Үөс тааһын үөрэппит эдэр чинчийээччи

М.К. Аммосов аатынан Хотугулуу-Илиҥҥи федеральнай университет Физико-техническэй институтун магистрана Светлана Шарина сыл аҥаарын устата киһи үөһүн тааһын үөрэтэр бэрт интэриэһинэй чинчийиилэри ыыппыт. Кини этэринэн, үөс таастаныыта билигин киэҥник тарҕанна, ким баҕарар, хаһан баҕарар, дьахтарыттан уонна эр киһититтэн, сааһыттан, аһылыгыттан тутулуга суох бу ыарыыга ылларыан сөп буолла.

“Үөс тааһын састаабын үөрэтэр чинчийиим саамай сүрүн ньыматынан ИК-спектроскопия буолла, выпускной үлэбин онно анаатым. Бу чинчийиим салайааччым научнай үлэтин салҕааһын курдук барда, эбэн-сабан уонна баар баазаны байытан биэрдибит. Үөс тааһын ИК-спектрдарын чинчийдибит, “пики характеристических частот” диэн өйдөбүл баар, олору кэмнээн, таас састаабын уонна ханнык көрүҥҥэ киирсэрин үөрэттибит. Таастарбытын, сигнала үчүгэйдик кэллин диэн, калий бромидыгар (1/100) суурайан үлэлээтибит”, - диэн кэпсээтэ магистратураҕа бастакы сылын үөрэнэр Светлана Шарина. Научнай салайааччытынан «Радиационнай технологиялар» лабораторияларын үлэһитэ доцент Федор Протопопов буолбут.

«ИК-спектроскопия киһи этигэр-сиинигэр алдьатыыта суох эмтэнэргэ көмө буолар кыахтаах. Үөстэригэр таас үөскээн эрэйдэммит дьону билигин эпэрээссийэлииллэр, үөстэрин ылан быраҕан кэбиһэллэр. Ыарыһах ол кэннэ өр кэм устата реабилитацияланар, чөлүгэр түһэр. Ол да кэннэ үйэтин тухары диета тутуһарга күһэллиэхтээх. Биһиги чинчийиибитинэн,  үөс хойдон эрэр эттигин (“билиарный сладж” диэн тиэрмининэн ааттанар, мантан таас үөскүүр)  ИК-спектроскопия ньыматынан эрдэ быһаарыахха сөп, ол аата эминэн суох оҥорор кыах баар буолар”, – диэн быһаарар эдэр чинчийээччи.

Светлана Шарина кэпсииринэн, ХИФУ-га ИК-спектрометрга оҥоһуллар чинчийиилэр киэҥник туһаныллаллар – Саха сирин эмтээх отторуттан саҕалаан, муоҕу, сили, онтон да атын убаҕас уонна кытаанах эттиктэри чинчийэллэр: “Бу спектрдар уратылар, хас биирдии эттиккэ пик нобуора баар буолар. ИК-спектрометрга судургутук уонна түргэнник чинчийиллэр эттик спектрдарын быһаарар кыахтаахпыт. Кэлин бу ньыманы араас эттик састаабын быһаарарга эбии көдьүүстээх ньыма быһыытынан туттар табыгастаах буолуоҕа”..