30.06.2020 | 14:41

Абытыый-абытай!

Ааптар: Киин Куорат
Бөлөххө киир

Сарсын уонна өйүүн Дьокуускайга муҥутуур өҥүрүк куйаас күннэр тураллара сабаҕаланар. Куйаастан быыһанар норуот ньымаларын уонна быраастар сүбэлэрин сыымайдаан көрүөххэ:

1. Абыраллаах массаас.

Куйааска, күн сыралҕаныгар, бастатан туран, биһиги мэйиибит, вегетативнай ньиэрбинэй систиэмэбит эмсэҕэлиир диэн физиолог быраас Светлана Смирнова суруйар. Итиигэ киһи туох баар уорганнарыттан сигналлар мэйиигэ тиийэллэр. Уорганнар үлэлэрин мэйии сааһылаан биэриэхтээҕин сороҕор кыайбат. Онуоха 3 эрэ мүнүүтэлээх бэйэни массаастаныы абырыан сөп.

  • Тойон эрбэхпитинэн уонна ыйар тарбахпытынан кулгаахпыт эминньэҕин күүскэ кымаахтыы тутабыт (1 мүнүүтэ устата).
  • Тойон эрбэхпитинэн аллараа уоспут аннынан сыҥаахпыт уҥуоҕун күүскэ баттыыбыт (1 мүнүүтэ устата).
  • Тойон эрбэхпитин уонна ыйар тарбахпытын бэйэ-бэйэлэригэр күүскэ баттаан тутабыт (1 мүнүүтэ устата).

2. Күөх өҥ итииттэн быыһыыр.

Медиктэр сүбэлииллэринэн, куйааска киһи тулалыыр эйгэтигэр баар күөх өҥү көрүөхтээх. Күнтэн хаххалыыр ачыкыбыт күөх өстүөкүлэлээх буоллаҕына киһи итиини тулуйара чэпчиир.

Күөх өҥ ньиэрбэҕэ үчүгэй дьайыылаах. Психотерапевт Татьяна Клименко суруйарынан, бу өҥ, харах ньиэрбэтин үлэтин тупсарар буолан, организм температуратын уларытарыгар көмөлөһөр.

Күөх өҥнөөх ас-үөл эмиэ киһини сөрүүкэтэр күүстээх. Ол иһин сайын оҕурсу, кабачок, күөх от арааһын, цуккини, салаат сэбирдэҕин аһылыкка туттар үчүгэй.

3. Таҥас-сап арааһа наада.

Итиигэ киһи төһө кыалларынан чаҕылхай таҥаһы-сабы кэтиэхтээх. Киһи ньиэрбэтин күүрдэр кыһыл өҥнөрү буолбакка, сырдык күөх, араҕас, оруосабай, сиреневай өҥнөрү кэтэр туһалаах.

4. Элеутерококк үүнээйи.

Бу үүнээйи организм стресстэри аһарынарыгар көмөлөһөр. Итиини, тымныыны, кислород аҕыйааһынын тулуйарга барытыгар көмөлөһөр кыахтаах. Күҥҥэ 25-30 хааппыланы ханнык баҕарар утахха, чэйгэ куттан иһиэххэ сөп.

5. Мелисса уонна розмарин.

Фитотерапевт Елена Корсун бу икки оту айылҕа саамай туһалаах энергетиктэрэ диэн суруйар. Чэй оҥоһуннахха ордук туһалаах эбит: 1 ч.нь. мелиссаҕа уонна 1 ч.нь. розмариҥҥа  оргуйбут ууну кутабыт. Сойбутун кэннэ лимон сүмэһинин, мята сэбирдэҕин эбэн биэриэххэ сөп.

6. Муус туһата.

Итии күҥҥэ мууһунан массаастаныы абыраллаах буолуоҕа. Холодильникка мууһу кубиктыы тоҥорон бэлэмнэнэбит.

Бастаан мууһунан сүүскүтүн, моойгутун, кэтэххитин массаастаныҥ. Онтон тобуккутугар, тоҥолоххутугар уонна илиигит бэгэччэгэр мууһу ууран ылыҥ.

7. Сэрээккэлээмэҥ!

Быраастар сүбэлииллэринэн, итиигэ элбэҕи хамсанар-имсэнэр, спордунан дьарыктанар, эрчиллэр наадата суох. Куйаас күҥҥэ сүүрэр, футболлуур, волейболлуур да сөбө суох.

Физиолог Светлана Смирнова чэпчэки хамсаныылардаах аэробиканан дьарыктаммыт ордук диэн суруйар. Маны тэҥэ итиигэ хаамыынан сарсыарда эрдэ эбэтэр киэһэ олох хойут, харбааһынынан, йоганан, ушунан дьарыктаныахха сөп.

***

Итиигэ бырастыынаны тоҥорор, таҥаһы илитэн баран саптар сыыһа. Цистит, сэбиргэхтэтии маннык ньымалартан тута үөскүүр кыахтаах. Саамай куттала суох ньыма – вентилятор. Вентилятор киһи атаҕар үрэр гына туруохтаах, оччоҕо сөрүүкүүргэ ордук көмөлөөх буолар.

Куйааска аһыы, туустаах, тумалаах уонна минньигэс аһы сиир табыллыбат. Бу аһылык киһини өссө тиритиннэрэр.

Элбэх клетчаткалаах уонна белоктаах аһылык ордук. Холобур, куурусса этин кытта салаат сэбирдэхтэрин сиир туһалаах. Утаҕы ханнарарга ыраас уу ордук барсар.

Сонуннар

Ордук ааҕаллар

Хатас нэһилиэгэ үбүлүөйдээх ыһыаҕын Ойуу Хатыҥ  сиригэр ыытта
Сонуннар | 22.06.2025 | 15:03
Хатас нэһилиэгэ үбүлүөйдээх ыһыаҕын Ойуу Хатыҥ сиригэр ыытта
Бу дьиктилээх кэмнэргэ, сардаҥалаах сайыҥҥы күннэргэ күөххэ үктэммит, санныттан хаары түһэрбит киһи эрэ барыта сүргэтэ көтөҕүллэр, сүрэҕэ сүр күүскэ битигириир, сылы быһа тикпит мааны таҥаһын таҥнар, хамсаатар эрэ үрүҥ көмүһүн  күҥҥэ күлүмүрдэтэр, алтан чуораанын чугдаардар, уохтаах кымыһынан утахтанар, үтэһэлээх этинэн күндүлэнэр туоната – ЫҺЫАХ! Дьэ, манна буоллаҕа ахтылҕаннаах алтыһыы, үөрүүлээх...
Тааттаҕа Кыайыы ыһыахтара хайдах тэриллибиттэрэй?
Сонуннар | 19.06.2025 | 10:00
Тааттаҕа Кыайыы ыһыахтара хайдах тэриллибиттэрэй?
Таатта улууһун муниципальнай архыыбыгар харалла сытар сэдэх докумуоннарга олоҕуран, 1944-1945 сс. Кыайыы ыһыахтара хайдах  тэриллибиттэрин билсиэҕиҥ. Бу сырыыга Улуу Кыайыы 80 сылынан, ааспыты эргитэ, Кыайыы ыһыахтарын сырдатарга сананныбыт.   Бастакы докумуону көрүөххэ (оччотооҕу кэм суруйуута уларытыллыбата, хайдах баарынан бэчээттэннэ): Протокол №28. Очередного заседания Исполкома  Таттинского РСДТ. От 20 мая 1944 г.”...
Саргылана Слепцова: «Хаһан эрэ утуйан хаалбыт иэйиибин уһугуннарда...»
Дьон | 12.06.2025 | 16:00
Саргылана Слепцова: «Хаһан эрэ утуйан хаалбыт иэйиибин уһугуннарда...»
Олорор эйгэбитин киэргэтэр дьон олохпутун сырдаталлар, кэҥэтэллэр. Кинилэр нарын куоластарынан, уус тылларынан, уран оҥоһуктарынан биһигини угуттууллар, үөрдэллэр. Бүгүҥҥү нүөмэрбитигэр биир оннук киһи – СӨ Куукула оҥорооччуларын сойууһун чилиэнэ, уус-уран оҥоһук маастара Саргылана Слепцова хараҕы сылаанньытар, дууһаны кынаттыыр дьарыгын туһунан кэпсэтиэхпит.  – Самаан сайын салаллан кэлбитинэн, Саргылана Живкустовна! Сэһэргэһиибитин саха дьонун...
Сыдьаайа: «Хайдахтаах да уустук түгэҥҥэ сырдык туруккун ыһыктыма!»
Дьон | 11.06.2025 | 10:00
Сыдьаайа: «Хайдахтаах да уустук түгэҥҥэ сырдык туруккун ыһыктыма!»
«Талааннаах киһи барытыгар талааннаах» диэн мээнэҕэ эппэттэр. Бүгүҥҥү дьоруойбут, кырдьыга да, барытыгар дьоҕурдаах ийэ, эбэ, кэргэн, дьүөгэ. Баайар, иистэнэр, амтаннаах ас да астыыр. Уһанан да ылыан сөп, оннооҕор түннүк өстүөкүлэтин тарбаҕынан эрэ кээмэйдээн сөрү-сөп гына быһан олордоро. Эдэригэр тэлэбиисэри, магнитофоннары кытта өрөмүөннүүрэ үһү. Туруорар үҥкүүтүн муусукатын бэйэтэ сааһылаан, “нарылаан” быһан,...