29.05.2021 | 14:58

Вакцина туһунан сымыйа сураҕы тарҕатан бүтүөххэ

Ааптар: Айталина Софронова
Бөлөххө киир

Өрөспүүбүлүкэҕэ коронавирус хамсыгын утары вакцинация саҕаланаатын кытта, сорох дьон хонон турдах аайы араас хабааннаах сураҕы-садьыгы тарҕатар буоллулар. Ол иһин Саха сирин олохтоохторугар вакцина тула араас мунаарар боппуруос элбээтэ. Бүгүҥҥү нүөмэргэ Дьокуускайдааҕы клиническэй балыыһа эпидемиолог бырааһа Сардаана Васильевна Максимоваттан нэһилиэнньэни долгутар боппуруостары ыйытан, сөптөөх хоруй ыллым.

–Коронавируһу чэпчэкитик аһарыммыт дьон вакцинаны хаһан ылаллара ордугуй?

— Чэпчэкитик ыалдьыбыт дьон үс ый кэнниттэн вакцина ылыахтарын сөп. Ыараханнык коронавирустаабыт дьон алта ый кэнниттэн ылаллар.

– “Антителалаах” дьон быһыы туруортарыахтарын баҕарбаттар эбит. Бу дьон хаһааҥҥа диэри ылымыахтарын сөбүй?

— “Антителаттан” тутулуга суох бары вакцина ылыахтаахтар. Процедура иннинэ, доруобуйаҥ үчүгэй буоллаҕына, ПЦР да, ИФА да  анаалыһын туттарар наадата суох.

– Ковидтаабыт дьону тустаах бырагыраамаҕа угаллар диэбиттэрэ. Өскөтүн ыалдьыбатах киһи бу бырагыраамаҕа суох буоллаҕына, вакцина ылар дуо?

— Ыалдьыбыт дьону биир федеральнай систиэмэ тустаах бырагырааматыгар угаллар. Өскөтүн ыалдьыбатах киһи онно суох түгэнигэр вакцина ылар эбээһинэстээх.

– Оттон кимнээххэ туруорбаттарый?

— Бастакытынан, 18 саастарыгар диэри оҕолор вакцинаны ылбаттар. Иккиһинэн, онкология ыарыыларынан ыалдьар, эмтэнэр ыарыһахтар вакцина туруорумуохтарын сөп. Үсүһүнэн, хат уонна оҕо эмтэрэр дьахталлар эмиэ ылбаттар. Маны таһынан, уустук ревматологическай ыарыылаахтарга, тирии баастаахтарга, хроническай ыарыылаахтарга коронавируһу утары быһыыны туруорар хааччахтанар. 

– Вакцина ылбыт киһи турбат да, сыппат да буолар эбит. Тоҕо?

— Вакцина кэннэ кырата үс күн киһи вакцина дьайыыларыгар оҕустарыан сөп. Бу сүнньүнэн тымныйыы курдук киирэр. Ол аата эһиги организмҥыт ыарыыны кытта охсуһарын бигэргэтэр. Киһи мантан куттанара, хараастара суох.

Вакцинаны иммунитет үөскэтээри туруорабыт. Ол эбэтэр киһи  организмыгар “антителалар” үөскүүллэр. Бу саҥа, атын вирус кэллэҕинэ көмүскүүр аналлаахтар.

– Вакцина хас сыл эбэтэр ый туһалыырый?

— Ити боппуруоһу билигин даҕаны үөрэтэ сылдьаллар. Бачча сыл, күн дьайар диир кыаҕым суох. Вакцина коронавирус инфекциятыттан толору харыстыыр. Ол иһин  социальнай дистанцияны тутуспаппын, мааска кэппэппин диэн буолуо суохтаах. Быһыы ылан да баран чэпчэкитик ыарыыны аһарыныаххытын сөп.

– Быһыы ылбыт дьахтар төһө кэминэн хат буолуон сөбүй?

— Бастакы доза кэниттэн 42 хонугунан ИФА анаалыһын туттараҕыт, “антитела” үөскээбит буоллаҕына дьахтар хат буолуон сөп.

– Аны туран, дьахталлар сатаан төрөөбөт буолаллар, оҕо үөскээбэт  дииллэр. Бу кырдьык дуо?

— Репродуктивнай уорганнарга вакцина дьайбат. “Сатаан төрөөбөккүт”, “Икки сылынан олохтон туоруугут” дииллэрэ барыта сурах уонна “үһү” эрэ диэнинэн тарҕанар. Онон итинник сурахтарга итэҕэйимэҥ диэн ыҥырабын!

 

Төһө да коронавируһунан ыалдьыбыт буол, төһө да вакцинаны туруортарбыт буол,  сылдьар эйгэбит, тыынар салгыммыт, айанныыр тырааныспарбыт барыта биир буоллаҕа. Вирус ханна баҕарар тарҕаныан, ханна баҕарар саһан сытыан сөп. Ону кимтэн даҕаны, тугу даҕаны ыйыппат. Ол эбэтэр вируһу киһи ханна баҕарар хабан ылар кыахтаах.

Хааччах кэмэ түргэнник бүтэрин бары да күүтэбит. Ыарыы тарҕамматын уонна чугас дьоммут доруобай сылдьалларын туһугар вакцинаны ыларбыт оруннаах.

Сонуннар

17.07.2025 | 08:57
Сурук киирдэ

Ордук ааҕаллар

Батыһыннара ыйар аналлаах Өлөөн буойуна — БатЫйа
Дьон | 10.07.2025 | 18:00
Батыһыннара ыйар аналлаах Өлөөн буойуна — БатЫйа
Батыйа позывнойдаах байыас билигин Украина Луганскай сиригэр Ийэ дойдубутун көмүскүү сылдьар. «Батыйа – батыһыннара ыйар, (указать направление)» диэн кини позывнойун суолтатын быһааран биэрбиттэрин, кырдьык да дии санаатым.  Кинини кытта дьиктитик кэпсэттибит. Тоҕо диэтэххэ кини олус уйан дууһалаах, кэрэни кэрэхсиир, айар үлэтин онно да сылдьан бырахпат – уруһуйдуур, уһанар, арааһы астыыр,...
Оҕуруот үлэтэ үчүгэй көрүүнү эрэйэр
Дьон | 04.07.2025 | 16:00
Оҕуруот үлэтэ үчүгэй көрүүнү эрэйэр
Кылгас сайыммыт барахсан сөрүүн тыалынан илгийэн, ардаҕынан балачча күндүлээн, бастакы ыйа ааһа оҕуста. Сайыҥҥы кэм тыа сирин, куорат да олохтооҕор оҕуруот, сибэкки үүннэриитин кытта ситимнээх.   Хаһыат бүгүҥҥү нүөмэригэр Дьокуускай куорат олохтооҕо, ХИФУ научнай-быыстапкалыыр комплексын инсектарийын сэбиэдиссэйэ Нюргуна Нюргуновна Килибееваттан оҕуруот көрүүтүгэр сүбэлэри ылыаҕыҥ: Баҕа санааттан саҕаламмыта Ис-испиттэн баҕаран туран 1990...
Былыргы чороон абылыыр күүһэ туохха сытарый?
Дьон | 04.07.2025 | 13:00
Былыргы чороон абылыыр күүһэ туохха сытарый?
Өбүгэ иһитин сөргүтүү үлэтэ утумнаахтык ыытыллар. Маныаха норуот маастардара улахан оруоллаахтар. Былыргы уустар ньымаларын хаҥатааччы уус Василий Лопатин бүгүн «Киин куорат» ааҕааччыларыгар  уус идэтигэр удьуордааһын, Ил Дархан Айсен Николаев үлэҕинэн оҥорбут чороонун туһунан кэпсиир, мас иһити харайыыга сүмэлээх сүбэтин үллэстэр.   – Үтүө күнүнэн, Василий Васильевич! Өбүгэттэн тардыллар ситим хас биирдиибит...
Кэлэр нэдиэлэҕэ «Работай в Якутии» ыччат бэстибээлэ күүтэр
Сонуннар | 08.07.2025 | 14:14
Кэлэр нэдиэлэҕэ «Работай в Якутии» ыччат бэстибээлэ күүтэр
От ыйын 16 күнүгэр Дьокуускайга СӨ Нэһилиэнньэ дьарыктаах буолуутугар судаарыстыбаннай кэмитиэтэ орто анал уонна үрдүк үөрэх кыһаларын бүтэрбит ыччаты «Работай в Якутии» бэстибээлгэ ыҥырар. Тэрээһин Үлэ кыбаарталыгар ыытыллыаҕа. Бэстибээл сыала — эдэр исписэлиистэри үлэ миэстэтинэн хааччыйыы, үлэ ырыынагар бэйэ миэстэтин булунарга көмөлөһүү. Бэстибээл алта араас хайысханан ыытыллыаҕа: #ПРО_ГЛАВНОЕ, #ПРО_РОДИНУ, #ПРО_РАБОТУ,...