Өйдүүбүт, саныыбыт, үйэтитэбит

Хатас нэһилиэгэр 70 уулусса баарыттан, 22-тэ Хатас дьонун-сэргэтин аатын сүгэр. Бу дьон туһунан тэттик роликтары оҥорон, кюар-код көмөтүнэн кэпсиир-ипсиир, билиһиннэрэр табличкалар ыйаныахтара.

Бүгүн, ыам ыйын 6 күнүгэр, маннык өйдөбүнньүк Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа, Хатас нэһилиэгин бочуоттаах олохтооҕо, Саха АССР саастыыта Афанасий Дмитриевич Андреев оҕо-уруу төрөтөн, дьиэ-уот туттан, олох олорон ааспыт тэлгэһэтигэр ыйанна. Оттон аҕыйах хонугунан, ыам ыйын 9 күнүгэр, кини аатын сүгэр переулокка кюар-кодтаах табличка туруоруллуоҕа.

Афанасий Дмитриевич 1922 сыллаахха Хатаска Хамыйахтаах диэн учаастакка күн сирин көрбүт. Ас-таҥас  кэмчитинэн, олорор сирэ ырааҕынан, 4 эрэ кылаас үөрэхтэннэр даҕаны, кыһалҕатын быһаарсар, ааҕар, суоттуур, суруйар эбит. Сытыы-хотуу, элэккэй, туох да үлэттэн толлон турбат буолан, кими баҕарар кытта тапсан, ханна да сырыттар, үлэһит үтүөтэ, киһи киэнэ кэрэмэһэ дэттэрбит. 
Сэриигэ 1942 сыллаахха ыҥырыллан, анал түргэтиллибит кууруһу баран, уоттаах сэрии хонуутугар киирбит. Манна кини сэрии биир саамай хаан тохтуулаах, үгүс сүтүктээх Ржев куорат туһугар кыргыһыыга түбэһэр. Сэрии кэмин Аҕа дойду сэриитин 2-с истиэпэннээх уордьана, Маршал Г.К. Жуков мэтээлэ, үбүлүөйдээх сыллар мэтээллэрэ туоһулууллар. Сэрии туһунан кэпсиирин олох сөбүлээбэтэ үһү. Ол эрэн Ржев куорат иһин кыргыһыыга маршал Г.К. Жуков тыл этэн, санаабытыгар санаа, күүспүтүгэр күүс эбиллибитэ диэн махтана ахтар эбит. 

Сэрииттэн бааһыран кэлэн, 1944 сыллаахха Анастасия Филипповна Кривошапкиналыын холбоһон, 7 оҕону күн сирин көрдөрбүттэрэ. Үлэтигэр үрдүк көрдөрүүлэрин, ситиһиилэрин иһин үгүс элбэх наҕарааданан бэлиэтэммититтэн аҕыйаҕы ааттыыр буоллахха, 1965 сыллаахха «САССР Бастыҥ бостууга», 1970 сыллаахха САССР тыатын хаһаайыстыбатын министиэристибэтин «Сүөһү иитиитин бастакы кылаастаах маастара» мэтээллэр, түөскэ иилиллэр бэлиэлэр хаһаайыннара. Тыа хаһаайыстыбатыгар уопсайа олоҕун 50 сылын анаабыта. 

Бүгүн кини аатын норуот хаһаайыстыбатын араас эйгэтигэр үлэлии-хамсыы сылдьар ыччаттара ааттаталлар – эмчиттэр, учууталлар, баан, айылҕа харыстабылын тутаах үлэһиттэрэ, оҕо уһуйаанын салайааччылара, күөх төлөнүнэн дьону-сэргэни, тэрилтэлэри хааччыйар исписэлиистэр, ыраах айаҥҥа сылдьар, спорду сайыннарар, бибилэтиэкэҕэ үлэлиир уо.д.а. хаан-уруу дьоно.

Бүгүҥҥү тэрээһиҥҥэ Афанасий Дмитриевич ыччаттарын кытта ыкса ыаллара Андреевтар, Мордовскойдар, «Сардаҥа» түөлбэ салайааччыта Н.М. Андросов о.д.а. кыттыыны ыллылар. Оҕолорун аатыттан педагогическай үлэ бэтэрээнэ, билигин бочуоттаах сынньалаҥҥа олорор Наталья Афанасьевна, олохтоох дьаһалта салайааччыта Евгений Пермяков Евгений уо.д.а. тыл эттилэр. 

Бу тэрээһин Хатастааҕы «Тускул” КК «Узнай свою улицу» диэн бырайыагын чэрчитинэн Хатас нэһилиэгин түмэлин, Хатас нэһилиэгин дьаһалтатын, бэтэрээннэр сэбиэттэрин, Афанасий Андреевич Андреев оҕолорун, сиэннэрин көмөлөрүнэн ыытылынна. 2021 сыл балаҕан ыйыгар, Куорат күнүн көрсө, маннык тэрээһин Р.Ф. Николаев аатынан уулуссаҕа буолбута.