05.04.2021 | 10:08

Быһах соһуччу көстүүтэ

Быһах соһуччу көстүүтэ
Ааптар: Киин Куорат
Бөлөххө киир

Константин Семенов:

– Оскуоланы бүтэрэн баран, бииргэ үөрэммит уолаттар буолан сопхуос сүөһүтүн көрөн ыраах учаастакка олорбуппут. Настаабынньыкпыт Хаампый оҕонньор кими да, тугу да билиммэт, туһунан ыйдаах-күннээх киһи этэ. Дөрүн-дөрүн арыгылаан кэбиһэн эрэйдиирэ. Билигин санаатахха, туга эрэ ыалдьар буолуон сөп эбит. Арыгы истэ да, түүнү быһа утуйбакка баллыгырыы-баллыгырыы хаама сылдьара, хас да киһи кэпсэтэрин курдук куолаһын араастаан уларыта-уларыта саҥарара. Үүт-үкчү дьахтар, оҕо куолаһынан кытта саҥарталаан куппутун ойута сыһааччы. Былыр үйэҕэ өлөн хаалбыт дьон куолаһынан эҥин саҥарар диэн кэпсииллэрэ. Биһигиттэн туспа туруорбах балаҕаҥҥа олороро. Улаханнык арыгылаатаҕына, үстүү-түөртүү күнү быһа хараҕын букатын симэн көрбөккө, утуйбакка оннук дьүһүлэнэ сылдьара.

Биир күһүөрү киэһэ этэ. Хаампыйбыт кэлэн: “Уолаттар, мантан түөрт биэрэстэлээх сиргэ тайах охтордум, этин үрүсээгинэн дьиэҕэ таһан кэбиһиэххэйиҥ эрэ”, – диэн көрдөстө. Тайахпытыгар тиийэн, киһи сүгэригэр сөп гына сүгэнэн, быһаҕынан араара-араара, таһан бардыбыт. Түүнү быһа хаста да кырынан, хааҥҥа сөтүөлээн тахсыбыт курдук дьүһүннэнэн, илдьи сылайан бүтэрдибит. Сууна сылдьан Мээчик Сиэҥкэ диэн уолбут быһаҕа кыыныттан түһэн хаалбытын көрөн олус долгуйда. “Аҕам быһаҕа этэ, сүтэрбиппин биллэҕинэ кэһэтэрэ буолуо. Дьиэбит саамай сытыы быһаҕа этэ. Махсыым уус бэйэтинэн оҥорбут”, – эҥин дэтэлээн, устунан ытаары мэрбэҥнээн, куолаһа титирэстээн барда. “Күнүс баран көрдүөхпүт, булуохпут” диэн уоскута сатаатыбыт да, уолбут туох да иһин тохтообот, “итиччэ хойуу талах, ыарҕа быыһыттан хайдах да булбаппыт” диир. Боруҥуйга быһаҕы  көрдүү барар кыах да, күүс-күдэх да суох, түүммүт тобоҕун былдьаһа утуйан хааллыбыт.

Арай утуйа сатыы сыттахпытына, Байанайын бойум булдун бэлиэтээн хайыы-үйэ итирэ охсубут Хаампыйбыт киирэн-тахсан дэлби ыаһахтаата, лэбэйдээтэ. Быһах сүппүт сураҕын истэн: “Ньичибуо! Булуохпут! Сип-сибилигин көтүтэн аҕалыам. Иннибэр-кэннибэр сүөдэҥнэһээччилэрим оннооҕор буолуоҕу булааччылар. Эһиги миигин билбэккит, улуу киһи буоллаҕым. Мин диэтэх киһи...” – дэтэлээн, тохтообокко киһиргэнэн, арахпакка киир да киир, таҕыс да таҕыс буолан, кэпсээбиппитин кэмсиннэрдэ. Утутуо суох диэн, ааммытын хатанан баран утуйан хааллыбыт. Уубут быыһынан ааны тэбиэлиир тыаһын эрэ истэбит.

Сарсыарда Миисээҥкэбит уйулҕата хамсаабыт хаһыытыттан уһугуннубут. Ыстаҥалаһан туран көрбүппүт, аһыыр остуолбутугар били сүппүт быһахпыт хороччу анньыллан турар эбит. Бэйэтэ-бэйэтинэн, хаан-сиин, мас көтөҕөтө бөҕөтө. Оттон ааммытын көрбүппүт, хатанан турар.

Ити түбэлтэ кэнниттэн биһиги Хаампый оҕонньору  олус ытыктыыр, куппутун баттатар, куттанар буолбуппут.

Сонуннар

07.12.2023 | 10:00
Сокуон-тойон

Ордук ааҕаллар

Афанасий Романов:  «Сорох үлэбин ситэрэргэ үөһэттэн күүс киирэр»
Дьон | 30.11.2023 | 16:00
Афанасий Романов: «Сорох үлэбин ситэрэргэ үөһэттэн күүс киирэр»
Бүгүҥҥү кэпсиир киһим – “СӨ худуоһунньуктарын айар сойууһа” уопсастыбаннай тэрилтэ бэрэссэдэтээлэ, СӨ норуодунай худуоһунньуга, СӨ искусствотын үтүөлээх деятелэ, РФ үтүөлээх худуоһунньуга, Дьокуускай куорат бочуоттаах олохтооҕо Афанасий Афанасьевич Романов. Сэтинньи ыйга Дьокуускай куорат 203-с түөлбэтигэр 24 №-дээх «Сардаана» оҕо саадын кэлэктиибин көҕүлээһининэн уонна төрөппүттэр, уопсастыбаннас өйөбүллэринэн Саха сирин историятыгар бастакы уонна...
Саха сирин 2024 сыллааҕы бүддьүөтүн сокуона ылылынна
Сонуннар | 01.12.2023 | 15:00
Саха сирин 2024 сыллааҕы бүддьүөтүн сокуона ылылынна
Ил Түмэн мунньаҕар, тиһэх иккис ааҕыыга, Саха Өрөспүүбүлүкэтин 2024 уонна былааннаммыт 2025-2026 сыллардааҕы судаарыстыбаннай бүддьүөтүн туһунан сокуона ылылынна.
Тотоойу бүлүүдэлэри ким баҕарар астыан сөп
Тускар туһан | 26.11.2023 | 12:00
Тотоойу бүлүүдэлэри ким баҕарар астыан сөп
Аныгы сайдыылаах үйэҕэ маҕаһыынтан талбыт аспытын бэлэми атыылаһан аһыахпытын сөп. Ол эрээри хас биирдии хаһаайка ис дууһатын, сүрэҕин сылааһын ууран бэйэтэ бэлэмниир аһа хаһан даҕаны ордук минньигэс уонна тус уратылаах буолар. Онон, күннээҕи түбүккүтүттэн быыс булан, дьиэ кэргэҥҥитин бэйэ буһарбыт судургу аһынан күндүлээн үөрдэргэ кыһаллыҥ.   Эттээх розалар Фарш састааба: эриллибит...
Мас тардыһыытын айти технология тупсарыаҕа
Дьон | 01.12.2023 | 10:00
Мас тардыһыытын айти технология тупсарыаҕа
Оскуола биэрэр билиитин таһынан оҕолору дьоҕурдарынан, талааннарынан, туохха тыыппалаахтарынан көрөн эбии үөрэхтээһини тэрийии киин куораппытыгар үрдүк таһымҥа барар. Бу күннэргэ Дьокуускай куорат Оҕо айымньытын дыбарыаһын “Кванториум” технопааркатын иһинэн үлэлиир “IT-Энерджи” куруһуок уһуйуллааччыта Арсений Колесов уонна салайааччыта Денис Алексеевич Данилов “Мас тардыһыытыгар аналлаах модифицированнай тэрил” диэн бырайыактарыгар патент ылары ситистилэр.   Патеннаммыт...