Дьокутааттар тыын боппуруостары дьүүллэстилэр

Тыын боппуруос

Алтынньы 25 күнүгэр Дьокуускай куораттааҕы Дуума дьокутааттара бүддьүөт-экономика сис хамыыһыйатыгар «2023 уонна былааннаммыт 2024-2025  сылларга СӨ судаарыстыбаннай бүддьүөтүн туһунан» СӨ сокуонун бырайыагын туһунан» быһаарыыга уларытыылары киллэрэр туһунан дьүүллэстилэр.

Олохтоох дьаһалта Үпкэ департаменын начаалынньыга Ольга Максимова иһитиннэрбитинэн, 2022-2023 сылларга бүддьүөт дохуоттаах чааһын чуолкайдааһын оҥоһуллар, ол иһигэр нолуоктаах уонна нолуога суох дохуокка,    2023 сылга төлөбүрэ суох киирии улаатта. Итини сэргэ, бүддьүөт дефицитин кээмэйэ оннунан хаалла.

Дьокутаат Андрей Лебедев «Горснаб» МУТ устааптаах пуондатыгар учредитель өттүттэн баай-дуол усунуоһун киллэриигэ, «Саюри» ХЭТ омук агроматырыйаалларын уонна тэриллэрин сыаналара үрдээбитинэн сибээстээн ороскуотун толуйарга, бүддьүөт үбүлээһинин үллэриигэ  10 мөл. солкуобай сыҕарыйара төһө оруннааҕын интэриэһиргээтэ. 

Олохтоох дьаһалта баһылыгын экономикаҕа уонна үпкэ бастакы солбуйааччы Георгий Гаврильев быһаарбытынан, санкция усулуобуйатыгар «Дьокуускай куорат» куорат уокуруга бигэтик сайдарын хааччыйар былааҥҥа олоҕуран, ити тэрээһин эрдэттэн былааннаммыт.

Дьокутаат Саргылана Васильева 1-гы нүөмэрдээх орто оскуола турбут сиригэр чопчу туох тутуллуохтааҕын ыйытта. Олохтоох дьаһалта Куораты тутууга уонна тырааныспар инфраструктуратыгар департаменын начаалынньыга Северина Архипова бэлиэтээбитинэн, 1-гы нүөмэрдээх орто оскуола территориятыгар, Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Дархана  Айсен Николаев сорудаҕынан, ити оскуола саҥа дьиэтин тутуута былааннаммыт.  Онно олоҕуран, куорат киинин архитектуратын оннунан хаалларар курдук, оскуола урукку дьиэтин үүт-үкчү үтүктэн тутар былаан баар. Ол эрэн, Северина Архипова эппитинэн, саҥа оскуола биир этээһинэн үрдүк буолуоҕа.

Мунньах түмүгүнэн сис хамыыһыйа чилиэннэрэ куорат бүддьүөтүгэр уларытыылары киллэрии бырайыагын, сөбүлэҥнэрин биэрэргэ быһааран баран, Дьокуускай куораттааҕы Дуума сессиятыгар көрөргө ыыттылар.

Тутуу уонна архитектура

Алтынньы 26 күнүгэр Дьокуускай куораттааҕы Дуума куораты тутууга уонна архитектураҕа  сис хамыыһыйатын мунньаҕа буолла. Манна 2022 сыл 9 ыйыгар муниципальнай бырагыраамалар туолууларын уонна быйылгы сыл төрдүс кыбаарталыгар баар былааннары, куораты тутуу уонна архитектура эйгэтигэр бүддьүөт бэлэмнэниитин, итиэннэ дьокутаат иһитиннэриитин дьүүллэстилэр.

Олохтоох дьаһалта Куораты тутууга уонна тырааныспар инфраструктуратыгар департаменын начаалынньыга Северина Архипова 2022 сыл 9 ыйыгар муниципальнай бырагыраамалар туолууларын уонна «Дьокуускай куорат» куорат уокуругун тырааныспарын инфраструктуратын 2017-2032 сылларга кэлим сайдыыта» муниципальнай бырагыраама сыл төрдүс кыбаарталыгар баар былааннарын билиһиннэрдэ.

«Главстрой» МХТ дириэктэрэ Алексей Варламов иһитиннэрбитинэн, 36,2 км уопсай уһуннаах 33 эбийиэккэ бүтэһик дааннайынан аспаал-бетон бүрүөһүнү ууруу былаана 29,2 км, ол эбэтэр 100% туолла. Булкаас тииптээх бүрүөһүннээх 5,3 км усталаах эбийиэк 92% бэлэм буолла. Дьиэлэргэ чугаһыыр суолу, парковка балаһааккаларын уонна суолтан түһэр суоллары аспааллааһын, тротуардары, бэлэсипиэт суолларын, суол бэлиэлэрин оҥоруу уонна сырдатыы үлэтэ түмүктэнэрэ чугаһаата.

Итини сэргэ, мунньахха «Дьокуускай куорат» куорат уокуругун территориятыгар 2020-2024 сылларга табыгастаах куорат эйгэтин оҥоруу» муниципальнай бырагыраама 2022 сыл 9 ыйдааҕы туолуутун уонна 2022 сыл төрдүс кыбаарталын былааннарын туһунан иһитиннэрии оҥоһулунна. Мунньахха бэлиэтэммитинэн, куорат уокуругар баар 75 тиэргэн территориятын бырайыактыыр докумуоннарын бэлэмнээһиҥҥэ, тутууга, саҥардан уларытан тутууга уонна хапытаалынай өрөмүөҥҥэ муниципальнай хантараактар түһэрсиллибиттэр. Үлэ түмүктэнэр уопсай болдьоҕо – 2022 сыл алтынньы 31 күнэ.

«Дьокуускай куорат» куорат уокуругун 2020-2024 сылларга үлэ туолуутун хааччыйыы» тус сыаллаах бырагыраама куораты тутуу уонна архитектура эйгэтигэр 2022 сыл 9 ыйдааҕы туолуутун уонна 2022 сыл төрдүс кыбаарталын былааннарын туһунан иһитиннэриини Олохтоох дьаһалта Территориялары кытта үлэҕэ департаменын начаалынньыга Владислав Слепцов оҥордо.

Кини иһитиннэрбитинэн, быйыл Управалар аччыгый архитектурнай пуормалары аҕалтарыыга уонна туруорууга муниципальнай хантараактары уонна дуогабары түһэристилэр. Барыта 172 тэрил уонна оонньуур комплекс ылылынна уонна 25 оҕо балаһааккатыгар туруорулунна. Итини сэргэ, оҕо балаһааккаларын өрөмүөнүгэр хантараак түһэрсилиннэ. 132 балаһаакка өрөмүөннэннэ.

Итини таһынан, мунньахха «Дьокуускай куорат» куорат уокуругун куораты тутуу уонна архитектура эйгэтигэр 2023 сылга уонна былааннаммыт 2024-2025 сылларга бүддьүөтүн бэлэмнэниитин хаамыытын, итиэннэ Дьокуускай куораттааҕы Дуума 12-с нүөмэрдээх Пионерскайдааҕы быыбардыыр уокуруктан дьокутаат Марианна Андреева этиитин дьүүллэстилэр.

Кини  бэлиэтээбитинэн, куорат олохтоохторуттан «2-я дамба» уонна  «Рамсар» тохтобуллар икки ардыларыгар, Хатыҥ Үрэх суолун 6-с км оптуобус тохтобулун оҥорор туһунан көрдөһүүлэр хас да төгүл киирбиттэр.

Ити этиигэ Дуума дьокутааттара Олохтоох дьаһалта Куораты тутууга уонна тырааныспар инфраструктуратыгар департаменын, Дьокуускай куорат Прокуратуратын, ИДьМ Саха сиринээҕи ГИБДД управлениетын уонна олохтоохтору кытта ити боппуруоһу быһаарарга көһө сылдьар мунньаҕы тэрийиэххэ диэн биир санааҕа кэллилэр.

Биир санаанан ылыннылар

Алтынньы 27 күнүгэр Дьокуускай куораттааҕы Дуума 42-с уочараты таһынан сессията буолла.

Манна дьокутааттар «Дьокуускай куорат» куорат уокуругун 2022 сылга уонна былааннаммыт 2023 уонна 2024 сылларга бүддьүөтүн туһунан» быһаарыыга уларытыылары киллэрии туһунан дьүүллэстилэр. 

Олохтоох дьаһалта Үпкэ департаменын начаалынньыга Ольга Максимова иһитиннэрбитинэн, 2022 сылга чуолкайдаммыт былаан кээмэйэ – 27,0 млрд солкуобай, ол иһигэр нолуоктаах уонна нолуога суох дохуот – 9,7 млрд солкуобай, ороскуот – 27,8 млрд солкуобай.

Итини сэргэ, бүддьүөт дефицитин кээмэйэ оннунан хаалар уонна  809 мөл. солкуобайга тэҥнэһэр.

Дуума Бэрэссэдээтэлэ Альберт Семенов бэлиэтээбитинэн, бүддьүөт үбүлээһинин уларытыы  муниципальнай бырагыраамаларга уонна бырагыраамата суох хайысхаларга сыһыаннаах.

«Дьокуускай куораттааҕы Дуума дьокутааттара анал байыаннай эпэрээссийэ кыттыылаахтарын уонна кинилэр дьиэ кэргэттэрин өйөөһүҥҥэ Олохтоох дьаһалтаны кытта көхтөөхтүк үлэлэһэллэр», — диэн бэлиэтээтэ Альберт Семенов.

Мунньах түмүгүнэн дьокутааттар уларытыыны киллэрии туһунан бырайыагы биир санаанан ылынарга быһаардылар.