13.09.2022 | 13:42

Хатаска бэлисипиэттээх дьон холуонната бэлиэ сирдэргэ сырытта

(Айан Дьокуускай куорат 390 сылыгар, САССР 100 сылыгар ананна.)
Ааптар: Наталья РУФОВА
Бөлөххө киир

Бэҕэһээ, балаҕан ыйын 10 күнүгэр,  Хатаспытыгар бииргэ буоларбытыттан  бигэтийиини, сэргэстэһэ сылдьарбытыттан сэргэхсийиини, түмсүүлээх буоларбытыттан тирэхтэниини өссө төгүл бигэргэттибит, суон тиит мас лабаатыныы сомоҕолостубут. Ол курдук «Уулуссаҥ историятын бил» диэн бырайыак чэрчитинэн «Аһаҕас халлаан анныгар музей» диэн хайысханан хас эмит уонунан киһи бэлисипиэтинэн нэһилиэкпитин кэрийдибит. «100 сыл – 100 бэлисипиэт тэбээччи» аахсыйа сыала – соруга -- чөл олоҕу бырапагаандалааһын уонна  Ийэ дойдуга бэриниилээх буолууну иитии үлэтэ, доруобуйаны тупсарыы. 

Хатаспытыгар 72 уулусса баар эбит буоллаҕына 22 уулуссат уһулуччу үтүө майгылаах, үлэһит бэрдэ, хорсун – хоодуот дьоммут аатын сүгэр. Аахсыйабыт Дьаарын түөлбэтигэр баар Калачев Анатолий Петрович аатынан уулуссаттан саҕаланна. Ол кэннэ Малгин түөлбэтигэр киирэммит убайдыы- бырааттыы Малгиннар, Р.Ф. Николаев, И.И.Захаров, П.Н.уонна Н.Е Самсоновтар ааттарынан уулуссаларынан сыыйа С.А.Алексеев уулуссатыгар тахсаммыт Киэҥ Хочо түөлбэҕэ А.П.Никифоров уулуссатыттан саҕалаатыбыт. Онтон ини-бии Емельяновтар, Ф.Е. Константинов, А.Д.Андреев, Е.Н уонна Н.И. Дегтяревтар, А.Д.Дьяконов, А.И.Еремеев,С.К.Щукин, Е.А. уонна В.В. Мокрощуповтар уулуссаларын ааһаммыт сыыйа 1 Баҕарах түөлбэтигэр киирдибит. Онно П.П.Софронов, Е.М.Решетников, Д.И.Панаев,Ю.Н.Шараборин, Н.П.Петров, П.П.Федорова уулуссаларыгар таарыйдыбыт. Ол тухары бу ааттаммыт дьоннорбут туһунан киэн-тутта, өрө көтөҕүллэ кэпсээтибит – сэһэргээтибит. 
Бу түгэҥҥэ, бу күҥҥэ бу дьоммут аймах – билэ дьонноро, көлүөнэ ситимэ оҕолоро, сиэннэрэ саха дьонун сиэринэн  үөрэ – көтө айах тутар алаадьылаах, муорустаах, бэрэскилээх, кэмпиэттээх, сибэккилээх, хаартыскалардаах  көрсүбүттэрэ наһаа долгутуулаах, истиҥ-иһирэх эйгэни, махталлаах буолууну үөскэттэ. 


Дьэ ити курдук аахсыйаҕа нэһилиэнньэ араас эйгэтэ барыта кытынна – дьиэҕэ оҕо көрөн  олорооччу, бочуоттаах сынньалаҥҥа олороччу, оскуола  үс сүһүөх кылаастарыттан, күн бүгүн үлэлии – хамсыы сылдьааччы. Аахсыйа олохтоох дьаһалта, орто оскуола уонна "Тускул" КК ситимнээх үлэлэрин түмүгэ диэн чуолкайдаан этэр тоҕоостоох. Бу күҥҥэ, бу кэмҥэ олохтоох дьаһалта салайааччыта Пермяков Е.П, ХОО дириэктэри иитэр үлэҕэ солбуйааччы Обоюкин В.В, Тускул КК дириэктэрэ Чепалов В.А. аахсыйа кыттаачыларын кытта бииргэ буолан бэлисипиэтинэн сылдьыбыттара кэрэхсэбиллээх кэпсээн. Манна даҕатан эттэххэ, олохтоох дьаһалта кэлэктиибэ толору састаабынан кыттыбыта үтүө холобур  буолла. Бэрт кылгастык быһа тардан аахсыйа кыттыылаахтарын туһулаан этэр буоллахха: Павлов Руслан Николаевич, Саввин Михаил Гаврильевич, Винокурова Елена Анатольевна,Иванова Ньургуйаана Николаевна уо.д.а кытыннылар. Холуонна баһыйар үгүс өттө оҕолор буолаллара киһини олус үөрдэр.

Щукин К.С: 
- Дьэ бэртээхэй тэрээһин буолан ааста. Хатаспыт дьоно сомоҕолоһон биир кэккэ буолан оҕолуун - уруулуун айаннаан ааспыттара көрөргө үчүгэй бөҕө буоллаҕа.Биһиги Щукиннар дьиэ кэргэн оҕобут, уолбут Софрон Щукин аатын доргуччу ааттаан, кэпсээн - ипсээн ааспыттарыгар аахсыйа кыттыылаахтарыгар махталбыт улахан. Түгэнинэн туһанан, сиэннэрбитин, оҕолорбутун кытта Хатаспыт дьонун - сэргэтин кытта бииргэ буоллубут.


Винокурова Е.А : 
- Хатаска олохсуйбуппут хас да сыл буолла. Куоракка үлэлиир буоламмын, этэргэ дылы, сарсыарда барабын, киэһэ кэлэбин. Онон түгэнинэн туһанан, оҕолорбун кытта олорор бөһүөлэкпитин кэрийдибит. Уонна Хатаспыт киэҥин - куоҥун, дэлэйин - холойун сөҕө махтайа көрдүбүт.  Астык тутуулар, тупсаҕай суоллар бааллар эбит. Биллиилээх дьон - сэргэ туһунан сэргэх кэпсээни иһиттибит.Маннык тэрээһин билиҥҥи балысхан сайдыылаах олох хардыытын долгунугар оҕустаран күннээҕигэ эрэ охтон хаалыан сөптөөх түгэннэрдээх   кэмҥэ дойдуга тапталы, дьоҥҥо - сэргэҕэ ытыктабылы  иитиигэ - үөрэтиигэ суолтата улаханын бэлиэтиэм этэ.Тэрийээччилэргэ махтал буоллун.

М.Е.Христофорова:  
- Биһиги, Аҕа дойду улуу сэриитин  кыттыылааҕа,сэрии урусхалын чөлүгэр түһэриигэ бастыҥ үлэһитин А.Д.Дьяконов сыдьааннара,  бу тэрээһини тэрийбит Хатас нэһилиэгин олохтоох дьаһалтатыгар,Хатас орто оскуолатыгар, "Тускул" КК махталбыт улахан. Күн бүгүн аан дойду  үрдүнэн ыксаллаах, кытаанах күннэргэ бу курдук биир сомоҕо буолуу, түмсүү олус наадалаах. Билэр турар, үүнэр көлүөнэни, ыччаты патриотическай санааҕа иитиигэ үтүө холобур буоллаҕа дии. 


Дьэ ити курдук тэрээһин сыалын - соругун сиппититтэн тэрийээччилэр ис сүрэхпититиэн үөрэбит. Маннык экскурсияны аны аҕам саастаах  ытык дьоммутугар оҥоруохпутун баҕарабыт. Уратыта диэн ол экскурсия кинилэр саастарыгар, туруктарыгар сөп түбэһиннэрэн айана техниканан - оптуобуһунан буолуо диэн былаанныыбыт.

Сонуннар

24.05.2025 | 12:00
Сайылык күнэ

Ордук ааҕаллар

Гаврил Никифоров: «Сырдык олоххутун арыгыга атастаһымаҥ»
Дьон | 23.05.2025 | 19:00
Гаврил Никифоров: «Сырдык олоххутун арыгыга атастаһымаҥ»
Уон сылы быһа эн-мин дэһэн үөрэммит, өссө биир паартаҕа олорбут үөлээннээҕим, кылааһынньыгым Ганика туһунан кэпсиэхпин баҕардым. Кини билигин Гаврил Николаевич Никифоров, астаапкаҕа олорор полиция майора, уһун,  бэриниилээх үлэтин иһин 1, 2, 3-с истиэпэннэрдээх судаарыстыбаннай наҕараадалардаах, Кавказ бойобуой дьайыыларын бэтэрээнэ, Чечня сэриитин кыттыылааҕа, биһиги кылаас биир киэн туттар, тарбахха баттанар уолбут....
Эр киһи наада дуо?
Сынньалаңңа | 18.05.2025 | 21:35
Эр киһи наада дуо?
Бу киһи эмиэ мэлийдэ. Күүтэн-күүтэн көхсүм сылайда, кэтэһэн-кэтэһэн кэтэҕим элэйдэ. Баҕайы, эмиэ ханна эрэ халаара сылдьара буолуо, эбэтэр гаражка тиийэн хаартылыы олороро дуу? Уопсайынан, эр киһи туохха наадалааҕый? Күннээҕи олоххо дуу, түүҥҥү таҕылы ханнарыыга дуу? Саатар дьиэтигэр кэлэн дьыбааҥҥа тиэрэ түһэн тэлэбиисэр да көрөрө баҕалаах. Сорох дьахталлар эрбит суох буоллаҕына...
Айталина Спиридонова: «Бэйэ-бэйэҕин сатаан истиһэр, биир көрүүттэн өйдөһөр буолаҕын...»
Дьон | 17.05.2025 | 18:00
Айталина Спиридонова: «Бэйэ-бэйэҕин сатаан истиһэр, биир көрүүттэн өйдөһөр буолаҕын...»
Бүгүҥҥү сэргэх сэһэргэһээччибит күөрэгэй чыычаахтыы дьырылатар куолаһа көрөөччү кутун-сүрүн тутар. Кини сөбүлээн толорор ырыатыгар ыллыырыныы, «сүрэҕинэн талар сиргэ тугу таптыырын». Билсиҥ, «Туймаада» судаарыстыбаннай ырыа ансаамбылын солиһа Айталина Спиридонова.   • Тылбын ыйыстан кэбистим, испиттэн туох да тахсыбат... • «Чэ, дьээбэҕэ...» диэн тиийбиппит... • Киһи ылла да үөрэммэт, сылы-сыллаан үгүс дьарык түмүгэр...
Сааскы халааҥҥа бэлэмнэниини өссө төгүл бэрэбиэркэлээтилэр
Сонуннар | 13.05.2025 | 20:58
Сааскы халааҥҥа бэлэмнэниини өссө төгүл бэрэбиэркэлээтилэр
Куорат дьаһалтата ыам ыйын 13 күнүгэр сааскы халааҥҥа бэлэмнэнии туругун бэрэбиэркэлээтэ. Көһө сылдьар мунньахха баһылыгы хаһаайыстыба боппуруостарыгар солбуйааччы Владислав Слепцов, куорат прокурора Виктор Умеренко, ГО уонна ЫБМ салайааччыта Николай Егоров, туһааннаах тэрилтэлэр, структуралар, итиэннэ өрөспүүбүлүкэ таһымнаах салайааччылар кыттыыны ыллылар.  Бэрэбиэркэлээччилэр бастатан туран Докуускайдааҕы ТЭЦ оройуонугар баар инженернэй тутуулары уонна ыксаллаах...