээх ийэм кэпсээниттэн

Ааптар: Киин Куорат
Бөлөххө киир

Арылы, Таатта улууһа, Дьохсоҕон нэһилиэгэ: – Ийэм кэпсиир түгэниттэн биири өйдөөн хаалбыппын сэһэргиим. Бу оргуйар олохпут үөһүгэр икки эйгэ алтыһыыта мэлдьи буоларын, аһаҕас эттээх эрэ дьон билэр эрдэхтэрэ. Бэйэм санаабар, бүтэй дьүөкээн буолан сылдьыбыт быдан ордук курдук. Дьэ, арай ийэм арыый улаатан, дьиэ иһигэр-таһыгар туппай-иппэй, илии-атах киһитэ буолуута биирдэ, биэдэрэлэнэн таймаланан, күөлүгэр уу баһа киирбит. Оччолорго алаастарынан сайылыкка көһөн олороллор эбит. Сир-дойду үгэннээн көҕөрө чэлгийэн турар кэмэ буолан, күн уотуттан хараҕа саатан, симириктээн ыла - ыла, икки гына өрүллүбүт хап-хара субуллар суһуоҕа эриллэҥнии көтө дьиэрэҥкэйдии испит. Хас ойдоҕун ахсын биэдэрэтэ лыҥкыныы испит. Олорор дьиэлэриттэн наһаа ырааҕа суох, сиэркилэ ньуурунуу күлүмүрдээн көстөр, кытыыта отунан бүрүллэ үүммүт күөлүгэр чугаһаан иһэн көрдөҕүнэ, арай хап-хара аттаах былыргы баҕайы таҥастаах киһи айаннатан сэксэтэн иһэр эбит.

  Оҕо киһи барахсан, ону көрөн муодарҕаан, уу кытыытыгар киирэн көрөн турбут. Оҕордук аттаах киһи көрдө көрбүтүнэн, ууну кытыытынан кэстэрэн кэлэн, атын үрдүттэн түспэккэ эрэ атын уулаппыт. Ийэм онно көрдөҕүнэ, сирэйэ хара бараан, дьикти баҕайытык чолбоодуччу көрбүт харахтаах, төбөтүгэр сарыы бэргэһэлээх, такыр тарбахтарыгар тимир уктаах уһун ситии кымньыылаах эбит. Ону көрөн хараҕаланан турдаҕына, киһитэ дьикти баҕайытык дьигиһис гынаат, кыыс аттынан аргыый хаамтаран ааһан иһэн, уһун кылыс кымньыытынан салгыны охсон кууһуннарбыт да, эмискэ бытарыс гына ыһыллаат, сүтэн хаалбыт. Оҕо барахсан турбут сиригэр, эмискэ уһуктубуттуу, эргим-ургум көрөөт, буолбут көстүүттэн куттанан, часкыйа түһээт, биэдэрэлэрин төлө тутан лыҥкынаппыт, тыаһыттан үргүбүттүү, дьиэтин диэки сүүрэн сарымтахтаммыт. Сүүрэр уоҕар этэрбэһин быата сөллөн, сототугар охсуллар тыаһыттан эбии куттанан, сүрэҕэ тахсыахча битигирии ойбут. Салгыы ойуох киһини, дьолго, сүүрдэҕин ахсын субулла эриллэн испит этэрбэһин быатын үктээн, туруйалаан тиийэн, хаппыт буорга тобуктуу түһэн тохтообут. Битигирии тэппит сүрэҕин тыаһын, тобугун быһа түспүт ыарыыта баһыйан, аны ытаан сыҥсыйбыт. Ойон туран сүүрүөх киһи, ыарыыта бэрдиттэн аргыый илиитинэн тайанан туран, дьиэтин диэки содьороҥнуу турбут.

         Арай үүт эрийэ туран эбээбит көрдөҕүнэ, дьиэтин аана аргыый кыыкырдаан аһыллаатын кытта, оҕото дэлби ытаабыт, буор сыстан, эриэн-дьураа буолбут сирэйэ, баттаҕа быылтан күкээрэн хаалбыт, былаачыйата биир оннук киртийбит, тобуга хаан оҕуолуу сылдьар кыыһа бу сыккырдаан киирэн кэлбит. Ийэ киһи ону көрөн олус соһуйбут, куттаммыт. Сүүрэн тиийэн, оҕотун кууһан ылбыт. Уоскуйаннар туох буолла диэн ыйыталаспыттарын түмүгэр, ийэм тугу көрбүтүн кэпсээн биэрбит. Эбэм, оҕото аһаҕас эттээҕин билэр буолан, оҕотун кэпсээнин сонно чугастык ылыммыт. Кырдьаҕастартан ыйыталаһан истибиттэринэн, өскөтүн ол киһи кымньыыта ийэбин таарыйан ааспыта буоллар, хараҕа суох буолуохтааҕа эбэтэр таарымталанан өлүөхтээҕэ эбитэ үһү. Бу маннык айылҕа араас көстүүлэрэ кэмиттэн кэмигэр оҕо киһи хараҕар көстөн ааһаллар эбит. Ийэм барахсан, аҕыс оҕоттон соҕотох ордон хаалбыт оҕо буолан, айылҕаттан дьиктитэ өссө да элбэх эбитэ үһү.

Сонуннар

Ордук ааҕаллар

Якут Шурик: «Атахпын быстыбатаҕым буоллар, өлүөхтээх этим»
Дьон | 21.11.2024 | 12:00
Якут Шурик: «Атахпын быстыбатаҕым буоллар, өлүөхтээх этим»
Суруналыыс кэпсэтэр киһитин кытта кини олоҕун, үөрүүтүн, үлэтин-хамнаһын, кыһалҕатын тэҥинэн үллэстэр. Оннук эрэ сүрэҕэр чугастык ылынан суруйдаҕына, ааҕааччыга тиийэр ыстатыйа тахсар. Мин Александрдыын кэпсэтэрбэр, чэчэгэйим кэйиэлээн, төбөм ыараан да ылбыта, сотору атаҕын быстарын кэпсиир, ону хайдах эрэ тулуйан истибит киһи дии олорбутум. Хараҕым уута да сүүрэрэ, күөмэйбин туох эрэ кэлэн...
Аҕаа, бырастыы
Сынньалаңңа | 27.11.2024 | 10:00
Аҕаа, бырастыы
Уйбаан нэһиилэ сэттис этээскэ сынньана-сынньана кирилиэһинэн тахсан, кыыһа олорор ааныгар кэлэн, оргууй соҕус тоҥсуйда. Баҕардар дьиэҕэ ким да суоҕа дуу дии санаан, кулгааҕын ааҥҥа даҕайан иһиллээн тура түстэ. Киһи атаҕын тыаһа хааман кэлэн, сиэнэ уол куолаһа нууччалыы: «Кто там?» – диэн ыйыппытыгар: – Мин. Тоойуом, мин кэллим, ааҥҥын арый, –...
Кымыс Байбал ыра санаата туолуо дуо?
Сытыы муннук | 28.11.2024 | 14:00
Кымыс Байбал ыра санаата туолуо дуо?
Үөһээ Бүлүү улууһун Маҥаас нэһилиэгин 9 оҕолоох ыалын улахан уола Байбал Васильев оҕо эрдэҕиттэн эппиэтинэскэ үөрэммитэ, хайдахтаах да уустуктан чаҕыйбат, кыраларга холобур буола улааппыта күн бүгүнүгэр  диэри биллэр. Ытык киһибит быйыл 75-с хаарын санныгар түһэрдэ, сааһырда. Ол эрээри олоххо киллэрбит кыһыннары кымыстыыр дьарыгын тохтотуон, өбүгэ кымыстыыр үгэһин үйэтитэр баҕатыттан аккаастаныан...
Туох да мээнэҕэ буолбат
Сынньалаңңа | 25.11.2024 | 23:17
Туох да мээнэҕэ буолбат
Сардаана куруук да холку-наҕыл бэйэтэ, мэктиэтигэр хараҕын уута биллэ-көстө ыгыллан тахсыар диэри абатыйда. Кыһыйбытын омунугар „үөрүүлээх“ сонуну тиэрдибит суотабайын дьыбааҥҥа элиттэ. Хаарыан былаан!! Күүтүүлээх көрсүһүү хаалла!! Бүгүн үлэтигэр бардаҕына табыллар буолбут!   Саатар, бэҕэһээ биллибитэ буоллар. Түүҥҥү дьуһуурустубатын кэнниттэн сынньаммакка, түүннэри былаачыйа тиктэн „быччайан“ олоруо суох этэ! Кыргыттара төһө эрэ хомойоллор....