12.03.2021 | 12:26

Сүүрүүлэргэ, ыстаҥаҕа…

Ааптар: Киин Куорат
Бөлөххө киир

Дьаҥ мэһэйдээн, “спорт королеватыгар” күрэхтэһии ыытыллыбатаҕа сылтан орто. Уһун тохтобул кэннэ ким хайдах турукка сылдьарын тургутуу “Өрөгөй” дыбарыаһыгар буолла. 

Манна кыһыҥҥы өрөспүүбүлүкэ чемпионатыгар 23 хамаандаттан 94 спортсмен 12 дьиссипилиинэҕэ көрөөччүтэ суох күрэхтэстилэр. Ол үрдүнэн тыҥааһыннаах киирсиилэр буоллулар.

60 миэтэрэҕэ быһыйдар сырсыыларыгар барыллааһын сүүрүү түмүгүнэн аҕыстыы буолан финалга таҕыстылар. Онуоха  Ленскэйтэн Ольга Белова, Дьокуускайтан Светлана Румянцева биэтэк быатын тэбис-тэҥҥэ таарыйдылар. Бириэмэлэрэ – 8,27. Онон иккиэн пьедестал оройугар кэккэлэһэ туран кыһыл көмүс мэтээли кэтэри ситистилэр. Светлана хамаандатыттан боруонсаҕа Анастасия Храмова тигистэ. Үһүөн куораттарыгар маҥнайгы нүөмэрдээх спорт оскуолаларын чиэһин көмүскээтилэр.

Абыйтан төрүттээх Чурапчы күтүөтэ, Кытаанах орто оскуолатын физкультураҕа учуутала Петр Бабиченко 7,21 сөк. инники таҕыста. Бу кылгас дистанцияҕа өрөспүүбүлүкэ урукку чемпионнарын Айаал Иванову (Бүлүү)  уонна Валентин Иванову (Ленскэй) кэннигэр хаалларда. Өссө ырааҕы ойууга 6 м 81 см түһэн эбии үрүҥ көмүс мэтээли кэттэ.

Кини – ыстаҥаҕа СӨ спордун маастара. Ыарыы туруоҕуттан олорор бөһүөлэгиттэн ханна да барбакка, Чурапчытааҕы физкультурнай институт тренерэ Иннокентий Посельскай  сорудаҕынан сүнньүнэн штанганан, ордук саҥа дьыл кэннэ күүскэ дьарыктаммыт. Уруккуттан ордук ситиһиилэммититтэн, дьарыга сөпкө баран иһэрин бэлиэтиир.

Орто уһуннаах сүүрүүлэргэ Үөһээ Бүлүүттэн төрүттээх Михаил Руфов, сэрэйиллибитин курдук, 400 уонна 800 м дистанцияларга кими да тутуһуннарбата. Кини оскуолаҕа үөрэнэр сылларыгар Иван Иванович Чирковка эрчиллибитэ. Сахалыы атах оонньууларыгар маастар. Олимпийскай чемпионка Мария Пинигина сүбэтинэн сүүрүүгэ көһөн, чэпчэки атлетика РФ спордун маастарыгар кандидат нуорматын толорбута, Саха сирин  норуоттарын спортивнай оонньууларын чемпиона буолбута. ЧГФКуоС институтун үһүс кууруһун устудьуона Михаил Руфов ааспыт сайын Арассыыйа сүүмэрдэммит хамаандатын түмсүүтүгэр эрчиллэ сырыттаҕына, дьаҥынан тарҕаспыттар. Уһук Илин күрэхтэһиитин оһоллонон көтүппүт. Ол кэннэ эрчиллиитин Дмитрий Васильевич Колесов сорудаҕынан алтынньыттан саҕалаабыт.  Аны сайыҥҥы Арассыыйа Кубогар диэри формаҕа киириитин ситэрэргэ дьулуһаллар.   Сотору устудьуоннар Арассыыйатааҕы күрэхтэһиилэригэр Ярославль куоракка барарга бэлэмнэнэр. Бу күрэхтэһиигэ харыстанан, оччо ыгыллыбакка сүүрэргэ оҥостубуттар. Ол үрдүнэн кыайыыга ордук  суоттанар 400 м дистанциятыгар 50,23 сөкүүндэнэн кэлэн, оччо куһаҕана суох бэлэмнээх сылдьарын көрдөрдө.

Бу күрэхтэһиигэ кыттыбыттартан соҕотох РФ  спордун маастара үрдүк ааттаах, СӨ норуоттарын спорка оонньууларын чемпиона Ленскэйтэн Максим Овчаренко 1500 м холкутук бастаата.

Урукку дзюдоист. Ханнык да көрүҥҥэ араас эрчиллиитэ суох эбиллибэккин. Кинини сүүрэрин көрөн, чэпчэки атлетика тренерэ Анатолий Семенович Юдин бэйэтин бөлөҕөр холонорго ыҥырбыт. Онтон ыла сүүрүүгэ сылдьар.  Иккис тренеринэн Омскайга устудьуоннуур сылларыттан   Андрей Андреевич Шмелев буолбут. Маастар нуорматын Уһук Илин чемпионатыгар Иркутскайга толорбут. Сүүрүүгэ итинник улахан ситиһиигэ киниэхэ туох көмөлөһөрүй? Маастар хоруйа: күүстээх эрчиллиигэ эбии чөл олоҕу кытаанахтык тутуһара,  элбэхтик уу иһэрэ,  оҕуруот, сад астарын сиирэ. 

Үстэ төхтүрүйэн ойууга Кэбээйиттэн атах оонньуутун маастара Яков Дмитриев 14 м 43 см түһэн инники таҕыста. Мэҥэ ыстаҥаһыттара  Игорь Скрябин уонна Сергей Захаров тэбис-тэҥ көрдөрүүлэннилэр – 14 м 29 см. Өрөспүүбүлүкэ элбэх төгүллээх чемпиона, кинилэр биир дойдулаахтара Александр Григорьев лоп-бааччы икки миэтэрэҕэ турар планканы үрдүнэн ойдо. Кини саҕа  “көтөр” киһи көстүбэтэ.

Уһуну ойууга 7 миэтэрэттэн ыраах түһээччини өрөспүүбүлүкэбитигэр дэҥҥэ көрбүппүт. Бастаан 70-с  сылларга Уус Алдан  Дыгдаалыттан  Владимир Готовцев бастаан ол чэрчини ааспыта. Эдэр сааһыгар былдьаммыт спортсмен ити рекорда балайда турбута. Дьааҥыттан дэгиттэр кыанар Иван Горохов уонна Бүлүүттэн аатырбыт  Василий Николаев эмиэ “сэттэни” ааһа түһэ сылдьыбыттара. Бүгүҥҥү күҥҥэ “Дыгын оонньууларын” түөрт төгүллээх чемпиона Егор Филиппов рекорда (7 м 30 см) эдэрдэри умсугута эрчиллиилэргэ, күрэхтэһиилэргэ көөчүктүү ыҥырар.

Майатааҕы спорт оскуола тренерэ Игорь Скрябин финалга түһүүлэригэр “сэттэни” иккитэ ааһа “көттө”. Уонна  7 м 02 см дьоһун түмүгүнэн маастарга кандидат нуорматын толордо.

Мантан ким  сөпкө, ким сыыһа эрчиллибитин билэн, Бэрдьигэстээххэ ыытыллыахтаах “Манчаары оонньууларыгар” бэлэмнэниигэ сорохтор уларытыылары киллэриилэрэ көрдөрүүлэрин тупсарыа. 

Сонуннар

Ордук ааҕаллар

Хатас нэһилиэгэ үбүлүөйдээх ыһыаҕын Ойуу Хатыҥ  сиригэр ыытта
Сонуннар | 22.06.2025 | 15:03
Хатас нэһилиэгэ үбүлүөйдээх ыһыаҕын Ойуу Хатыҥ сиригэр ыытта
Бу дьиктилээх кэмнэргэ, сардаҥалаах сайыҥҥы күннэргэ күөххэ үктэммит, санныттан хаары түһэрбит киһи эрэ барыта сүргэтэ көтөҕүллэр, сүрэҕэ сүр күүскэ битигириир, сылы быһа тикпит мааны таҥаһын таҥнар, хамсаатар эрэ үрүҥ көмүһүн  күҥҥэ күлүмүрдэтэр, алтан чуораанын чугдаардар, уохтаах кымыһынан утахтанар, үтэһэлээх этинэн күндүлэнэр туоната – ЫҺЫАХ! Дьэ, манна буоллаҕа ахтылҕаннаах алтыһыы, үөрүүлээх...
Тааттаҕа Кыайыы ыһыахтара хайдах тэриллибиттэрэй?
Сонуннар | 19.06.2025 | 10:00
Тааттаҕа Кыайыы ыһыахтара хайдах тэриллибиттэрэй?
Таатта улууһун муниципальнай архыыбыгар харалла сытар сэдэх докумуоннарга олоҕуран, 1944-1945 сс. Кыайыы ыһыахтара хайдах  тэриллибиттэрин билсиэҕиҥ. Бу сырыыга Улуу Кыайыы 80 сылынан, ааспыты эргитэ, Кыайыы ыһыахтарын сырдатарга сананныбыт.   Бастакы докумуону көрүөххэ (оччотооҕу кэм суруйуута уларытыллыбата, хайдах баарынан бэчээттэннэ): Протокол №28. Очередного заседания Исполкома  Таттинского РСДТ. От 20 мая 1944 г.”...
Саргылана Слепцова: «Хаһан эрэ утуйан хаалбыт иэйиибин уһугуннарда...»
Дьон | 12.06.2025 | 16:00
Саргылана Слепцова: «Хаһан эрэ утуйан хаалбыт иэйиибин уһугуннарда...»
Олорор эйгэбитин киэргэтэр дьон олохпутун сырдаталлар, кэҥэтэллэр. Кинилэр нарын куоластарынан, уус тылларынан, уран оҥоһуктарынан биһигини угуттууллар, үөрдэллэр. Бүгүҥҥү нүөмэрбитигэр биир оннук киһи – СӨ Куукула оҥорооччуларын сойууһун чилиэнэ, уус-уран оҥоһук маастара Саргылана Слепцова хараҕы сылаанньытар, дууһаны кынаттыыр дьарыгын туһунан кэпсэтиэхпит.  – Самаан сайын салаллан кэлбитинэн, Саргылана Живкустовна! Сэһэргэһиибитин саха дьонун...
Сыдьаайа: «Хайдахтаах да уустук түгэҥҥэ сырдык туруккун ыһыктыма!»
Дьон | 11.06.2025 | 10:00
Сыдьаайа: «Хайдахтаах да уустук түгэҥҥэ сырдык туруккун ыһыктыма!»
«Талааннаах киһи барытыгар талааннаах» диэн мээнэҕэ эппэттэр. Бүгүҥҥү дьоруойбут, кырдьыга да, барытыгар дьоҕурдаах ийэ, эбэ, кэргэн, дьүөгэ. Баайар, иистэнэр, амтаннаах ас да астыыр. Уһанан да ылыан сөп, оннооҕор түннүк өстүөкүлэтин тарбаҕынан эрэ кээмэйдээн сөрү-сөп гына быһан олордоро. Эдэригэр тэлэбиисэри, магнитофоннары кытта өрөмүөннүүрэ үһү. Туруорар үҥкүүтүн муусукатын бэйэтэ сааһылаан, “нарылаан” быһан,...