05.04.2021 | 10:08

Быһах соһуччу көстүүтэ

Ааптар: Киин Куорат
Бөлөххө киир

Константин Семенов:

– Оскуоланы бүтэрэн баран, бииргэ үөрэммит уолаттар буолан сопхуос сүөһүтүн көрөн ыраах учаастакка олорбуппут. Настаабынньыкпыт Хаампый оҕонньор кими да, тугу да билиммэт, туһунан ыйдаах-күннээх киһи этэ. Дөрүн-дөрүн арыгылаан кэбиһэн эрэйдиирэ. Билигин санаатахха, туга эрэ ыалдьар буолуон сөп эбит. Арыгы истэ да, түүнү быһа утуйбакка баллыгырыы-баллыгырыы хаама сылдьара, хас да киһи кэпсэтэрин курдук куолаһын араастаан уларыта-уларыта саҥарара. Үүт-үкчү дьахтар, оҕо куолаһынан кытта саҥарталаан куппутун ойута сыһааччы. Былыр үйэҕэ өлөн хаалбыт дьон куолаһынан эҥин саҥарар диэн кэпсииллэрэ. Биһигиттэн туспа туруорбах балаҕаҥҥа олороро. Улаханнык арыгылаатаҕына, үстүү-түөртүү күнү быһа хараҕын букатын симэн көрбөккө, утуйбакка оннук дьүһүлэнэ сылдьара.

Биир күһүөрү киэһэ этэ. Хаампыйбыт кэлэн: “Уолаттар, мантан түөрт биэрэстэлээх сиргэ тайах охтордум, этин үрүсээгинэн дьиэҕэ таһан кэбиһиэххэйиҥ эрэ”, – диэн көрдөстө. Тайахпытыгар тиийэн, киһи сүгэригэр сөп гына сүгэнэн, быһаҕынан араара-араара, таһан бардыбыт. Түүнү быһа хаста да кырынан, хааҥҥа сөтүөлээн тахсыбыт курдук дьүһүннэнэн, илдьи сылайан бүтэрдибит. Сууна сылдьан Мээчик Сиэҥкэ диэн уолбут быһаҕа кыыныттан түһэн хаалбытын көрөн олус долгуйда. “Аҕам быһаҕа этэ, сүтэрбиппин биллэҕинэ кэһэтэрэ буолуо. Дьиэбит саамай сытыы быһаҕа этэ. Махсыым уус бэйэтинэн оҥорбут”, – эҥин дэтэлээн, устунан ытаары мэрбэҥнээн, куолаһа титирэстээн барда. “Күнүс баран көрдүөхпүт, булуохпут” диэн уоскута сатаатыбыт да, уолбут туох да иһин тохтообот, “итиччэ хойуу талах, ыарҕа быыһыттан хайдах да булбаппыт” диир. Боруҥуйга быһаҕы  көрдүү барар кыах да, күүс-күдэх да суох, түүммүт тобоҕун былдьаһа утуйан хааллыбыт.

Арай утуйа сатыы сыттахпытына, Байанайын бойум булдун бэлиэтээн хайыы-үйэ итирэ охсубут Хаампыйбыт киирэн-тахсан дэлби ыаһахтаата, лэбэйдээтэ. Быһах сүппүт сураҕын истэн: “Ньичибуо! Булуохпут! Сип-сибилигин көтүтэн аҕалыам. Иннибэр-кэннибэр сүөдэҥнэһээччилэрим оннооҕор буолуоҕу булааччылар. Эһиги миигин билбэккит, улуу киһи буоллаҕым. Мин диэтэх киһи...” – дэтэлээн, тохтообокко киһиргэнэн, арахпакка киир да киир, таҕыс да таҕыс буолан, кэпсээбиппитин кэмсиннэрдэ. Утутуо суох диэн, ааммытын хатанан баран утуйан хааллыбыт. Уубут быыһынан ааны тэбиэлиир тыаһын эрэ истэбит.

Сарсыарда Миисээҥкэбит уйулҕата хамсаабыт хаһыытыттан уһугуннубут. Ыстаҥалаһан туран көрбүппүт, аһыыр остуолбутугар били сүппүт быһахпыт хороччу анньыллан турар эбит. Бэйэтэ-бэйэтинэн, хаан-сиин, мас көтөҕөтө бөҕөтө. Оттон ааммытын көрбүппүт, хатанан турар.

Ити түбэлтэ кэнниттэн биһиги Хаампый оҕонньору  олус ытыктыыр, куппутун баттатар, куттанар буолбуппут.

Сонуннар

Ордук ааҕаллар

Екатерина Семенова: «Ылдьаананы аһынным ээ...»
Дьон | 08.02.2025 | 12:00
Екатерина Семенова: «Ылдьаананы аһынным ээ...»
Бу күннэргэ «Саха» НКИХ көрөөччүлэрэ «Уот Дьулустаан» диэн саҥа сериалынан олоробут диэтэххэ, омун буолбатах. Киэһэ аайы: «Киинэбит кэлэрэ чугаһаата», – диэн бассаап бөлөхтөр оргуйа түһэллэр. Саҥа сериалга киҥнээх, кырыктаах Ылдьаана хотун оруолун чаҕылхайдык толорбут Екатерина Семенова көрөөччү киэҥ биһирэбилин ылла.   Бүгүҥҥү сэргэх сэһэргэһээччибит –  СӨ Үүнэр көлүөнэтин тыйаатырын артыыһа, СӨ...
Саргылан Семенов: «Паралимпиада кыһыл көмүһүн ылларбын...»
Дьон | 01.02.2025 | 11:00
Саргылан Семенов: «Паралимпиада кыһыл көмүһүн ылларбын...»
Кини – 25 саастаах эдэр киһиэхэ олох ыараханын, аһыытын-ньулуунун билбит, ол охсууттан самныбатах, күүстээх санаалаах, сахалыы мындыр толкуйдаах, саастаах да дьоҥҥо холобур буолар киһи киэн туттар дьоруойа.   – Саргылан, бастатан туран, бэйэҥ тускунан билиһиннэриэҥ дуо? – 1999 сыллаахха Уус Алдан улууһун киинигэр Бороҕоҥҥо төрөөбүтүм, улааппытым, оҕо, эдэр сааһым барыта онно...
Саха түмэлигэр ураты быыстапка турда
Сонуннар | 07.02.2025 | 22:12
Саха түмэлигэр ураты быыстапка турда
Саха АССР оскуолаларын 1985 сыллааҕы выпускниктара быйыл оскуоланы бүтэрбиттэрэ 40 сылын туолар. Кыайыы 40 үбүлүөйдээх сылыгар Саха сирин оскуолаларын бүтэрбит  тыһыынчанан оҕо бүгүн бэйэлэрэ олохторун орто омурҕанын ааһан, үүнэр көлүөнэни, эдэр ыччаты дойдуга тулхадыйбат таптал, бэриниилээх буолуу тыыныгар үлэлэһэр ытыктанар дьон. Кинилэр бу үтүө дьулуурдара атыттарга холобур эрэ буолар аналлаах....