Мин идэм — IT-2023

«Мин идэм — IT» дойду атын субъектарыгар суох ураты тыыннаах күрэх. Былыырын күһүн Арассыыйа Бырабыыталыстыбатын бэрэссэдээтэлэ Михаил Мишустин өрөспүүбүлүкэҕэ кэлэ сылдьан үрдүктүк сыаналаабыта.  Кини сорудаҕынан күрэх бүтүн Арассыыйа таһымыгар тахсыбыта.

Санатан эттэххэ, быйыл күрэх сэттис сылын ыыттыллар. 2016 сыллаахха бастакы күрэххэ 42 кыттааччы баар эбит буоллаҕына, былырыын 2022 сылга биэстэн тахса тыһыынчаҕа тиийбит. Быйыл уон тыһыынча үөрэнээччи уонна устудьуон сайаапка ыыппыт.

Ыччаттар IT-технологияны баһылыыллар

Быйылгы тэрээһиҥҥэ кыттааччылар хамаанда тэринэннэр кытталлар. Хамаандаҕа киирэллэр — менеджер, дизайнер уонна оҥорон таһаарааччы. Тэрийээччилэр биэрбит анал тиэмэлэригэр сонун бырайыактары оҥорон, экспертэр дьүүллэригэр таһаараллар.

Татьяна Винокурова, эспиэр:

— Мин Кэбээйи улууһуттан төрүттээхпин. Билигин Дьокуускай куоракка олоробун. Покровскайдааҕы колледжка үһүс кууруска үөрэнэбин, хайысхам – «Информационные системы и программирование”. Үөрэхпин бүтэрдэхпинэ, веб-мультимедийнай сыһыарыылары оҥорор исписэлиис буолабын. Быйылгы күрэххэ эспиэр быһыытынан үлэлиибин. Урукку сылларга хамаанда тэринэн кыттыбыппыт. Идэни урутаан бэлэмниир кииҥҥэ саайт оҥорбуппут. Ону таһынан Дьокуускай куорат олохтоохторугар үөрэнэр куурус саайтарын, сонуннары, рейтинговай систиэмэ саайтарын оҥорорго холонон көрбүппүт. Уопсайынан, тоҕо IT-хайысхатын таллым диир буоллахха, миэхэ эрдэттэн интэриэс баар этэ. Аан бастаан оскуолаҕа үөрэнэ сырыттахпына передачаҕа көрбүтүм, IT үлэһиттэрэ элбэх хамнастаахтар диэн сэһэргээбиттэрэ.

Ааспыт сылга иккис миэстэни ылбыппыт, быйыл үрдүкү лигаҕа эспиэрдиибин.

IT – үйэ ирдэбилэ

Айтал Андреев, М.К. Аммосов аатынан Хотугулуу-Илиҥҥи федеральнай университет математика уонна информатика институтун 1 кууруһун устудьуона:

— Мин бу күрэх туһунан аан бастаан 2020 сыллаахха онус кылааска үөрэнэ сылдьан истибитим. Онтон ыла сыл ахсын көтүппэккэ кыттабын. Кыра эрдэхпиттэн математика уонна информатика өттүгэр үчүгэйбин. Сэттис кылааска үөрэнэ сылдьан улааттахпына IT исписэлиис буолар санааны ылыммытым. Хайа баҕарар киһиэхэ буоларын курдук, бастакы күрэх ыарахан соҕус этэ – бырагыраамалар, суоттар, толкуйдар. Ону баһылыыр баҕаттан, нууччалыы эттэххэ, «мотивация» ылынан, үөрэтэн, чинчийэн, кыттан-кыттан, кыайыы кэлбитэ.

Мин санаабар, билиҥҥи үйэҕэ IT-хайысхата саамай инникилээх, олохпут барыта «автоматизация» диэҥҥэ көһөн эрэр, ол барыта IT нөҥүө оҥоһуллар.

Быйыл финалга  тахсыам диэн бигэ эрэллээхпин. Мин санаабар, кыайарга хамаанда үлэтэ наада.

«Мин идэм — IT» саҥа билиини саҕар

Андрей Кычкин, Өрөспүүбүлүкэтээҕи лиссиэй-интэринээт 11-с кылааһын үөрэнээччитэ:

— Өрөспүүбүлүкэтээҕи лиссиэй-интэринээт иннинэ Дьокуускай куорат 17-с нүөмэрдээх оскуолатыгар үөрэнэ сылдьан веб-программирование куруһуогар дьарыктанан саҕалаабытым. Ол кэмҥэ биир доҕорум «Мин идэм — IT» күрэххэ кыттарга этии киллэрбитэ. Кыттыбыппыт гынан баран, кыайтарбыппыт.

Быйыл Хотугулуу-Илиҥҥи федеральнай университет (ХИФУ) Анал үөрэтэр-научнай киинин (СУНЦ) үөрэнээччилэрин кытта “Getleg” диэн бырайыагы оҥоро сылдьабыт. Getleg — кыра кээмэйдээх араас хампаанньалар иһитиннэриилэрин биир ситимҥэ киллэрии. Билигин салаабытыгар номнуо 1300 киһи баар. Бу бырайыакпытынан икки акселераторскай бырагырааманы ааспыппыт уонна «СБИ Орех” резиденнэрэ буолбуппут. Бу күннэргэ хамаандабытын кытта «Boomstarter” диэн краудфайндинговай бырагырааманы ааһа сылдьабыт.

Мин санаабар, «Мин идэм — IT» күрэх сүрүн сыалынан саҥа билиини ылыы уонна саҥа доҕоттору кытта билсии, көрсүү буолар.

IT үчүгэйэ диэн, киһи хайдах баҕарар уонна хайа баҕарар өттүнэн сайдыан сөп.

Былырыыҥҥы күрэххэ биһиги хамаандабыт бастакы миэстэни ылбыта. Урут куруук кыайтарар буоламмыт, кыайбыппытын наҕараадабын ылан эрэ баран өйдөөбүтүм. Былырыын олус кыһаллыбыппыт. Быйыл эмиэ ситиһиилээхтик кыттар былааннаахпыт.

Олоҕум суолун буллум

Августина Семенова, Дьокуускай куорат национальнай гимназиятын 11-с кылааһын үөрэнээччитэ:

— Мин IT хайысхатынан сөбүлээн дьарыктанабын. Дизайнҥа үөрэниим Илларионов оскуолатыгар саҕаламмыта. Онно хаартысканы, видеону фотошоптуурга үөрэммитим, бырагыраамалар хайдах үлэлииллэрин билсибитим. Кэлин бэйэм онлайн куурустары атыылаһан, 3D моделированиеҕа үөрэммитим. Теориятын билэн, үөрэтэн баран, кыралаан сакаастары ылан, билиибин туһанарга санаммытым. Араас кэнсиэрдэргэ, сыһыарыыларга, саайтарга плакаттары оҥоробун.

Ол курдук, “GGJ”, «HackTheIce” курдук IT тэрээһиннэргэ 3 сыл субуруччу кыттыбытым. Ааспыт сылга «Мин идэм — IT» күрэххэ хамаандабыт сүүмэрдиир түһүмэҕи ааспыта, бу барыта «Саха» НКИХ быһа эпииринэн көстүбүтэ, олус долгутуулаах этэ. Биһиги хамаандабыт үөрэҕирии кейсин талан, үөрэх саайтын оҥорбуппут. Түмүккэ үрдүкү лигаҕа бастакы миэстэни ылан, кыайыылаах тахсыбыппыт.

Билигин хамаандабын кытта (Game studio “Fables Games”) сахалыы оонньууну оҥоро сылдьабыт, оонньуубутун аан дойду ырыынагар таһаарар былааннаахпыт.

Маны таһынан мин “Expo Skills” IT оскуолатыгар оҕолору 3D моделированиеҕа, web-дизайнҥа уонна цифровой иллюстрацияҕа үөрэтэбин.

Билигин бу күрэх баар буолан олохпун буллум уонна инники идэбин быһаарынным диэн этэр кыахтаахпын.