07.10.2022 | 10:00

Евдокия Евсикова: «Сүрүн сыалбыт — куорат нэһилиэнньэтин олоҕун уйгутун тупсарыы»

Дьокуускай куорат Дууматын бэрэссэдээтэлин бастакы солбуйааччы Евдокия Евсикова «Якутск 4.0.0 СТАРТ» форум «Развитие социальной инфраструктуры — основа повышения качества жизни» блогун түмүгүн таһаарда.
Евдокия Евсикова:  «Сүрүн сыалбыт — куорат нэһилиэнньэтин олоҕун уйгутун тупсарыы»
Ааптар: Айыына ДОНСКАЯ
Бөлөххө киир

Балаҕан ыйын 8-11 күннэригэр ыытыллыбыт «Якутск. 4.0.0 Старт» форум балаһааккаларыгар киин куорат көхтөөх олохтоохторо, бизнес бэрэстэбиитэллэрэ уонна куорат салалтата Дьокуускай куорат сайдар кэскилин дьүүллэстилэр. Алта блогунан сессияларга, санаа атастаһыыларыгар, воркшоптарга Дьокуускай куорат Дууматын дьокутааттара кытыннылар. Бэрэссэдээтэл бастакы солбуйааччыта Евдокия Евсикова киин куорат баһылыгын социальнай боппуруостарга солбуйааччы Наталья Степановалыын «Социальнай инфраструктура сайдыыта — олох хаачыстыбатын үрдүүр төрүөтэ» блок куратордарынан буоллулар.

«Якутск 4.0.0 Старт» форум балаһааккаларын этиилэрэ Дьокуускай куорат 2032 сылга диэри социальнай-экономическай сайдыытын Стратегиятын уларытар түмүк резолюцияҕа киирдилэр.

 

«Стратегия – хамсатар күүс»

«Форум сүрүн соруга – „СӨ киин куората – Дьокуускай куорат 2032 сылга диэри социальнай-экономическай сайдыытын туһунан“ Ил Дархан Ыйааҕын кытта дьүөрэлээн Стратегияҕа уларытыылары киллэрии. Ыйаахха куораппыт сайдыытын сүрүн хайысхалара уонна соруктара чопчуланнылар. Инники 10 сылтан куораппыт ирбэт тоҥҥо бастыҥ куорат буолара тутулуктаах. Ыйаахха Айсен Сергеевич Николаев итинник улахан соругу туруорда», – диэн кэпсээтэ Евдокия Евсикова.

Ил Дархан Ыйааҕын көмөтүнэн Илиҥҥи экономическай форумҥа Дьокуускай куоракка доруобуйаларыгар хааччахтаах оҕолорго үөрэҕирии комплексын тутарга 4,8 млрд солкуобай инвестициялаах, итиэннэ бөдөҥ панеллаах дьиэлэри тутар собуот тутуутугар 860 мөл. солкуобай инвестициялаах сөбүлэҥнэр түһэрсилиннилэр. Саха сирэ Илиҥҥи экономическай форумҥа уопсайа 330 млрд солкуобай кэриҥэ суумалаах 39 сөбүлэҥи түһэристэ.

«Стратегия – иннибит диэки хамсатар күүс. Аны уон сылынан куораппытын санаабыт хоту оҥорор курдук былаанныахтаахпыт, сабаҕалыахтаахпыт, иннибит диэки хардыылыахтаахпыт. Дьокуускай олорорго бары өттүнэн табыгыстаах буолуон баҕарабыт, дьон мантан бара сатыа суохтаах, олохсуйуохтаах. Форум балаһааккалара итиннэ туһуланан үлэлээтилэр», – диэтэ социальнай блок куратора.

 

Болҕомто уурулунна, үрдүктүк сыаналанна

Евдокия Евсикова иһитиннэрбитинэн, форум чэрчитинэн 200-чэ этии киирбит. Тэрээһиҥҥэ 1300-тэн тахса киһи кыттыбыт, итинтэн 579 кыттааччыта «Социальнай инфраструктура сайдыыта — олох хаачыстыбатын үрдүүр төрүөтэ» социальнай блок балаһааккатыгар сылдьыбыт.

«Хас биирдии куорат олохтооҕо хайа күн төрүөҕүттэн анараа дойдуга барыар диэри социальнай блок үлэтигэр быһаччы сыһыаннаах. Ол иһин форум балаһааккатын «Сүрүн сыалбыт – куорат нэһилиэнньэтин олоҕун уйгутун тупсарыы» диэн ааттаатыбыт», — диэтэ Евдокия Евсикова.

Блок үлэтин чэрчитинэн «Молодежный connect» алтыһыы сессията, «Библиотечный Якутск: план развития до 2032 года» форсайт-сессия, «Здоровье детей – ответственность родителей» стратегическай сессия уонна санаа атастаһар балаһааккалар: «Развитие сети дошкольных образовательных учреждений», «Развитие инфраструктуры общеобразовательных учреждений», «Здоровый Якутск — здоровая республика» үлэлээтилэр.

Социальнай блок балаһааккатын үлэтигэр регионнааҕы экспертэри таһынан онлайн эрэсииминэн үлэлээтилэр: РФ Бырабыыталыстыбатын иһинэн үлэлиир Социальнай эйгэҕэ попечительство боппуруостарыгар сэбиэтин эксперэ, медицинскэй наука доктора Олег Аполихин, Доруобуйа харыстабылыгар аан дойдутааҕы тэрилтэ Арассыыйаҕа бэрэстэбиитэлэ Мелита Вуйнович, Арассыыйатааҕы «Доруобай куораттар, оройуоннар уонна бөһүөлэктэр» диэн нэһилиэнньэ доруобуйатын туругун уонна  олоҕун хаачыстыбатын тупсарыы ассоциациятын толорооччу дириэктэрэ Татьяна Шестакова, РФ Уопсастыбаннай палаататын чилиэннэрэ Наталья Москвитина, Сергей Рыбальченко, Лена Ефремова, Татарстан Өрөспүүбүлүкэтин Оҕо быраабыгар боломуочунайа Ирина Волынец, Үөрэҕирии институтун (НИУ ВШЭ) Уопсай уонна эбии үөрэхтээһиҥҥэ киинин дириэктэрэ Сергей Косарецкай, «ПроШкола» ХЭТ генеральнай дириэктэрэ, ВЭБ.РФ бизнес-блогун толорооччу дириэктэрэ Алиса Денисова.

«Ыҥырыллыбыт экспертэр форумҥа улахан болҕомтолорун уурдулар уонна үрдүктүк сыаналаатылар. Балаһааккаларга этиллибит этиилэр уонна идиэйэлэр регионнааҕы уонна федеральнай таһымнарга иһиллэллэрэ биһиэхэ улахан суолталаах.  Этиилэри олоххо киллэрэргэ уонна үбүлээһин көрүллэригэр өйөбүл олус наада», — диэн тоһоҕолоон бэлиэтээтэ Дуума бэрэссэдээтэлин бастакы солбуйааччы.

 

«Доруобуйа — сүрүн сыаннас»

Евдокия Ивановна бэлиэтээбитинэн, оскуола иннинээҕи уонна уопсай үөрэхтээһин сайдыыларынан санаа атастаһар балаһааккаларга оскуола тутуутун боппуруостарын сэргэ хааччыйыы кыһалҕата эмиэ көтөҕүлүннэ.

«Биһиги иннибитигэр өрөспүүбүлүкэ үөрэҕириитин систиэмэтин Арассыыйа субъектарын ортотугар 15 бастыҥ иһигэр киллэрэр сорук турар, итиниэхэ үөрэнэр дьиэ эрэ баара тутах. Ол иһин цифровой технологиялары сайыннарыы, учууталлары бэлэмнээһин, квалификацияларын  үрдэтии туһунан наһаа элбэхтик этилиннэ. Төһө да бэртээхэй оҥоһуулаах дьиэлээх-уоттаах, технологиялаах буолбут иһин, үөрэҕирии сүрүн киһитэ – учуутал», — диэтэ Евдокия Евсикова.

Итини сэргэ кини доруобуйа боппуруоһа социальнай блокка элбэхтик көтөҕүллүбүтүн бэлиэтээтэ.

«Оскуола иннинээҕи уонна уопсай үөрэхтээһин тэрилтэлэригэр доруобуйаны көрүүгэ-истиигэ уонна оҕолор доруобуйаларын туһугар төрөппүт эппиэтинэһигэр улахан болҕомто уурулунна. Оскуола медицинатын сөргүтүү, уһуйааннарга уонна оскуолаларга оҕо аһылыгын тупсарыы, чуолаан оскуола остолобуойдарын саҥардыы уонна үөрэнээччилэри аһылыгынан хааччыйар биир кэлим кэмбинээти тэрийии, итиэннэ оҕону кыра сааһыттан сөпкө аһааһын култууратыгар үөрэтии туһунан элбэх этии киирдэ», — диэн кэпсээтэ форум социальнай блогун куратора.

Кини эппитинэн, форум устата хас биирдии оскуоланы доруобуйа территорията оҥорор туһунан этиилэр киирбиттэр.

«Алын кылаас оҕолорун доруобуйаларын туруга үрдүкү кылаас үөрэнээччилэрин, оскуоланы бүтэрээччилэр доруобуйаларыттан атын, хомойуох иһин, мөлтөх. Ол иһин оҕолорбут доруобуйаларын харыстыыр уонна тупсарар туһуттан ити хайысханан күүскэ үлэлиэхпитин наада. Төрөппүтүгэр төннөн, ыарыыны эмтээн буолбакка, сэрэтэн эрэ кыайыахпытын сөп. Бэйэ доруобуйатыгар эппиэтинэстээхтик, харыстабыллаахтык сыһыаннаһыыны иитии боппуруоһугар киллэрэн, ураты болҕомтону ууруохха наада», — диэн бэлиэтээтэ Евдокия Ивановна.

Кини «Якутск 4.0.0 СТАРТ» форуму түмүктээһиҥҥэ 2011 сылтан Арассыыйатааҕы «Доруобай куораттар, оройуоннар уонна бөһүөлэктэр» диэн нэһилиэнньэ доруобуйатын туругун уонна  олоҕун хаачыстыбатын тупсарыы ассоциациятын чилиэнэ буолар өрөспүүбүлүкэ киин куоратыгар, нэһилиэнньэ  доруобуйатын туругун уонна  олоҕун хаачыстыбатын тупсарыыга  «Доруобай куорат» муниципальнай бырагыраама эрэ баара тутах диэн санааҕа кэлбиттэрин эттэ. «Дьокуускай куорат» куорат уокуругун 2032 сылга диэри социальнай-экономическай сайдыытын стратегиятыгар уларытыылары киллэрэргэ ити боппуруоска кэлимник сыһыаннаһыахха наада диэн бэлиэтэннэ.

 «Куорат олохтоохторун доруобуйалара — сүрүн сыаннас, итиннэ куорат салалтатын бары быһаарыылара олохтонор.  Чуолаан куорат олохтоохторун доруобуйалара Социальнай-экономическай сайдыытын стратегиятын төрүөтүнэн буолуохтаах, ол иһигэр олох-дьаһах хомунаалынай хаһаайыстыбатын, тырааныспар систиэмэтин сайдыыта уонна куорат нэһилиэнньэтин олорор дьиэнэн хааччыйыы. Куорат олоҕун-дьаһаҕын бары эйгэтэ биир ситимнээх уонна олорорго табыгастаах усулуобуйаны тэрийэргэ туһуламмыт. Саамай сүрүнэ – киһи, кини интэриэстэрэ, этэҥҥэ буолуута, киниэхэ куттал суоһаабат буолуута», — диэн түмүктээтэ Евдокия Евсикова.

Сонуннар

Ордук ааҕаллар

Медик: «Бааһырбыт байыаспын дөйүтэн баран соһорум»
Дьон | 20.12.2024 | 12:00
Медик: «Бааһырбыт байыаспын дөйүтэн баран соһорум»
Олус ыарахан кэпсэтии буолла. Ааҕааччыга тиэрдэр гына суруйуохха наада. Дьоруойум сөбүлэҥин ылыахпын наада. Тоҕо диэтэххэ кини анал байыаннай дьайыыга сылдьыбыт кэрэ аҥаар,  ийэ, медик. Кэпсии олорон ытаатаҕына, сырҕан бааһын таарыйаммын диэн кэмсинэн ылабын, онтон эмиэ чочумча буолан баран салгыыбыт.   Кини позывнойун кистиир, ханна баарын, билигин ханна олорорун эмиэ эппэппит. Сөбүлэһэн...
Үчүгэйи көрөргө хаһан үөрэнэбит?
Сонуннар | 14.12.2024 | 13:15
Үчүгэйи көрөргө хаһан үөрэнэбит?
Сиэн көрө куоракка кыстыыбын. Күн аайы оптуобуһунан оҕобун оскуолаҕа илдьэбин-аҕалабын. Быйыл, дьэ, этэргэ дылы, үйэ тухары хамсаабатах маршруттарга уларыйыылар таҕыстылар. Бассаапка үөхсэн туох туһа кэлиэй, төттөрүтүн, дьону күөртээн эрэ биэрии курдук. Ол иһин бу турунан туран Дьокуускай куорат сахалыы тыллаах хаһыатыгар санаабын тиэрдэргэ соруннум.  Бииринэн, нэһилиэнньэбит ахсаана күн-түүн улаата турар....
Сатаан салайыы, тэрийии — эмиэ талаан
Дьон | 14.12.2024 | 18:00
Сатаан салайыы, тэрийии — эмиэ талаан
Харах ыларынан хаһан да бүппэттии көбүүс-көнөтүк тыргыллар бэс чагда устун айан суолунан сыыйылыннаран иһэн, «Дьиикимдэ» диэн суруктаах бэлиэҕэ биирдэ баар буола түстүбүт. Туох-хайдах дьарыктаах, тугунан тыынар нэһилиэккэ киирэн эрэрбитин аартыкка баар суруктаах бэлиэ кэпсииргэ дылы.  Бүгүн биһиги “Дьиикимдэ дьээбэлэрэ” көр-күлүү тыйаатырын артыыһа, режиссера, продюсера Артур Николаевич Егоровтыын нэһилиэк култуурунай олоҕун...