Кыыл Уолун кытта оһуохай таһаарыахха

А.Е. Кулаковскай аатынан Норуоттар доҕордоһууларын киинигэр Саха сиригэр киэҥник биллэр урбаанньыт, «A-PRO» устуудьуйа салайааччыта, «Ayana» медиаплатформа ааптара Николай Апросимов Сергей Зверев-Кыыл Уолун талааныгар сүгүрүйэр «VR KYYL UOLA» диэн өссө биир саҥа IT бородууксуйатын сүрэхтээтэ.

Норуот тылын үйэтитиигэ улахан болҕомто

«Ayana» сыһыарыы нууччалыыттан эбэҥки тылыгар тылбаастыырын таһынан, эбэҥкилии ырыаны холбуур, хартыыналары, видеолары көрдөрөр бүтүн медиа платформа буолла. «Алиса», «Маруся» саҥарар көмөлөһөөччүлэр курдук искусственнай өйүнэн үлэлээн, киһи курдук кэпсэтэр. «Ayana» билигин 33003 паара нуучча уонна эбэҥки тылларыттан турар, ааптардар тыл ахсаанын салгыы кэҥэтэр соруктаахтар.

Манна даҕатан эттэххэ, Николай Апросимов 2024 сыл олунньутугар Таймыыр төрүт норуоттарыгар анаан түөрт тылынан үлэлиир сыһыарыылары оҥорбут.

Кэлэр кэскили өйүүр тэрилтэ

«VR KYYL UOLA” бырайыак ааптара этэринэн, билигин тылбыт, култуурабыт тыыннаах хааларыгар, симэлийбэтин туһугар улахан эппиэтинэһи эдэр көлүөнэ ылыахтаах. Ол эрээри ханнык баҕарар инновационнай бырайыак, биллэн турар, үбүлээһинэ, хамаандата уонна кини тула эрэллээх дьоно суох буоллахтарына, хайдах даҕаны кыаллыбат, олоххо киирбэт. Матвей Евсеев салайааччылаах «Арктик Капитал» хампаанньа «Ayana» бырайыакка хара тэриллиэҕиттэн суолта ууран, чахчы туһалаах бородууксуйа уһаарыллан тахсан эрэрин өтө көрөн, өйүүрүн биллэрбит. Бу саҥа бырайыагы эмиэ кини тэрилтэтэ үбүлээбитин иһин ааптар Матвей Николаевичка махталын биллэрэр.

Добун тойуксут, үтүөкэн үҥкүүһүт Кыыл Уола – тыыннаах!

Эһиил С.А. Зверев – Кыыл Уола төрөөбүтэ 125 сылын туолар. Оттон төһө да элбэх сыл аастар, Кыыл Уолун баай фольклорнай, литературнай нэһилиэстибэтэ суолтатын сүтэрбэт. Ону кытта кини баай тыла-өһө, философията түптээн үөрэтиллэ илик. Буолаары буолан аныгы үйэ «планшет быһа сиэбит» оҕолоро бэйэлэрэ ааҕан, хасыһан үөрэтэллэрэ саарбахтардаах. Ону кытта олорор олохпут барыта смартфону, көмпүүтэри уонна искусственнай өйү кытта ыкса ситимнээх буолла.

Бу күн көрсүһүүгэ кэлбит ыалдьыттарга анаан Николай Апросимов хамаандата уонна «Арктик Капитал» хампаанньа кыттыһан VR-ачыкы нөҥүө көстөр «VR KYYL UOLA” бырайыагы сүрэхтээтилэр.

«Биһиги Сунтаар улууһуттан төрүттээх саха норуотун уһулуччулаах сэһэнньитэ Сергей Афанасьевич Зверев – Кыыл Уолун олоҥхолорунан, айымньыларынан, сэһэннэринэн сирдэтинэн VR-ачыкынан көстөр бырайыагы оҥордубут, маны таһынан Олоҥхо дойдута Сунтаар ытык сирдэрин, кэрэ миэстэлэрин, ыһыах ыһыллар түһүлгэтин киллэрдибит.

Туһанааччы араас тутуулары, ураты көстүүлэри көрөн, дуоһууйууну ылар. Айымньылар персонажтарын кытта сэһэргэһиэххэ уонна оһуохайдыахха сөп, атын оонньооччулары кытыннарыахха эмиэ сөп. Ону тэҥэ Сергей Зверевтиин атах тэпсэн олорон кини олоҥхолорун, ырыатын-тойугун сэргии истэр, баар курдук ылынар кыахтаахпыт.

Ити курдук тылы уонна култуураны тарҕатыыга, креативнай бырайыактары олоххо киллэриигэ олус дьоһуннаах хардыыны оҥордубут дии саныыбын. Персонажпытыгар араас үөрүйэхтэри биэриэххэ сөп, киниэхэ тыл билиитин уонна виртуальнай эйгэҕэ үөрэтэр көстүүлэри ыытыахха сөп.

Инникитин атын историческай персонажтары айан киллэриэхпит. Холобура, эбэҥки норуотун кинээһэ Гантимураны кытта ох саанан ытыахха, айылҕа кэрэ көстүүлэрин көрүөххэ сөп”, - диэн ааптар Николай кэпсиир.

Сунтаардар виртуальнай дойдуга

Сунтаар улууһун дьоно-сэргэтэ көрсүһүү кэмигэр бэйэлэрин холоннулар, ааспыт үйэ кэрэ хартыыналарын көрөннөр, сөхтүлэр-махтайдылар. Санатан эттэххэ, билигин бырайыакка үлэ бастакы түһүмэҕэ оҥоһуллубут. Сайын сунтаардарга бырайыагы сүрэхтээһин кэмигэр хас да киһи тэҥинэн виртуальнай оһуохайга кыттара сабаҕаланар. Онтон эһиил виртуальнай персонаж үҥкүүлүүрүн таһынан, туһанааччыны кытта сахалыы сэһэргэһиэҕэ. Бу платформаҕа олоҕуран араас мультимедиа бородуукталарын көрүөххэ, бириэмэни туһалаахтык атаарыахха, тылы үөрэтиэххэ, култуура баай историятын өссө төгүл чиҥэтиэххэ сөп буолуоҕа.

Айан таһаарааччы санаатынан, бырайыак саха тылыгар, култууратыгар интэриэһи күүһүрдүөҕэ.

«AYANA» оффлайн эмиэ үлэлиир

«AYANA» ааптара Николай «AYANA Offline» сыһыарыы өссө тупсарыллан тахсыбытын туһунан сэһэргээтэ. Ол курдук, ханнык баҕарар тылы нууччалыы да, эбэҥкилии да суруйдаххытына, сөпкө тылбаастыыр буолбут. Сыһыарыы интэриниэтэ даҕаны суох үлэлиир кыахтаах. Онон, холобура, эбэҥки тылын үөрэтиэн баҕалаахтар эбэтэр умна быһыытыйбыттар сыһыарыыны төлөпүөҥҥүтүгэр  хачайдаан туһаныҥ.

Ийэ тылбыт, култуурабыт сайда турдун

Николай Апросимов виртуальнай тылдьыттары кытта салгыы үлэлиир былааннаах. Билигин нуучча тылыттан сахалыыга уонна коряк тылыттан тылбаастыыр тылдьыттары оҥоро сылдьар. Бырайыак ааптардара номнуо сыһыарыытын оҥорон, тылбаастанар тылларга бырагыраама кодтарын киллэрэллэр. Маны таһынан ааптар аныгы технологиялар кыра, төрүт омуктарга арыый да бытааннык киирэллэрин тоһоҕолоон бэлиэтээтэ.

Төрөөбүт тылбыт тыыннаах хаалыыта бэйэбититтэн, хас биирдиибититтэн эрэ тутулуктаах.