Олох умсулҕана | EXO-YKT

Олох умсулҕана | 25.03.2021 | 09:37

Ураанньык

Миэхэ биир умнуллубат, өйбүттэн-санаабыттан сүппэт, дууһам биир муннугар боччумнаах миэстэтин булан, түүрүллэн утуйа сытар оҕо сааһым доҕоро Ураанньык диэн ааттаах ыт буолар. Аҕам байанайдаах, сорсуннаах булчут этэ. Кини биһиги дьиэ кэргэҥҥэ соҕотох харчы киллэрээччи күндү киһибит. Сылы быһа үлэттэн илиитин араарбата. Кыһын бултуура. Дьыл атын кэмигэр хайа баҕарар хара үлэни...

Олох умсулҕана | 22.03.2021 | 09:34

Ыарахан тыыннаах үрүксээк

Ферма үлэтэ бүппэт түбүктээх. Суоппуйа үчүгэй ыанньыксыттар ахсааннарыгар киирэр. Бу кэнники үс күҥҥэ, ынахтарын сыыһа-халты ыаталаан, саахтарын онон-манан күрдьэн баран, дьиэтигэр тиэтэйэр аакка сылдьар. Алта саастаах кыыһа ыалдьан баран, үтүөрүөхтээҕэр буолуох, күн-түүн бэргиир. Сөтөллөр оҕону олох күүһүнэн оҕо саадыгар сырытыннаран көрбүтэ да, дьиэҕэр сытыаран эмтээ диэн модьуйбуттара. Дьэ, бу бүрүүкээн...

Олох умсулҕана | 22.03.2021 | 09:32

Дьаабылыка буолбутум олус дьикти

Ахсынньы ый ортолоон турар. Дьикти сылаас күн налытан, сыстыспыт улахан да улахан, хойуу хаар массыына түннүгэр тэлээрэн түһэн сытынан кэбиһэрин дорожник киэр тарыйан кэбиһэр. Кыһыл “Нива” массыына күн ахсын сылдьар суолунан хорсуннук иннин хоту элээрдэн иһэр. Салон иһигэр музыка ньиргийэн олорор. Айанныыр суолбут 50 км, мин уһун суолга куруук утуйан...

Олох умсулҕана | 01.03.2021 | 05:17

Ийэ эрэлэ

(Дьиҥ олохтон кэпсээн) Уу чуумпу хоско эмискэ төлөпүөн өрө тырылыы түстэ. Икки-үс мүнүүтэ ким эрэ тохтоло суох эрийдэ. Чочумча буолаат, төлөпүөн өссө улаханнык тыаһаата. Тимир орон кыыкынаатын кытта, биир киһи нэһиилэ оронон турда. Сууллубатаҕа ырааппыт муостаҕа бөх курдук бөссөхтөнө сыппыт таҥас быыһыттан төлөпүөнүн көрдөөн булумахтанна. –Алло! Истэбин! – диэн хойуу...

Олох умсулҕана | 13.02.2021 | 11:51

БЭЛЭХПИТТЭН АККААСТАНЫМА ДУУ...

Күн чаҕылыччы тыган, таһырдьа таҕыстахха киһи хараҕа саатар буолбут. Хаар кыырпахтара күн уотуттан араас өҥүнэн дьэрэлиһэ оонньууллар. Бүгүн бээтинсэ. Онон Нина оҕотун дьыссааттан эрдэ ылыахтаах. Кыл тыынынан үлэтиттэн кэлээт, салааска соспутунан билэр ыллыгын устун хааман-сиимэн курбалдьыта турда. Аны оһоҕун оттуохтаах, хайытыллыбыт маһа бүтэн эрэрэ. Төннөн иһэн таайыгар киирэн тахсыыһы. Кэлэн...

Олох умсулҕана | 30.01.2021 | 07:09

Киһи буолар быаҕа

Балык ыамнаах, киһи кэмнээх. ...Оо, бу оҕо эрэйдээҕи даа! Олох да иэдэйбит дии... Хайдах бачча буолуор диэри ким да кыһаллыбатах бэйэкэтэй!? – киртийэн өҥө-дьүһүнэ көстүбэт суорҕаннаах, бүтүннүү күөдэл-таһаа буолбут ороҥҥо баттаҕа арбайан сытар кыыс оҕону көрөн Ылдьаана саҥа аллайда. Өлө соһуйбут омунугар өттүгүн охсунна. – Балтыҥ арыгылаан буорайда, адьаһын буор...

Олох умсулҕана | 14.01.2021 | 12:33

Чүмэчи - урукку-хойукку санаалар ситимнэрэ

Күүтүүлээх, эмиэ да түбүктээх Саҥа дьыл чугаһаатар чугаһаан иһэрэ, дьон үксэ соло эрэ көһүннэр, бэлэх көрдүү маҕаһыыннарга тиэтэйэрэ. Георгина Павловна бүгүн эмиэ үлэтиттэн эрдэ бүппүччэ, тиэтэйэ-саарайа куорат киинигэр чугас-чугас турар атыы-эргиэн кииннэрин көрбүтэ, син эрдэттэн былааннаабыт бэлэхтэрин кэҥэс соҕус суумкатыгар толору хаалаабыта. Бааһынай ырыынагар өҥөйөн, аҕыйах тоҥ балык эбии ылбыта....

Олох умсулҕана | 26.10.2020 | 09:02

Күндү киһи

Таптал туһунан кэпсээни ааҕааччы ордук сөбүлээн ааҕар. Ол эрээри оҕо саас ахтылҕана хайа баҕарар киһини долгутар дии саныыбын. Эбээ, эһээ ураты тапталларынан угуттанан улааппыт дьону дьоллоохторунан ааҕабын. Миэхэ эдьиийим Надежда Семеновна уонна күтүөтүм Семен Гаврильевич Беляевтэр эбэбин уонна эһэбин солбуйбуттара. Кинилэр баар буолан, оҕо сылдьан чаҕыл күнүм күүскэ тыгара, күөх...

Олох умсулҕана | 11.10.2020 | 13:52

Туруйа, туруйа, бырастыы…

Бүгүн Сүөкүлэ эмээхсин, мэлдьи буоларыныы, олбуорун таһыгар баар, сиргэ тимириэхчэ буолбут кыракый ыскамыайкатыгар тахсан олордо. Бу ыскамыайка хаһаайкатын курдук эмиэ элбэх да саастаах. Хаһааҥҥы эрэ от күөх кырааската онон-манан эрэ ордоохтообут. Үгүс сыл-хонук ардаҕа-хаара суурайдаҕа, күнүн уота тэһэ көрдөҕө. Бу ыскамыайкаҕа Сүөкүлэ эдьиийдэрэ, дьүөгэлэрэ кэлэ-бара олорон сынньанан, сэлэһэ түһэн ааһаллара....

Олох умсулҕана | 26.09.2020 | 18:13

ТАПТАЛ ДА АРААСТААХ

Оо, барахсан, бу көрөн-истэн чоҕулуйан турарын көрүөххүт этэ. Куруук киһи иннигэр-кэннигэр эккэлээн, дьэ уол оҕото! Сордооҕум сыыһа, албыннаһара сүр. Аһылык чугаһаата да, кини аҕай буола түһэр. Туох да тулуйбат үлүгэрэ. Хайаан да бастаан киниэхэ эрэ ас кутуохха наада. Дьиэҕэ, дьиҥинэн, аһыыр айахтаах хара баһаам. Аны туран, бу сүрэҕэ суоҕа, аһаата,...

Олох умсулҕана | 30.08.2020 | 15:56

Сиэн сыта...

Мыыскын оҕонньор угун ортотунан тосту барбыт туора күрдьэҕин кыбыммытынан, чигдитийбит суолунан куучур-хаачыр үктэнэн, дьиэлээн иһэр. Кинини киһи омос көрөн салла быһыытыйар. Саха киһитигэр үрдүк саар тэгил уҥуохтаах, дараҕар сарыннаах киппэ киһи. Эн-мин дэһэн, кэпсэтэн бардахха, оҕонньор оҕолуу сэмэй, өс киирбэх майгытыттан дьулайа санаабыккын умнан кэбиһэҕин. Оҕо курдук оҕонньор диэн, Мыыскын...

Олох умсулҕана | 17.08.2020 | 08:11

Дьылҕа тыйыс ыйааҕа

Мин улуустан балачча ыраах сытар дэриэбинэҕэ оҕо сааһым ааспыта. Тохсус кылаас кэнниттэн улуус киинигэр үөрэнэ киирбитим. Чугас аймахтаах буоламмын, үрдүк үөрэххэ киирэрбэр үчүгэй бэлэмнээх буоларым туһугар, дьонум онно үөрэттэрэ ыыппыттара. Саҥа оскуолаҕа этэҥҥэ үөрэммитим, элбэх доҕордоммутум. Ону таһынан бэрээдэгим үчүгэй этэ. Миигин кытта атын дэриэбинэттэн Настя диэн кэрэ ааттаах кыыс...

Олох умсулҕана | 01.08.2020 | 13:28

Күүтүүлээх көмө

Бүгүн Евдокия Петровна ыалдьыттары күүтэр. Үлэлээбит тэрилтэтин эдэр исписэлиистэрэ хортуоппуй олордо кэлиэхтээхтэр. Ааспыкка Зинаида Николаевна эрийэн соһуппута. Доруобуйатын ыйыталаспыта, онтон хортуоппуй олордубутун, суоҕун токкоолоспута. Кэлэктииптэригэр үөрэҕи саҥа бүтэрбит үс оҕо кэлбитин кэпсээбитэ. Быйыл тугу да үүннэрэр былаана да, кыаҕа да суоҕа. Саатар хортуоппуй олордубут киһи диэн баҕалаах олорбута. Кимим кэлэн...

Олох умсулҕана | 23.07.2020 | 14:59

Кустукка көппүт кыыс

Былыргы дьыллар быдан мындааларыгар, ааспыт дьыллар анараа арҕастарыгар саха омук араас дьиктини, дьээбэни көрөн-билэн, истэн кэлбитэ. Биир оннук дьиктинэн кустукка киирэн Үөһээ Дьааҥыттан Үөһээ Бүлүүгэ көтөн тиийбит Оҥхой кыыһа буолар. Бу түбэлтэ нуучча кэлиэн иннинэ тахсыбыт буолуохтаах. Аны манна Ньыыкан Арамаанап диэн эмиэ дьикти, көстүбэт киһи кыттыгастаах. Үөһээ Дьааҥы (Верхоянье)...

Олох умсулҕана | 24.06.2020 | 10:38

Дистанционнай үөрэх эбэтэр "Һуу, хата, биир күн бүттэ!"

Арай оонньоон диэн биир хостоох дьиэҕэ үс оҕолоох ыал баар үһү. Детсад, алын уонна үрдүкү кылаас. Сарсыарда орто кыыс баттаҕын өрөн, үөһээ өттүгэр булууһа кэтэрдэн ( абытай, дьиэ итии, аллараа туруусуктаах да олордун, көстүбэт) көмпүүтэр иннигэр олордубуттар. Ийэлээх аҕа этиһэ-этиһэ “Дискорд” диэннэрин чааһы быһа талкыйан булларбыт курдук буоллулар. Кыра уолларын...

Олох умсулҕана | 24.06.2020 | 10:29

Айака, бэйэҕит ааттааҥ!

Бүгүн Тиэхээн уонна Даарыйа Хонооһойопторго үөрүүлээх күн үүннэ. Баар-суох кыыстара, сүрэхтэрин чопчута, күннэрэ-ыйдара Любушкалара игирэ оҕолонно. Буолаары буолан, уоллаах кыыс. Соҕуруу үөрэнэ сылдьан хат буолан кэлбитэ, айбыт аҕалара хайа аакка сылдьара биллибэт. Ыйыталастахтарына, кыыстарын хараҕа уу-хаар баһыллан сыҥсыйан эрэ кэбиһээхтиир. Хайыахтарай, утумнарын салгыыр сиэн оҕолор кэлбиттэригэр оҕонньордоох эмээхсин хайдах үөрүөхтэрин...

Олох умсулҕана | 07.06.2020 | 12:27

Үөһэттэн илдьит

Чэлгийээнэ бүгүн соҕотоҕун дьэдьэннии барар буолла. “Соҕотоҕун да сылдьыллыа, ойуур иһэ билигин толору дьэдьэнньит”, – дии санаата. Баар суох дьүөгэлэрэ Күндээрэлээх Алгыына бүгүн аймахтарын сыбаайбатыгар оройуон киинигэр киирэллэр. Чэлгийээнэ бу сотору уон биэһин туолуохтаах, килбик, сэмэй, кэрэ-нарын кыысчаан. Үөрэҕэр туйгун, уопсастыбаннай үлэҕэ көхтөөх. Ийэтэ учуутал, эһэтэ суорҕан-тэллэх киһитэ буолбута үс-түөрт...

Олох умсулҕана | 09.05.2020 | 10:31

Аһайдар астара

Уһук Уйбаан Оскуолаҕа үөрэнэр кэмнэригэр Маайа эһэлэрин аахха уһун өрөбүллэргэ ыалдьыттаан кэлэрэ. Хос эһэлээх эбэтигэр күн курдук көрбүт сиэннэрэ Саасыкка кыысчаана Маайа сүрэхтэрин ымыыта этэ. Оттон эһэтэ Ньыыл хайа даҕаны сиэниттэн ордук Маайаны албадытара. Күн аайы алтыспат, тэйиччи олорор сиэнин ахта-саныы сылдьара киксэрэрэ буолуон сөп. Биирдэ күһүҥҥү өрөбүлгэ, ахсыска үөрэн...

Олох умсулҕана | 09.05.2020 | 10:28

Саханы салҕааччылар

Уһук Уйбаан Уруйдааналаах элбэх бииргэ төрөөбүттэр, дьиэ иһэ кыймаҥнас оҕо. Төрөппүт аҕатыныын ийэтэ сэрии иннинэ ыал буолбуттара. Дуомуна (Домна) сэриигэ киһитин атаарарыгар икки кыыстаах хаалбыта. Уруйдаана аҕатын өйдөөбөт. Ийэлэрэ киһини билэр буолуохтарыттан ыанньыксыт. Сыһаҕастаһан, көрөн-харайан илдьэ сылдьыбыт эдьиийэ Уйгулаана киниттэн үс сыл аҕа. Аҕалара Дуодар Унаарап (Диодор Унаров) дьикти киһи...

Олох умсулҕана | 25.04.2020 | 10:01

ОҔО СҮРЭҔЭ ТААСКА

Ыччуу-ычча, дьэ, киһи быта-былахыта тоҥор кэмэ үүммүт ээ. Кыһыммыт барахсан оттон син биир кэллэҕэ дии. Барыттан-бары соһуйан-өмүрэн биэрээхтиибит. Халлаан сылыйдаҕына соһуйаҕын, тыалырдаҕына, куйааһырдаҕына – барытыгар. Айылҕа бэйэтэ билэн эрээхтээтэҕэ. Аҕыйах ыйы тулуйбут киһи, били сүллүкүүттэрбит киирбиттэрин, оҕо кыһыҥҥы сынньалаҥа бүппүтүн кэннэ, кутуйах хаамыытынан күммүт уһаан, халлаан уордайбыта кэм сымнаан барыахтаах....

Олох умсулҕана | 09.04.2020 | 12:17

ААННЬАЛ ЫЫППЫТ СИБЭККИТЭ

Дмитрий Филиппов Дьаакып биһиэхэ биир икки сыл буола-буола сайын бэс ыйыгар кэлэн барара. Кини мин эһэбиниин олох чугастык билсэллэр быһыылааҕа. Дьаакып кэллэҕин күнүттэн саҕалаан күн ахсын түүн хойукка диэри уруккуну-хойуккуну, үгүһү түөрэн кэпсэтэллэрэ. Эһэм миэхэ Даакып туһунан "сэриигэ кыттыбыт киһи" диирэ. Оччолорго 70-с сыллардаахха Бүтэйдээххэ сэрии кыттыылаахтара элбэх этилэрэ. Барыларыгар...