07.07.2022 | 14:00

Бырдах

Бырдах
Ааптар: Розалия ТОМСКАЯ
Бөлөххө киир

Учуонайдар бырдаҕы 400 000 төгүл улаатыннаран көрбүттэр – кини төбөтүгэр 100 харахтаах эбит. Биир аччык бырдах ыйааһына – 1 миллиграмм, топпут бырдах – 5 миллиграмм. Айаҕар 48 тиистээх, 3 сүрэхтээх – биир ортотунан уонна икки кынатыгар эмиэ туһунан сүрэхтэрдээх. Хас биирдии сүрэҕэ икки кылаапаннаах.

Бырдах сылааһы билэр уорганнаах. Маннык уорган, бэл, чыычаахтарга суох. Ол аата кини хараҕынан буолбакка, ордук сылааһынан сирдэтинэр. Онон хараҥаҕа кумаар көрбөт дии  саныырбыт сыыһа эбит. Кыһыл оҕо этин температурата улахан киһиттэн үрдүк буолар, онон түүн ордук оҕону буулуур.

Хааны анаалыстыыр уорганнаах. Икки киһиттэн биирин, минньигэс диэбитин эрэ талан уулуур.

Хааны убатар кыахтаах. Киһи хаана хойуу буолан, бырдах ону бэйэтэ убатан иһэр.

Бастаан ыстыырыгар ыарыытын биллэрбэт анестезиялаах. Ол иһин ыарыытын, ыстаан, хааммытын испитин эрэ кэннэ, анестизията аастаҕына билэбит.

Киһини-сүөһүнү тыһы эрэ бырдах ыстыыр, атыырдар үүнээйи сүмэһининэн аһылыктаналлар. Тыһылар хааны сымыыттаары иһэллэр. Хаанынан тимир уонна белок киирэр. Топпут бырдах 200-чэкэ сымыыты уурар кыахтаах. Оттон аччык бырдах 5-10 эрэ сымыыттыыр эбит.

Киһи кулгааҕар иһиллэр дыыгынас саҥа – тыһы бырдах кынатын тыаһа. Сөкүүндэҕэ 600-тэ сапсынар буолан, итинник тыастаах. Маннык тыаһынан кини атыыры ыҥырар. Атыырдар тыһы кумаар кынатын тыаһынан сааһын билэллэр, аҕа саастаахтарын ордороллор.

 

Бырдахтан харыстанар ньымалар

Бырдах гвоздика, базилик, эвкалипт уонна анис сытыттан куттанар эбит.

1. Валериана сыта уонна табах буруота кумаары киэр кыйдыыр.

Камфора сытын эмиэ сөбүлээбэт.

2. Өтөххө үүнэр көнө сүрүннээх дороххой от – локуура (пырей) сытыттан кумаар куотар.

3.  Черемуха эбэтэр базилик сибиэһэй сэбирдэхтэрин кырбаан, сыт таһааран, бырдаҕы үүрүөххэ сөп.

4.  Гвоздика, базилик, анис уонна эвкалипт. Бу арыыларынан бистэ сырыттахха эбэтэр духига таммалатан тутуннахха, бырдах чугаһаабат. Чүмэчигэ эбэтэр кутаа уокка эмиэ кутуохха сөп.

Уокка холбонор фумигатор анал убаҕаһа бүттэҕинэ, 100 бырыһыаннаах эвкалипт сүмэһинин туттуохха сөп.

5. Чааһынай дьиэҕэ, даачаҕа түннүк анныгар бузина олортоххо, үөнү-көйүүрү дьиэҕэ киллэрбэт. Түннүк анныгар помидор үүнэрэ эмиэ үөнтэн-көйүүртэн харыстыыр.

6. Тиит эриэхэтигэр сылабаарда оргутуҥ, кутаа уокка кытыан, эрбэһин отун быраҕан буруолатыҥ.  

7. Сытыган эрбэһин отун оргутан биһиннэххэ, бырдах ыстаабат.

 

Бырдах бааһын оһордорго:

— 1 ч. нь. соданы 1 ыст. ууга суурайан соттобут.

— Ууга нашатырнай испиири холбоон сотуннахха, кыһыппат.

— Марганцовкалаах уунан сотуннахха, кыһыйарын уоскутар.

— Бырдах сиэбит сирин кефиринэн биһиннэххэ, испитэ хаптайар.

— Черемуха, петрушка, мята, биэс тымырдаах от сэбирдэҕинэн сотуннахха, бааһы уоскутар.

— Былыргы «Звездочка» бальзам эмиэ олус туһалыыр.

Кумаардар араҕас, саһархай өҥү сөбүлээбэттэрин учуонайдар быһаарбыттар. Даачаҕа, ойуурга тахсаргытыгар араҕас таҥаһы таҥна сылдьыҥ.

Сонуннар

Ордук ааҕаллар

Хабырылла Хаабыһап албаһа
Сынньалаңңа | 17.04.2025 | 10:00
Хабырылла Хаабыһап албаһа
Хабырылла Хаабыһап бу манна, айан суолун айаҕар, төрүт уус өбүгэлэрин сиригэр, Харыйа үрэҕин үрдүгэр олохсуйан олорор. Аҕата кини сүүрбэлээҕэр сэбиргэхтэтэн бу сиртэн барбыта, ийэтэ эмээхсин суох буолбута уонча сыл буолла. Бииргэ төрөөбүттэрэ бэһиэлэр, киниттэн ураты бары кыргыттар. Онон кинилэр кэргэн тахса-тахса эрдэрин дойдуларыгар баран, инньэ Сунтаарынан, Бүлүүчээнинэн, олохсуйбуттара. Бастаан утаа...
Оҕо уонна төрөппүт
Сонуннар | 19.04.2025 | 18:00
Оҕо уонна төрөппүт
Хас биирдии киһи төрөппүт иннигэр төлөммөт иэстээх. Ийэҥ, аҕаҥ кыаммат, ыалдьар кэмигэр күүс-көмө буолар, биллэн турар, – оҕото.  Билигин сорох оҕо төрөппүтүн кырдьаҕастар дьиэлэригэр хаалларар түгэнэ баар. Тоҕо маннык дьиэлэр элбииллэрий, судаарыстыбаннайы таһынан, чааһынайдар кытары? Манна эн ийэҕин, аҕаҕын чугас дьоннорун курдук кыһаллан көрөллөр дии саныыгын дуо? Оттон төрөппүт барахсан...
Бэһиэччик кыыһа Кучара Маайа
Сынньалаңңа | 19.04.2025 | 18:30
Бэһиэччик кыыһа Кучара Маайа
Ийэбинэн эбэм Мария Андреевна Атласова (Неустроева) - Бэһиэччик кыыһа Кучара Маайа, нуучча аҥаардааҕа билэн буоллаҕа: «Буҕараайса Маарыйаҕа чүмэчи уурар буолаарыҥ», – диэн этэн хаалларбыттааҕа. Ийэм эбэбит чочуобуна тутулларыгар көмөлөспүтэ эҥин диэн кэпсиирэ. Онон, бука, православнай итэҕэллээх, таҥараны улаханнык, ис сүрэҕиттэн итэҕэйэр киһи буолуохтаах. Ол иһин буолуо, мин эмиэ Богородицаҕа, дөрүн-дөрүн,...
Билсиҥ — Майыат Кыыдаан
Дьон | 20.04.2025 | 14:00
Билсиҥ — Майыат Кыыдаан
Өрөспүүбүлүкэтээҕи Булчут күнүгэр сыһыаран, АГАТУ спортивнай манеһыгар быыстапка-дьаарбаҥка буолан ааспыта. Онно сылдьан, бүгүн кэпсиир дьоруойбун көрсүбүтүм. Кини – Майыат Кыыдаан Маадьан Уола – үйэтин тухары сылгыһыттаабыт, тутууга да үлэлэһэн ылбыт, быыһыгар хара тыаны кэтэн, Баай Барыылаах Байанайтан кыра, улахан булду арааһыттан  өлүүлэппит,  бэйэтэ этэринэн, любитель-булчут. Лөкөйүгэр, тыатааҕытыгар тиийэ бултуйбут кэмнээҕэ....