10.02.2023 | 12:00

Тииһи тупсарар астар

Киһи тииһин туруга 10 бырыһыана удьуоргар хайдах тиистээхтэриттэн, 90 бырыһыана хайдах көрүнэргиттэн тутулуктааҕын анал идэлээхтэр суруйаллар. Тииһи көрүнүүгэ күн аайы суунууну кытта стоматология өҥөтүнэн туһаныы киирсэр.
Тииһи тупсарар астар
Ааптар: Киин куорат
Бөлөххө киир

Тииспит бүтүн буоларыгар сөпкө аһааһын улахан оруоллаах. Тиискэ туһалаах астар бааллар:

Моркуоп, дьаабылыка, оҕурсу, сүбүөкүлэ – миилэҕэ уонна тиискэ туһалаах эттиктэрдээхтэр. Бу астарга баар бета-каротин, В, D, E, K, С, РР битэмииннэр, кальций, калий, магний, натрий, фосфор, йод, фтор, тимир, кобальт уонна үрүҥ көмүс тииһи бөҕөргөтөллөр, миилэҕэ хаан эргиирин тупсараллар. Наар сымнаҕас аһылыктаах киһи тииһэ кэбириир. Күннэтэ кытаанах аһы ыстыыр буоллахпытына, тииспит уонна миилэбит бөҕөргүүр.

Петрушка, латук салаат, эриэппэ луук, укуруоп, сельдерей. Күөх от үүнээйилэргэ В, Е, А, С, РР битэмииннэр, калий, кальций, магний, йод, натрий, фосфор, тимир, бета-каротин уонна фолиевай кислота бааллар, баларыҥ тииһи эрэ буолбакка, иммунитеты бүтүннүү күүһүрдэллэр, миилэ тымырдарын үлэтин тупсараллар, ол иһин ордук хааннырар миилэлээхтэргэ туһалаахтар. Петрушка уонна луук бактериялары өлөрөллөр, сүмэһиннэрэ тииһи маҥхатар кыахтаах.

Моонньоҕон, виноград, дьэдьэн, клюква. Отоннорго органическай кислота арааһа, пектиннэр, PP, А, В, С, Е, Н битэмииннэр, бета-каротин, кальций, магний, натрий, калий, фосфор, железо, йод уонна фтор бааллар. Кариеһы сэрэтэргэ клюква морса, виноград бэйэтинэн олус туһалаахтар. Дьэдьэн, моонньоҕон хааннырар миилэни оһордоллор.

Миндаль, кедр эриэхэтэ, кешью эриэхэлэргэ тиискэ туһалаах аминокислоталар, сыалар-арыылар бааллар. А, В, С, D, Е, Р битэмииннэр, кальций, магний, фосфор уонна да атын микроэлеменнэр тиискэ сыстыбыт бактериялары өлөрөллөр. Эриэхэ сиэһин тиис ыарыытын мүлүрүтүөн сөп. Кедр эриэхэтигэр баар ванадий эттигэ уҥуоҕу бөҕөргөтөр, фосфор тиис үүнэригэр көмөлөһөр. Эриэхэлэргэ баар кальций тиис уонна сыҥаах уҥуоҕун кытаатыннарар. Миндаль тиис ыарыытын мүлүрүтэргэ туттуллуон сөп.

Сыыр, иэдьэгэй, суорат – кальцийы таһынан А, В уонна D битэмииннээхтэрэ тииспитигэр олус туһалаах. Суорат организмҥа сероводород үөскүүрүн кыччатар, ол аата айах сытын тупсарар, фосфаттар, кальций уонна казеин тииһи минералларынан байыталлар. Сыыр кариеһы сэрэтэр, тиискэ кальцийы биэрэр, сили элбэтэн, айах иһигэр баар бактериялары суох оҥорорго көмөлөһөр. Иэдьэгэйгэ элбэх белок, үүт кислотата, тимир уонна магний баар – организм балары түргэнник ылынар буолан, уҥуох бөҕөргүүрүгэр, ньиэрбэ систиэмэтэ эттиктэринэн хааччыллыытыгар, хаан гемоглобина үрдүүрүгэр туһалаах.

Цитрустар: грейпфрут, лайм, апельсин. Калий, кальций, магний, натрий, фосфор, тимир, B, Е, С, РР битэмииннэр олус туһалаахтар. Грейпфруту күн аайы сиэтэххэ, айах иһэ, миилэ бааһырбат буолар. Лайм кариеһы сэрэтэр, эмаль кытаатарыгар туһалыыр. Апельсиҥҥа баар С битэмиин миилэҕэ коллаген үөскүүрүгэр төһүү буолар.

Сонуннар

Ордук ааҕаллар

«Кэлиэм, эргиллиэм буоллаҕа дии» ...
Дьон | 12.04.2025 | 10:00
«Кэлиэм, эргиллиэм буоллаҕа дии» ...
Ийэ барахсан... Анал байыаннай дьайыы саҕаланыаҕыттан төһөлөөх ийэ утуйар уута көппүтэ, аймаммыта, хараҕын уутунан сууммута буолуой? Уол оҕону төрөтөн, иитэн, үөрэттэрэн баран эдэр сааһыгар илиитин соттуута ийэҕэ, аҕаҕа, чугас дьонугар олус абалаах, кыһыылаах. Бүгүн кэпсэтэр ийэм Евдокия Андреевна Баишева оҕотун, сүрэҕин чопчутун туһунан кэпсиири олус ыарырҕаттар да, сөбүлэҥин биэрбитигэр улаханнык...
Хабырылла Хаабыһап албаһа
Сынньалаңңа | 17.04.2025 | 10:00
Хабырылла Хаабыһап албаһа
Хабырылла Хаабыһап бу манна, айан суолун айаҕар, төрүт уус өбүгэлэрин сиригэр, Харыйа үрэҕин үрдүгэр олохсуйан олорор. Аҕата кини сүүрбэлээҕэр сэбиргэхтэтэн бу сиртэн барбыта, ийэтэ эмээхсин суох буолбута уонча сыл буолла. Бииргэ төрөөбүттэрэ бэһиэлэр, киниттэн ураты бары кыргыттар. Онон кинилэр кэргэн тахса-тахса эрдэрин дойдуларыгар баран, инньэ Сунтаарынан, Бүлүүчээнинэн, олохсуйбуттара. Бастаан утаа...
Оҕурсу ыам ыйын  5 күнүттэн ыһыллар
Дьон | 11.04.2025 | 16:00
Оҕурсу ыам ыйын 5 күнүттэн ыһыллар
Билигин ханна да тиий, хаһаайкалар биир сүрүн түбүктэрэ – оҕуруот аһын олордуута. Социальнай ситимнэргэ анал бөлөхтөргө мустан, кэпсэтии эрэ барыта арассаада, сибэкки тула. Оттон олох сатабыллаахтар түннүккэ олордубут оҕурсуларын амсайан эрэллэр, клубникалара хайыы-үйэ сибэккилээн ыраатта.  Бүгүн биһиэхэ Мэҥэ Хаҥалас Ороссолуода сэлиэнньэтин олохтооҕо, анал идэлээх оҕуруотчут Тамара Михайловна Степанова ыалдьыттыыр.   –...
Бэһиэччик кыыһа Кучара Маайа
Сынньалаңңа | 19.04.2025 | 18:30
Бэһиэччик кыыһа Кучара Маайа
Ийэбинэн эбэм Мария Андреевна Атласова (Неустроева) - Бэһиэччик кыыһа Кучара Маайа, нуучча аҥаардааҕа билэн буоллаҕа: «Буҕараайса Маарыйаҕа чүмэчи уурар буолаарыҥ», – диэн этэн хаалларбыттааҕа. Ийэм эбэбит чочуобуна тутулларыгар көмөлөспүтэ эҥин диэн кэпсиирэ. Онон, бука, православнай итэҕэллээх, таҥараны улаханнык, ис сүрэҕиттэн итэҕэйэр киһи буолуохтаах. Ол иһин буолуо, мин эмиэ Богородицаҕа, дөрүн-дөрүн,...