Ситимнээх үлэ оҕону сайыннарар, ситиһиигэ кынаттыыр

Урукку сылларга үөрэхтээһин систиэмэтэ доруобай уонна инбэлиит оҕолору араарара. Доруобуйаларынан хааччахтаах оҕолор саастыылаахтарын кытта үөрэнэллэригэр, бэйэлэрин дьоҕурдарын сайыннаралларыгар уустуктары көрсөллөрө. Арыт-ардыгар тэҥэ суох курдук сананаллара үгүс буолара.

Дьокуускай куоракка Оҕо (обургу оҕо) Киинэ СӨ Үөрэххэ министиэристибэтин инклюзивнай үөрэхтээһиҥҥэ тирэх киининэн буолар. Эбии үөрэхтээһин тэрилтэтэ доруобуйаларынан хааччахтаах оҕолор дьоҕурдарын сайыннаралларыгар үгүс үлэни ыытар. Ол курдук, бу нүөмэргэ ааттыын да сырдык, сылаас “Солнечный мир” диэн Киин туһунан кэпсиэхпит. 

Инклюзивнай үөрэхтээһин сүрүн сыала – оҕо барыта үөрэхтээһин бары көрүҥнэрин ыларыгар тэҥ кыаҕы биэрии, онно наадалаах бары усулуобуйаны тэрийии.

Бүгүҥҥү нүөмэргэ Киин инклюзивнай үөрэхтээһиҥҥэ үлэтин, кэскиллээх бырайыактарын, инники былааннарын, оҕолор, педагогтар, төрөппүттэр уопсай ситиһиилэрин туһунан старшай методист, СӨ үөрэҕириитин туйгуна Светлана Васильевна Кычкина кэпсиир.

Доруобай оҕолору кытта тэҥҥэ

Эбии үөрэхтээһин ураты оҕолор, хааччахтааһыны билбэккэ, саастыылаахтарын кытта тэҥҥэ бэйэлэрин кыахтарын, дьоҕурдарын арыйалларыгар, сайыннаралларыгар, дьарыктаах буолалларыгар кыах биэрэр.  Ону өйдөөн, 2008 сыллаахха “Солнечный мир” Киин тэриллибитэ. Үлэбит үс хайысханан салайтарар: үөрэх, проектнай үлэ, «Дебют» сайыҥҥы оскуола.

         Педагогтар төрөппүттэргэ, учууталларга семинардары, маастар-кылаастары ыыталлар, өрөспүүбүлүкэ, Арассыыйа, о.д.а. таһымнаах тэрээһиннэргэ уопут атастаһаллар.

         Доруобай оҕолору кытта айар дьарыктар олус туһалаахтар. Бэйэ-бэйэҕэ көмөлөһө, тэҥҥэ үлэлии үөрэнэллэр. Ураты оҕолор айар үлэҕэ кыттыһан, интэриэстэрэ күөдьүйэр, сатабыллара элбиир, инники идэлэрин быһаарыналлар.

Хас биирдии педагог үөрэх дьылын тухары Киин социальнай-психологическай сулууспатын кытта оҕолор сайдыыларын таһымын кэтээн көрөр.

Киэн туттуубут – идэлэригэр бэриниилээх дьоммут

         Идэлэригэр бэриниилээх педагогтар көмөлөрүнэн, өйөбүллэринэн иитиллээччилэрбит арыллаллар, сайдаллар, ситиһиилэнэллэр. Куорат, өрөспүүбүлүкэ, Арассыыйа, норуоттар икки ардыларынааҕы таһымнаах куонкурустарга, бэстибээллэргэ Гран-при, лауреат, дипломант буолаллар.

         Биһиги педагогтарбыт өрөспүүбүлүкэтээҕи уонна Бүтүн Арассыыйатааҕы куонкурус кыайыылаахтара уонна призердара буолалларынан киэн туттабыт.

Маннык ситимнээх үлэ оҕо уопсастыбаҕа, куорат, өрөспүүбүлүкэ сайдыытыгар туһалаах киһи буолан тахсарыгар кынаттыыр дии саныыбыт.  

Күннээх дойду эйгэтэ сырдык, сылаас

Инбэлиит оҕолор айар дьоҕурдарын сайыннарар сыаллаах хас сыл аайы«Солнечный мир» диэн аһаҕас бэстибээл ыытабыт. Социальнай партнердарбытыгар, чуолаан «Дети Саха-Азия» норуоттар икки ардыларынааҕы оҕо пуондатыгар,  «Харысхал» аһымал пуондаҕа барҕа махталбытын тиэрдэбит.

2010 сыллаахха «Дети Солнечного Мира» диэн өрөспүүбүлүкэтээҕи уопсастыбаннай коммерческайа суох түмсүү тэриллибитэ. Доруобайаларынан хааччахтаах оҕолорго уонна кинилэр дьиэ кэргэннэригэр көмөлөһөр социальнай бырайыактарга улахан болҕомто уурар. 

Бу сыллар тухары социальнай суолталаах бырайыактарбыт көдьүүстээхтэрин көрдүбүт. Өрөспүүбүлүкэ уонна куорат баһылыгын  граннарыгар хаһыс да сылын кыттабыт. Ситиһиибит үгүс.

Быйыл «Обургу оҕолорго «Фортуна» психологическай инклюзивнай устуудьуйа» диэн бырайыакпытынан «Алмазэргиэнбанк» гранын кыайдыбыт.  «Знания без границ» диэн дистанционнай инклюзивнай эбии үөрэхтээһин кабинета» бырайыак Дьокуускай куорат бүддьүөтүттэн субсидияны ылла.

Коронавирус дьаҥа тарҕанан, былааннаммыт тэрээһиннэр онлайн форматынан ыытылыннылар. Ол курдук, «Фортуна» устуудьуйа үлэтин кылгастык билиһинэрдэххэ, Инстаграмҥа быһа эфирдэр, араас трениннэр, практическай дьарыктар, төрөппүттэргэ онлайн көрсүһүүлэр, о.д.а. буоллулар. Сыалбытын-сорукпутун ситистибит.

«Знания без границ» кабинет дьиэлэригэр олорон үөрэнэр эбэтэр дьарыкка кыайан сылдьыбат оҕолор бэйэлэрин саастыылаахтарын кытта алтыһалларыгар, айар үлэнэн бииргэ дьарыктаналларыгар төһүү күүс буолуоҕа. Оҕолор 5 бырагырааманан инклюзивнай дистанционнай ньыманан дьарыктаныахтара: "Палитра" уруһуй устуудьуйата, "Ай сулустар" этноустуудьуйа, "Дебют" уус-уран тыл устуудьуйата,  "Күнчээнэ"  мастарыскыай, оҕуруо. Барыта 100 оҕо (онтон 40-на доруобуйаларынан хааччахтаах) хабыллыаҕа. Маны таһынан төрөппүттэри эмиэ кытыннарыахпыт.

Бырайыак чэрчитинэн бөлөҕүнэн уонна биирдиилээн дьарыктар, оҕолор үлэлэринэн быыстапкалар, куонкурустар, идэҕэ холонуулар (парикмахер, кулинария, графическай дизайн, звукооператор), маастар-кылаастар, төрөппүттэргэ консультациялар ыытыллыахтара.

Төрөппүт – төһүү күүс

Киин үлэтэ үтүмэн, бырайыага баһаам, былаана киэҥ.  Инклюзивнай үөрэхтээһин төрөппүт көмөтө суох кыаллыбат. Маныаха «Доверие» төрөппүттэр кулууптара төһүү күүс буолар.

Төрөппүт эрэ барыта күҥҥэ көрдөрбүт көмүс чыычааҕын, тапталлаах оҕотун сайыннарыан баҕарар. Оттон ураты оҕолоох дьоҥҥо сороҕор бу уустук боппуруос. Оҕо барахсан, кимтэн эрэ итэҕэс курдук санаммакка, бэйэтин саастыылаахтарын кытта тэҥҥэ улаатарыгар инклюзивнай үөрэхтээһин өйөбүл буолар.

Дьокуускай куоракка Оҕо (обургу оҕо) Киинэ бу хайысхаҕа ылсан үлэлиирэ кэрэхсэбиллээх.