29.05.2021 | 14:58

Вакцина туһунан сымыйа сураҕы тарҕатан бүтүөххэ

Вакцина туһунан сымыйа сураҕы тарҕатан бүтүөххэ
Ааптар: Айталина Софронова
Бөлөххө киир

Өрөспүүбүлүкэҕэ коронавирус хамсыгын утары вакцинация саҕаланаатын кытта, сорох дьон хонон турдах аайы араас хабааннаах сураҕы-садьыгы тарҕатар буоллулар. Ол иһин Саха сирин олохтоохторугар вакцина тула араас мунаарар боппуруос элбээтэ. Бүгүҥҥү нүөмэргэ Дьокуускайдааҕы клиническэй балыыһа эпидемиолог бырааһа Сардаана Васильевна Максимоваттан нэһилиэнньэни долгутар боппуруостары ыйытан, сөптөөх хоруй ыллым.

–Коронавируһу чэпчэкитик аһарыммыт дьон вакцинаны хаһан ылаллара ордугуй?

— Чэпчэкитик ыалдьыбыт дьон үс ый кэнниттэн вакцина ылыахтарын сөп. Ыараханнык коронавирустаабыт дьон алта ый кэнниттэн ылаллар.

– “Антителалаах” дьон быһыы туруортарыахтарын баҕарбаттар эбит. Бу дьон хаһааҥҥа диэри ылымыахтарын сөбүй?

— “Антителаттан” тутулуга суох бары вакцина ылыахтаахтар. Процедура иннинэ, доруобуйаҥ үчүгэй буоллаҕына, ПЦР да, ИФА да  анаалыһын туттарар наадата суох.

– Ковидтаабыт дьону тустаах бырагыраамаҕа угаллар диэбиттэрэ. Өскөтүн ыалдьыбатах киһи бу бырагыраамаҕа суох буоллаҕына, вакцина ылар дуо?

— Ыалдьыбыт дьону биир федеральнай систиэмэ тустаах бырагырааматыгар угаллар. Өскөтүн ыалдьыбатах киһи онно суох түгэнигэр вакцина ылар эбээһинэстээх.

– Оттон кимнээххэ туруорбаттарый?

— Бастакытынан, 18 саастарыгар диэри оҕолор вакцинаны ылбаттар. Иккиһинэн, онкология ыарыыларынан ыалдьар, эмтэнэр ыарыһахтар вакцина туруорумуохтарын сөп. Үсүһүнэн, хат уонна оҕо эмтэрэр дьахталлар эмиэ ылбаттар. Маны таһынан, уустук ревматологическай ыарыылаахтарга, тирии баастаахтарга, хроническай ыарыылаахтарга коронавируһу утары быһыыны туруорар хааччахтанар. 

– Вакцина ылбыт киһи турбат да, сыппат да буолар эбит. Тоҕо?

— Вакцина кэннэ кырата үс күн киһи вакцина дьайыыларыгар оҕустарыан сөп. Бу сүнньүнэн тымныйыы курдук киирэр. Ол аата эһиги организмҥыт ыарыыны кытта охсуһарын бигэргэтэр. Киһи мантан куттанара, хараастара суох.

Вакцинаны иммунитет үөскэтээри туруорабыт. Ол эбэтэр киһи  организмыгар “антителалар” үөскүүллэр. Бу саҥа, атын вирус кэллэҕинэ көмүскүүр аналлаахтар.

– Вакцина хас сыл эбэтэр ый туһалыырый?

— Ити боппуруоһу билигин даҕаны үөрэтэ сылдьаллар. Бачча сыл, күн дьайар диир кыаҕым суох. Вакцина коронавирус инфекциятыттан толору харыстыыр. Ол иһин  социальнай дистанцияны тутуспаппын, мааска кэппэппин диэн буолуо суохтаах. Быһыы ылан да баран чэпчэкитик ыарыыны аһарыныаххытын сөп.

– Быһыы ылбыт дьахтар төһө кэминэн хат буолуон сөбүй?

— Бастакы доза кэниттэн 42 хонугунан ИФА анаалыһын туттараҕыт, “антитела” үөскээбит буоллаҕына дьахтар хат буолуон сөп.

– Аны туран, дьахталлар сатаан төрөөбөт буолаллар, оҕо үөскээбэт  дииллэр. Бу кырдьык дуо?

— Репродуктивнай уорганнарга вакцина дьайбат. “Сатаан төрөөбөккүт”, “Икки сылынан олохтон туоруугут” дииллэрэ барыта сурах уонна “үһү” эрэ диэнинэн тарҕанар. Онон итинник сурахтарга итэҕэйимэҥ диэн ыҥырабын!

 

Төһө да коронавируһунан ыалдьыбыт буол, төһө да вакцинаны туруортарбыт буол,  сылдьар эйгэбит, тыынар салгыммыт, айанныыр тырааныспарбыт барыта биир буоллаҕа. Вирус ханна баҕарар тарҕаныан, ханна баҕарар саһан сытыан сөп. Ону кимтэн даҕаны, тугу даҕаны ыйыппат. Ол эбэтэр вируһу киһи ханна баҕарар хабан ылар кыахтаах.

Хааччах кэмэ түргэнник бүтэрин бары да күүтэбит. Ыарыы тарҕамматын уонна чугас дьоммут доруобай сылдьалларын туһугар вакцинаны ыларбыт оруннаах.

Сонуннар

07.12.2023 | 10:00
Сокуон-тойон

Ордук ааҕаллар

Афанасий Романов:  «Сорох үлэбин ситэрэргэ үөһэттэн күүс киирэр»
Дьон | 30.11.2023 | 16:00
Афанасий Романов: «Сорох үлэбин ситэрэргэ үөһэттэн күүс киирэр»
Бүгүҥҥү кэпсиир киһим – “СӨ худуоһунньуктарын айар сойууһа” уопсастыбаннай тэрилтэ бэрэссэдэтээлэ, СӨ норуодунай худуоһунньуга, СӨ искусствотын үтүөлээх деятелэ, РФ үтүөлээх худуоһунньуга, Дьокуускай куорат бочуоттаах олохтооҕо Афанасий Афанасьевич Романов. Сэтинньи ыйга Дьокуускай куорат 203-с түөлбэтигэр 24 №-дээх «Сардаана» оҕо саадын кэлэктиибин көҕүлээһининэн уонна төрөппүттэр, уопсастыбаннас өйөбүллэринэн Саха сирин историятыгар бастакы уонна...
Саха сирин 2024 сыллааҕы бүддьүөтүн сокуона ылылынна
Сонуннар | 01.12.2023 | 15:00
Саха сирин 2024 сыллааҕы бүддьүөтүн сокуона ылылынна
Ил Түмэн мунньаҕар, тиһэх иккис ааҕыыга, Саха Өрөспүүбүлүкэтин 2024 уонна былааннаммыт 2025-2026 сыллардааҕы судаарыстыбаннай бүддьүөтүн туһунан сокуона ылылынна.
Мас тардыһыытын айти технология тупсарыаҕа
Дьон | 01.12.2023 | 10:00
Мас тардыһыытын айти технология тупсарыаҕа
Оскуола биэрэр билиитин таһынан оҕолору дьоҕурдарынан, талааннарынан, туохха тыыппалаахтарынан көрөн эбии үөрэхтээһини тэрийии киин куораппытыгар үрдүк таһымҥа барар. Бу күннэргэ Дьокуускай куорат Оҕо айымньытын дыбарыаһын “Кванториум” технопааркатын иһинэн үлэлиир “IT-Энерджи” куруһуок уһуйуллааччыта Арсений Колесов уонна салайааччыта Денис Алексеевич Данилов “Мас тардыһыытыгар аналлаах модифицированнай тэрил” диэн бырайыактарыгар патент ылары ситистилэр.   Патеннаммыт...
Уон ыйдаах көрдөрүү куһаҕана суох
Сонуннар | 01.12.2023 | 12:30
Уон ыйдаах көрдөрүү куһаҕана суох
Саха сирин тыатын хаһаайыстыбатын тэрилтэлэрэ сүрүннээн ынах-сүөһү, сылгы, сибиинньэ, таба уонна көтөр иитиитинэн дьарыктаналлар. Былырыыҥҥы, алтынньы ыйдааҕы көрдөрүүнү кытта тэҥнээтэххэ, өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн ынах-сүөһү ахсаана 1,1%-нан, сибиинньэ – 4,4%-нан, сылгы – 5,3%-нан аҕыйаата. Таба ахсаана 2,9%-нан уонна көтөр 0,2%-нан эбилиннэ.   Быйыл, 2023 сыл уон ыйын түмүгүнэн, өрөспүүбүлүкэ тыатын хаһаайыстыбатын тэрилтэлэригэр уопсайа...