Сирбитин-уоппутун тутан хаалыахтаахпыт

Егор Гаврильевич Попов, Тулагы-Киллэм нэһилиэгин баһылыга:

– Икки кэнники сылга “Куттала суох уонна хаачыстыбалаах айан суоллара” национальнай бырайыак чэрчитинэн уопсайа 4 км 200 м суол оҥоһулунна. Былырыын Тулагыга Порядин, Связистар уулуссалара, Сыырдаахха Уваровская уулуссата аспаалламмыттара. Быйыл нэһилиэк саамай уһун уулуссата (4 км) – Николаев уулуссатыгар тутуу үлэтэ ыытыллыахтаах.

“Дьокуускай куорат агропояһа” диэн бырагыраама баар. Тулагы –  “Якутскай” сопхуостан сирин-уотун тутан хаалбыт, элбэх сылгылаах нэһилиэк. Бу иннинэ бааһынай хаһаайыстыбаларбыт куорат, өрөспүүбүлүкэ бырагыраамаларыгар кыайан кыттыбат этилэр. Тоҕо диэтэххэ, сүрүн ирдэбилинэн бас билэр сирдээх эбэтэр уһун болдьоххо куортамнаабыт буолуохтааххын. Ону туруорсан, үгүс кэпсэтии баран, куорат дьаһалтата, Тыа хаһаайыстыбатын управлениета өйөөннөр, ити сирдэр зоналарын уларытан уһун сыллаах куортамҥа биэрэр үлэ саҕаланна. 

Бэйдиэ сылдьар сылгы элбээтэ. Бу сытыы кыһалҕаны быһаарар сорук турар. Ол курдук, сылгыһыттарга куорат таһыгар бааза сирин биэрэргэ биир комплекснай быһаарыы ылылынна. Федеральнай бас билиигэ “Ойуур пуондата” диэн баар, онтон быйылгыттан “Эргис” бааһынай хаһаайыстыбаҕа сыһыарыллыахтаах. И.Ю. Федоров субсидияҕа кыттан, сылгы баазатын туттан, куоракка сылдьар сылгылары үөһэ таһаарыахтаах.  

Мелиорация боппуруоһун быһаарарга 2 мөлүйүөн солкуобай суумаҕа уу турбата тардыллыахтаах. Аукциона ыытыллыбыта. Бу эмиэ улахан ситиһии диэн сыаналыыбын. 

Өр сылларга туруорсан-туруорсан элбэх оҕолоох ыалларга сир учаастактара түҥэтиллибиттэрэ. Онно быйыл 2 км тахса суол тутуллуохтаах. Бу эмиэ үөрүүлээх сонуммут.

СОТ, СОНТ  учаастактарын аахтахха, Тулагы нэһилиэнньэтин ахсаана биллэ элбиэн сөп. Билигин оскуолабыт икки симиэнэнэн үлэлиир. Куорат дьаһалтата туруорсан, эһиил 900 миэстэлээх оскуола тутуллар буолла. Ону таһынан 10 куойкалаах балыыһа тутуллуохтаах.

Инникитин Тулагы сирин күөх оазис оҥорон, экологическай хайысхалаах сирдэри тутан хаалыахтаахпыт. Билигин туристическай кластерга бырайыак оҥоро сылдьабыт.  Биһиги былааммытын куорат дьаһалтата өйөөбүтэ. Онтон дьоммут-сэргэбит үөрэр.