Почтальоннар аҕам саастаах дьоҥҥо көмөлөһөллөр

Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр Федеральнай почта сибээһин управлениетыгар 431 салаа баар, онно 2500 кэриҥэ киһи үлэлиир. Почта маршрута Саха сирин бүттүүнүн хабар, 34 муниципальнай оройуонтан 21-гэр почтаны тиэрдии салгын тырааныспарынан эрэ оҥоһуллар. Ол курдук, өрөспүүбүлүкэ административнай кииннэриттэн тэйиччи сытар нэһилиэнньэлээх пууннарга диэри 30 928 км уһуннаах 59 авиационнай маршрут баар. Сайыҥҥы өттүгэр почта уу тырааныспарынан 10 330 км уһуннаах 32 маршрутунан таһыллар.

2019 сыл ахсынньы ыйыгар «Арассыыйа почтата» АУо дириэктэрдэрин сэбиэтэ хампаанньа 2020-2030 сыллардааҕы сайдар кэскилин торумун ылыммыта. Итиннэ национальнай почтовай оператор сайдыылаах судаарыстыбаннай элбэх функциялаах хампаанньа буолуохтааҕа чопчулаан бэлиэтэнэр.

Социальнай суолталаах үлэ сүрүн хайысхата

Бастакы сүрүн сыал – дойду территориятыгар олорор хас биирдии киһиэхэ хаачыстыбалаах уонна тоҕоостоох өҥөнү оҥоруу. Элбэх сыл тухары Арассыыйа почтата саамай наадалаах социальнай үлэни – биэнсийэни уонна социальнай төлөбүрү дьиэҕэ тиксэрэр, ити кырдьаҕас уонна кыаммат, доруобуйаларыгар хааччахтаах уонна киинтэн тэйиччи сытар нэһилиэнньэлээх пууннарга олорор дьоҥҥо олус улахан суолталаах. Почта сотрудниктара хас биирдии регион олохтоохторун итэҕэлинэн уонна ытыктабылынан туһаналлар.  Кинилэр өҥөлөрүнэн туһанар дьон почтальоннары мэлдьи үөрэ-көтө көрсөр, бэйэтин кыһалҕатын, күннээҕи сонунун үллэстэр. Итинтэн сиэттэрэн Арассыыйа почтата нэһилиэнньэҕэ оҥорор өҥөтүн кэҥэтэр. Ол курдук, биэнсийэни уонна социальнай төлөбүрдэри таһар почтальоннар мобильнай почтовай-кассовай терминаллаах сылдьаллар, инньэ гынан клиеннэр дьиэҕэ олорон хомунаалынай төлөбүрдэрин, нолуоктарын төлүөхтэрин уонна бэчээт таһаарыыларыгар суруттарыахтарын, итиэннэ страховка оҥорторуохтарын сөп. Маннык өҥөлөр ордук COVID-19 пандемиятын кэмигэр олус наадалаахтара билиннэ. Почтальон, почта салалтата этэринэн, «Доруобуйа харыстабыла» уонна «Демография» национальнай бырайыактар олоххо киириилэригэр судаарыстыбаны уонна нэһилиэнньэни ситимниир суолталаах.  Холобур, почта үлэһиттэрэ клиеннэр көрдөһүүлэринэн дабылыанньаларын кээмэйдиэхтэрин сөп.

Кулун тутар ыйтан саҥа өҥө эбилиннэ

Быйыл кулун тутар ыйтан Саха сирин почтальоннара аҕам саастаах дьоҥҥо көмөлөһөр төлөбүрдээх өҥөлөрө баар буолла. Почтальоннар наадалаах табаары уонна бородууктаны, эми-тому уонна чөлүгэр түһэрии сириэстибэлэрин аҕалаллар, хомунаалынай өҥө счетчиктарын көрдөрүүлэрин суруйаллар уонна квитанцияларынан төлүүллэр, киинтэн ититиитэ суох дьиэҕэ олорор кырдьаҕаска оттук маһы сакаастыыллар. Дуогабар түһэрсэргэ киһи бэйэтигэр ханнык болдьоххо туох өҥө наадалааҕын талар уонна тута төлүүр. Дуогабары ханнык баҕарар үөһэ этиллибит 45 почта салаатыгар түһэрсиэххэ сөп.

Социальнай-бытовой өҥөлөр тарыыптара:

ОДьКХ квитанциятынан төлөбүр өҥөтө уонна хомунаалынай төлөбүрдэргэ киирбит уларыйыылар тустарынан уо.д.а. информацияны иһитиннэрии – 105,60 солкуобай;

Почта сибээһин нөҥүө клиент көрдөһүүтүнэн тугу эмэ ыытыы – 120 солкуобай;

Эми-тому (ырысыаба суох бэриллэри), медицинскэй суолталаах уонна чөлүгэр түһэрии тэриллэрин атыылаһан аҕалыы – 384 солкуобай;

Бородууктаны атыылаһан аҕалан биэрии – 360 солкуобай;

Тыын суолталаах туттар табаары, санитария, гигиена сириэстибэлэрин, кинигэни, хаһыаты, сурунаалы атыылаһан аҕалан биэрии уонна бэчээт таһаарыыларыгар сурутуу – 360 солкуобай;

Киинтэн ититиитэ суох дьиэҕэ олорор дьоҥҥо оттугу сакаастаан биэрии (клиент харчытынан) – 637,20 солкуобай;

Хомунаалынай өҥө счетчиктарын көрдөрүүлэрин суруйан биэрии – 109, 20 солкуобай;

Хомунаалынай өҥө счетчиктарын көрдөрүүлэрин суруйан биэрии, дааннайдарын квитанцияҕа киллэрии, төлөбүр уонна киирбит уларыйыылар тустарынан уо.д.а. информацияны иһитиннэрии – 122,40 солкуобай.

(Сыана биир өҥө иһин ыйылла сылдьар).

Клиеннэр олохторун тупсарар сыаллаах үлэ барар

Саха сиринээҕи почта үлэтин-хамнаһын, саҥа сүүрээннэрин туһунан Федеральнай почта сибээһин управлениетын дириэктэрин солбуйааччы Ариадна Артемовна Лыглаеваны кытта кэпсэттибит.

СӨ Почта сибээһин управлениетын дириэктэрин кэмиэрсийэҕэ солбуйааччыта Ариадна Лыглаева:

– Социальнай хайысхалаах өҥөнү былырыын атырдьах ыйыгар саҕалаабыппыт. Үлэ министиэристибэтин кытта дуогабар түһэрсибиппит. Ол эрэн кэккэ мэһэйдэри көрсөн, тохтуу сылдьыбыппыт. Билигин цифровизация үйэтигэр суругу, хаһыаты, сурунаалы таһыы аҕыйаата, ол иһин почтальон үлэтэ эмиэ аччаан биэрдэ. Ол оннугар социальнай өҥөнү оҥорорго бириэмэ уонна кыах баар буолла. Почтальон хамнаһа итинтэн үрдээбэт, оннунан хаалар, ол эрэн хас биирдии социальнай өҥө иһин кини олохтоммут суумалаах бириэмийэ ылар. Быйыл икки дуогабары түһэристибит, социальнай суолталаах өҥөнү оҥоруу икки сиргэ саҕаланна – Нам уонна Томпо оройуоннарыгар. Бу оройуоннарга үлэ хайдах саҕаламмытын көрөн, почтальоннар итинник өҥөнү оҥорор кыахтаахтар эбит диэн бигэ санааҕа кэллибит. Инньэ гынан кулун тутар ыйтан социальнай өҥөбүтүн саҕалаатыбыт. Бу өҥөнөн Үлэ министиэристибэтэ эрэ ыйбыт реестригэр баар нэһилиэнньэ кырдьаҕас, кыаммат араҥата эрэ буолбакка, ким баҕалаах туһаныан сөп. Холобур, иллэҥэ суох үлэлээх эбэтэр таһырдьа кыайан тахсыбат ыалдьа сытар дьон. Билиҥҥи туругунан оҥорор өҥөбүт наһаа элбэҕэ суох, баара-суоҕа аҕыс эрэ хайысха, инники өттүгэр кэҥиэн сөп. Почта саҥа сервиһин нөҥүө чугас дьоно ыраах олорор аҕам саастаах аймахтарыгар, төрөппүттэригэр кыһаллан көмөлөһүөхтэрин сөп. Кырдьаҕастар биэнсийэлэрин уонна социальнай төлөбүрдэрин аҕалар почтальоннарын кытта үчүгэйдик билсэллэр. Клиеннэрбит олохторун арыый табыгастаах оҥорор курдук социальнай уонна дьиэ-уот өҥөтүн испииһэгин эбэн биэрдибит.

Өҥөлөрбүтүн санатар буоллахха, почта нөҥүө араас төлөбүрдэри, ГИБДД ыстарааптарын уо.д.а. ыытыахха, доруобуйаны, баайы-дуолу, тиэхиньикэни (Осаго), сбербаан ипотекатын страховкалатыахха сөп. Почта-Баан өҥөлөрүнэн туһаныахха сөп, кини өрөспүүбүлүкэ 180 почта салаатыгар баар. Итиннэ кредит ылыахха, счет арыйан харчы угуохха, хамнас каартатын оҥотторуохха эмиэ сөп. Бааҥҥа билигин кулун тутар ый устата «Везде доход» каартанан аахсыйа буола турар, ол курдук, супермаркетка атыыласпыт уонна почта өҥөтүнэн туһаммыт сууматтан 10% тиийэ төннөрүөххэ сөп.

Түгэнинэн туһанан ааҕааччыларга туһаайан этиэхпин баҕарабын – муус устар 10-20 күннэригэр сурутуу декадата ыытыллар, сыл иккис аҥаарыгар чэпчэтиилээх сурутууга тиэтэйиҥ. Нэһилиэнньэ 80%-на өрөспүүбүлүкэ хаһыаттарыгар, сурунаалларыгар суруттарар.

Социальнай хайысхалаах өҥө бу ыйтан саҥа киирбит буолан, куорат уокуругар өссө биир даҕаны сайаапка киирэ илик эбит. Итинтэн сиэттэрэн, куорат олохтоохторо саҥа өҥөнү хайдах ылыналларын ыйыталастыбыт.

Полина Ивановна Степанова, биэнсийэлээх:

– Кырдьыгын эттэххэ, итинник өҥө баар буолбутун саҥа иһиттим. Биэнсийэм каартаҕа түһэр буолан, почтальоннары кытта алтыспаппын. Ол эрэн итинник өҥө нэһилиэнньэҕэ, ордук биһиги курдук саастаах дьоҥҥо, наада дии саныыбын. Пандемия кэмигэр харыстанан дьиэттэн быкпакка сыппытым, оҕолорбун, сиэннэрбин да кэлимэҥ-барымаҥ, ыарыыны таһымаҥ диэн боппутум. Бэйэлэрэ да иллэҥэ суох дьон бородууктабын, туттар тэриллэрбин атыылаһан аҕалан биэрээччилэр. Итинник балаһыанньаҕа уонна ордук соҕотох олорор дьоҥҥо почтальон көмөтө наадалаах буоллаҕа.

Федор Николаевич, биэнсийэлээх, 75 саастаах:

 – Наһаа үчүгэй сонуну иһитиннэрдиҥ, туһалаах өҥө буолсу. Кэргэним өлбүтүн кэнниттэн соҕотох олоробун, билигин оҕолорум ыраах бааллар, кэлиэхтээхтэр. Дьиҥэр, барытыгар бэйэм сылдьа үөрэммит киһибин, дьаарбайа таарыйа тахсан онно-манна сылдьарбын сөбүлүүбүн. Кэнники сааһырбытым биллэн эрэр, сороҕор таһырдьа да тахсарым уустуктанар, дабылыанньам үрдүүр. Оҕолорум кэллэхтэринэ, сүбэлэһэн баран, сайаапка биэрэрбит буолуо. Кинилэр туох дииллэриттэн тутулуктаах.

Анна Николаевна, биэнсийэлээх:

– Оо, биэнсийэм бэйэтэ да кып-кыра, экономия бөҕөтөбүн. Туох наадабар кыанарым тухары бэйэм сылдьа сатыам этэ, онто да суох сыана наһаа бэйдиэ барда, итинтэн таһынан төлүүр кыах суох. Үрдүк биэнсийэлээх уонна оҕолоро көмөлөһөр дьоҥҥо наадалааҕа буолуо, итинник өҥө. Биир бэйэм тохтоон эрэбин. Почта дьон туһугар өҥөтүн арааһын элбэтэрэ үчүгэй буоллаҕа.

Станислав, куорат олохтооҕо, бүддьүөт тэрилтэтин үлэһитэ:

– Итинник өҥө баар буолбутун сонуннарга көрөн аһарбытым, ол эрээри кырдьаҕастарга эрэ дии санаабытым. Иллэҥэ суох эдэр дьон эмиэ сакаастыан сөп буоллаҕына, наһаа үчүгэй эбит. Мин санаабар, наадалаах өҥө, бэйэм хойукка диэри үлэлиибин. Төрөппүттэрим сааһыран эрэллэр, наада диэтэхтэринэ, ити өҥөнөн туһаныахпыт, баҕар, биирдэ эмэ бэйэбэр да сакаастыам, сиһилии информацияҥ иһин махтал.