09.12.2023 | 14:00

Баттаҕы сөпкө көрүнүөххэ

Ааптар: Розалия Томская
Бөлөххө киир

Үгүс кэрэ аҥаар  баттаҕа түһэриттэн санаарҕыыр буолуохтаах. Баттах түһүүтүн биричиинэтэ олус элбэх буолуон сөп. Баттах аһара элбэхтик түһэрэ араас ыарыы сибикитэ буолуон сөбүн таһынан, сыыһа суунартан-тараанартан, бэл, кыһын сөп түбэспэт бэргэһэни кэтэ сылдьартан тутулуктаах.

Статистика көрдөрөрүнэн, Арассыыйа хас бэһис олохтооҕо баттаҕын туругуттан астыммат. Эр дьон 96 бырыһыана уонна дьахталлар 79 бырыһыаннара баттах аһара түһүүтүттэн хараасталлар эбит.

Учуонайдар суруйалларынан, баттах түһүүтүн сүрүн төрүөттэрэ – күүрүү (стресс), гормоннар үлэлэрин кэһиллиитэ, дьыл кэмин аайы киһи организмын үлэтэ уларыйыыта, диеталарынан үлүһүйүү уонна грипп, ОРВИ, Covid-19 курдук ыарыылар буолаллар.

 

Күҥҥэ хас баттах түһүөхтээҕий?

Ханнык түгэҥҥэ баттах түһүүтүн ыарыы сибикитин быһыытынан ааҕыахха сөбүй? Нуорма быһыытынан, киһиэхэ күҥҥэ 100 кэриҥэ баттах түһүөхтээх эбит. Онтон элбэх түһэр дии саныыр буоллаххытына, ону таһынан төбөҕүт тириитэ аһара хатар эбэтэр сыаланар уонна бааһырар буоллаҕына, бырааска баран биричиинэтин быһаартарбыт ордук.

 

Хаста суунабыт?

Баттах үчүгэй туруктаах сылдьарын туһугар, бастатан туран, сөпкө суунарга-тараанарга кыһаллыахтаахпыт:

– Сөп буола-буола төбөбүтүн суунабыт. Салгыҥҥа баар быыл, кир барыта төбөбүтүгэр олорсон иһэр. Онон төбө тириитин ырааһырдар, сууйар сириэстибэлэринэн хото туһаныахтаахпыт. Маныаха шампунь эрэ буолбакка, пилинг, скраб туһаныахтаахпыт.

– Күн аайы шампунунан суунар туох да буортута суох диэн экспертэр суруйаллар. Саамай сүрүнэ – төбө тириитэ наар ыраас буоларыгар кыһаллыахтаахпыт. Сөптөөх састааптаах шампуну талан туттар буоллахпытына, күннэтэ суунуу баттаҕы буортулаабат.

– Төбөнү итии уунан сууммаппыт. Төһөнөн сыалаах-арыылаах баттахтаахпыт да, соччонон уубут сөрүүн уонна тымныы буолара ирдэнэр.

– Шампунунан иккитэ төхтүрүйэн суунуохтаахпыт. Баттахпытыгар бистиэхпит иннинэ ууну кытта суурайан, ытыспытыгар күүгэннирбитин кэннэ биирдэ төбөбүтүгэр бистэбит.

– Шампунунан суунан баран хайаан да сайҕанар бальзамынан туттар ордук. Бальзам эр дьоҥҥо кытта барсар. Баттаҕы эбии харыстыыр ньыма быһыытынан хайаан да туттуллуохтаах.

Сонуннар

Ордук ааҕаллар

Бобёр: «Үрдүк Айыылартан эрэ көрдөһөҕүн, ханнык да хамандыыр кэлэн быыһаабат»
Дьон | 09.05.2025 | 14:00
Бобёр: «Үрдүк Айыылартан эрэ көрдөһөҕүн, ханнык да хамандыыр кэлэн быыһаабат»
Анараа хас биир күн күндү: бүгүн бааргын — сарсын суоххун... Уолаттарбыт барахсаттар араас моһолтон, чуһуурар буулдьаттан, үөһээттэн көтөн кэлэр «дьэгэ-баабалартан» кыл түгэнэ, мүччү-хаччы түһэн төннөн кэллэхтэринэ, айыыларбытыгар эрэ махтанабыт буоллаҕа. «Бобёр» позывнойдах хорсун буойун иккистээн хантараак баттаан сэриилэһэ сылдьан бааһыран, билигин Москваҕа госпитальга  кэлэн эмтэнэ сытар.   Бобёр 2023 сыл саҥатыгар,...
Историяны сэгэттэххэ...
Сонуннар | 10.05.2025 | 12:06
Историяны сэгэттэххэ...
Улуу Кыайыы 80 сылын чэрчитинэн быйылгы сыл Арассыыйаҕа Аҕа дойдуну көмүскээччи, Саха сиригэр Ийэ дойдуну көмүскээччи сылларын биллэриллибитэ.  Оттон култуура  тэрилтэлэригэр быйыл – История өйдөбүнньүгүн сыла.   Дьокуускайга сахаттан бастакы Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа Федор Кузьмич Поповка аналлаах пааматынньык турда.  Дьоруой биир дойдулаахтара, Мэҥэ Хаҥалас улууһун Баатара нэһилиэгин бэрэстэбиитэллэрэ дьоруой аймахтара  Федор...
Эр киһи наада дуо?
Сынньалаңңа | 18.05.2025 | 21:35
Эр киһи наада дуо?
Бу киһи эмиэ мэлийдэ. Күүтэн-күүтэн көхсүм сылайда, кэтэһэн-кэтэһэн кэтэҕим элэйдэ. Баҕайы, эмиэ ханна эрэ халаара сылдьара буолуо, эбэтэр гаражка тиийэн хаартылыы олороро дуу? Уопсайынан, эр киһи туохха наадалааҕый? Күннээҕи олоххо дуу, түүҥҥү таҕылы ханнарыыга дуу? Саатар дьиэтигэр кэлэн дьыбааҥҥа тиэрэ түһэн тэлэбиисэр да көрөрө баҕалаах. Сорох дьахталлар эрбит суох буоллаҕына...
«Килбиэннээх үлэ куората» анал аакка аналлаах быыстапка
Сонуннар | 10.05.2025 | 12:01
«Килбиэннээх үлэ куората» анал аакка аналлаах быыстапка
Кэлэр кэм кэскилин үлэнэн ситиспит, дьулуурунан-тулуурунан  уһаммыт дьоһун дьоммутугар махталбыт бэлиэтэ быыстапка үрдүк таһымҥа ааста. Улуу Кыайыы күнүгэр анаммыт дьаһаллартан, тэрээһиннэртэн биирдэстэрэ – Дьокуускай куоракка 2022 сэтинньи 15 күнүгэр иҥэриллибит «Килбиэннээх үлэ куората» диэн үрдүк ааты кэпсиир быыстапка буолла. Быыстапка бу дьыл ыам ыйын 9 күнүгэр Кыайыы болуоссатыгар турда. Манна...