08.06.2022 | 20:00

Куйаастан быыһанабыт

Куйаастан быыһанабыт
Ааптар: Айталина Софронова
Бөлөххө киир

Сайын. Куйаас. Хайдах харыстанабыт? Биллэн турар, бэрэбиэркэлэммит ньымалар бааллар — убаҕаһы иһии, инчэҕэй сотторунан соттуу, душ, сөтүө уо.д.а. Бүгүн ааҕааччыларбытыгар атын «сэкириэттэри» сырдатабыт.

Аһыы ас

Соҕуруу дойдулар олохтоохторо куйаастан аһыы ас көмөтүнэн быыһаналларын элбэх киһи билбэт буолуохтаах. Индия, Кытай, Таиланд, Мексика дойдуларыгар аһыы биэрэс араас көрүҥэ баар. Аһыы ас биир сүрүн  кистэлэҥэ – киһи этин температуратын аччатарга көмөлөһөр.

Өҥүрүк куйааска биһиги тугу гынабыт? Үксүн ыраас ууну иһэбит. Оччоҕуна тириппиппит-хоруппуппут арыый ааһыахча курдук буолар да, уубут сотору өссө тиритиннэрэр, тыыҥҥын-быаргын хаайар эбээт! Кырдьык, бу кэмҥэ организм бэйэтин саппааһын аккумуляциялыыр, ол түмүгэр биһиги өссө бууса буһабыт.

Аһыы ас атыннык үлэлиир. Эти-сиини күүһүрдэр, сылытар, ол түмүгэр киһи тиритэр эрээри, бытааннык уу-хаар буолар.

 

Аскытыгар С битэмиини эбиҥ

С битэмиин киһи көлөһүннэрбэтигэр күүскэ көмөлөһөр. Онон күнүскү аһылыккар элбэх С битэмииннээх аһы аһаа.

Быраастар күҥҥэ 65-тэн 90 мг диэри битэмиини иһэргитин сүбэлииллэр. Ити быһа холоон 1-1,5 апельсин буолар. Муҥутуур дозата — 2000 мг (5 кг кэриҥэ апельсин). С битэмиин ордук оҕуруот аһыгар уонна фруктаҕа баар.

 

Кофеин

Кофе эрэ буолбакка, тымныы да, хара да чэйи хааччахтыахха наада. Кофеины элбэҕи иһэр буоллаххына, эт-сиин температурата көрдөрбүтүнэн үрдүүр. Хаан тымырдарын ыгар, сылытар, ол түмүгэр киһи итииргиир. Оттон кыһын хара чэй эти-сиини сылытар.

 

Итии аһылык

Дьиҥэр, үгүс киһи куйааска итии аһылык наада диэҥҥэ итэҕэйбэт буолуохтаах. Ол гынан баран итии аһылык организмы, чахчы, биллэ сөрүүкэтэр эбит.

 

Вентилятортан сэрэхтээх буол

Вентиляторы дьиэ температуратыттан көрөн тутталлар. Биллэрин курдук, термометр остуолбата 35 кыраадыстан үрдүгү көрдөрөр буоллаҕына, төттөрүтүн, вентилятор сылааһынан үрэн, итиини өссө күүһүрдэн биэрэр.

Ону тэҥэ дьиэҕит сииктээх, салгын оонньообот буоллаҕына, ыалдьыаххытын сөп.

 

Мятаны туһаныҥ

Бу оту салаакка, утахха эрэ буолбакка, амтаннаах арыы гынан  туһаныаххытын сөп.

Сонуннар

Ордук ааҕаллар

Комендаммыт ырысыаба
Тускар туһан | 02.05.2025 | 10:00
Комендаммыт ырысыаба
Устудьуоннаабыт кэмэ хас биирдии киһиэхэ, арааһа, – олоҕун кэрэ-бэлиэ, дьоллоох кэрчигэ  буолуохтаах. Биһиэхэ, СС-90 устудьуоннарыгар, ол кэммит Сэргэлээх 2-тигэр, 14-с куорпуска ааспыта. Быйыл үөрэҕи бүтэрбиппит номнуо 30 сыл ааспыт. Төрөппүт дабыдалын анныттан саҥардыы тахсыбыт эдэр дьоҥҥо оччолорго иккис дьиэбит – уопсайбыт буолбута. Оттон онно тутаах дьоммут – комендаммыт уонна вахтердарбыт...
Үлэ, эйэ күнүн иннигэр...
Сонуннар | 01.05.2025 | 12:30
Үлэ, эйэ күнүн иннигэр...
(репортаж)
Тэпилииссэни саҥа сезоҥҥа бэлэмниибит
Тускар туһан | 03.05.2025 | 13:38
Тэпилииссэни саҥа сезоҥҥа бэлэмниибит
Баччаларга, күн көрөр күүһүттэн сир кырыһа номнуо ирэ быһыытыйар кэмигэр, даачалаах, оҕуруоттаах дьон тэпилииссэни, парнигы саҥа сезоҥҥа бэлэмнээн бараллар. Исписэлиистэр оҕуруот аһын олордуу сезонун уһатарга тэпилииссэни эрдэ, муус устар ортотуттан ый бүтүөр диэри бэлэмнииргэ сүбэлииллэр. Ол эрээри биһиги айылҕабыт усулуобуйатыгар анал сылытары туһаммат үгүс дьон бу үлэни ыам ыйыгар ылсаллар....
Сириллибит кийиит эбэтэр...
Сонуннар | 01.05.2025 | 16:00
Сириллибит кийиит эбэтэр...
Хайа баҕарар ыалга кийиит кыыс киирэн кэлэрэ олус кэтэһиилээх, долгутуулаах. Хайа ийэ, аҕа оҕотугар дьолу баҕарбат, кини холоонноох доҕоро бэйэтигэр ханыылыы, уолларын кытта уһуннук, эйэ-дэмнээхтик олоруон ыралаабат буолуой. Оттон... диирбигэр тиийэбит. Сорох ыал кийииттэрин сөбүлээбэт, туоратар эбэтэр кийиит кыыс бэйэтэ түһэн биэрэр, хотунугар сирдэрэр, хаһаайыстыбаннайа суох буолуон эмиэ сөп. Оттон...