20.11.2019 | 13:30

Саха ыалыгар – саха оонньуура

Ааптар: Киин Куорат
Бөлөххө киир

Тапталлаах ааҕааччыларбытыгар талааннаах, айымньылаах уонна бэйэ суолун булбут интэриэһинэй дьон туһунан тиһигин быспакка сырдатабыт. Бүгүн сахалыы остуол оонньууларын оҥорор Кэскил Прудецкай туһунан кэпсиибит.

— Кэскил, хантан сылдьаҕын, туох идэлээх киһи буолаҕын?

Уус Алдан Хоноҕоругар төрөөбүтүм. М.К. Аммосов аатынан СГУ педагогическай институтун бүтэрбитим. Идэбинэн үлэ уруогун учууталынан, дойдубар хас да сыл учууталлаабытым. Кэргэннээхпин, икки оҕолоохпун.

—Оҕо оонньуурун оҥорор санаа хайдах кэлбитэй?

—Оҕо сырыттахпына оонньуурум аҕыйах этэ. Былыр харчы да кырыымчык буолара, маҕаһыыҥҥа табаар да суоҕа. Уолаттар сүрүннээн пластилинынан кыыллары, дьоннору, дьиэни-уоту оҥорон оонньуурбут. Ол сылдьан бэйэм араас оонньуулары толкуйдуу-толкуйдуу, аттынааҕы ыалларым оҕолоругар оонньоторум. Устудьуоннуур да сылларбар маспын, уруһуйбун илиибиттэн араарбатаҕым. Сахалар остуолларын оонньуута оҕо айар дьоҕурун сайыннарар, толкуйга уһуйар буолан уонна ыал аҕата буоламмын, бу оонньуурдары оҥорон саҕалаабытым.

  • Урбаан эйгэтигэр үктэнэргэр туох ыарахаттары көрүстүҥ?
  •  Аан бастаан бэйэм бэйэбэр үлэлээн саҕалаабытым. Оонньуурдарбын барытын илиибинэн оҥорорум. Сөптөөх матырыйаал да көстөрө уустук. Ол эрээри ардыгар, төһө даҕаны туора дьон сөҕүү-махтайыы буоллаллар, бэйэм оҥоһуктарбынан астыммат түгэннэрим баар буолан испиттэрэ. Саҥа быһаарыылары көрдөөн, интэриниэти кытта доҕордоспутум. Ол сылдьан сыыйа тэрилтэ арынарга санаммытым. Бастакы ыараханым – сөптөөх станок көстөн биэрбэтэҕэ, манна балайда бириэмэбин анаабытым. Билигин аныгылыы типтээх, анал бырагырааманан үлэлиир станоктаахпын. Бу сылтан саҕалаан куораттааҕы бизнес-инкубатор резиденэ буолан үлэлии-хамсыы сылдьабын. Бэйэбит офиспытыгар саҥа станок атыылаһан, хос куортамнаан, ситиһиилээхтик саҕалаатыбыт.
  • Тэрилтэҕэр хас үлэһиттээххиний?
  • Биир устудьуон уол көмөлөһөр. Үөрэҕин кэннэ кэлэн илии-атах буолар. Сүрүннээн бэйэм үлэлиибин эрээри, инникитин хас даҕаны үлэһити ылар баҕалаахпын.

Фото 3

  • Остуол оонньуута туох туһалааҕый?
  • Мин оонньуурдарым моториканы, оҕо логическай уонна математическай толкуйун сайыннарар аналлаахтар. Аныгы оҕолор бары күнү-күннүктээн YouTub-ка олороллоро кистэл буолбатах. Мин санаабар, интиэриэһинэй оонньуу суоҕуттан буолуо. Биһиги оонньуурдарбыт оҕолор сынньалаҥ кэмнэрин туһалаахтык атааралларыгар, өбугэлэрин оонньууларын утумнуулларыгар туһуланаллар. Ону таһынан былыргы өбүгэлэрбит уһун кыһыннарга оонньообут оонньуулара умнуллан эрэрин сөргүтэбит, норуот үгэһин туһанан, билиҥҥи оҕо хамсаммат буолбутун көннөрөбүт диэххэ сөп.
  • Оҥоһуктаргыт олус интэриэһинэйдэр эбит. Төрөппүт оҕону кытта ситимин кытта сайыннараллар. Сааһынан хааччахтанар дуо?

  • Идэбинэн аҕыйаҕа суох маастар-кылаастары тэрийэн оҥордум уонна оҕо сааһыттан тутулуктанара хааччахтаммат. Манна кыра оҕо, улахан да киһи оонньуур кыахтаах. Хас биирдии оҕо туһунан эйгэлээх, иэйиилээх, сайдыылаах. Хас биирдии оҕо син биир бастакы тахсыан эбэтэр кыайыан баҕар, куруутун инники сылдьарга дьулуһар. Оттон маннык оонньуу оҕо бу дьоҕурун көҕүлүүр, толкуйдуур, туттар-хаптар дьоҕурун сайыннарар.
  • Бизнес эйгэтигэр үлэлиэн баҕарар дьоҥҥо тугу сүбэлиигин?
  • Киһи бизнескэ бэлэм буолуохтаах. Манна тэрилтэҕэ үлэлиир курдук буолбатах, барыта бэйэҕиттэн тутулуктаах. Атыннык эттэххэ, тэрилтэҕинэн эрэ тыынар, аһыыр буолуохтааххын. Билсиим, өйөбүлүм суох диэн баран олордоххо, олорон хаалыахха сөп. Билигин олохпут балысханнык сайынна, тубуста, саҥа идиэйэлэр кутулла турар кэмнэрэ үүннэ. Манна эн сөптөөх хамсаныыны, хамсааһыны таһаарар уонна баҕалаах буоллаххына, бизнес тэринэргэ эрэл уота умайыахтаах. Саамай сүрүн хаачыстыба – мин маны барытын кыайыам, ситиһиэм диэн бигэ эрэллээх буолуохтааххын.
  • Бизнескэ былаан улахан суолталаах диэн бэлиэтииллэр. Тугу хайдах оҥоруохтааххын, хаһан толоруохтааххын былааннанаҕын дуо?
  • Биллэн турар, баҕа санаам баһаам буоллаҕа дии. Санаабыппын тута толорон иһэр киһи буоламмын, долоҕойбор көтөн түспүтү барытын олоххо киллэрэ сатыыбын. Билигин, бастаан саҕалыырбар тэҥнээтэххэ, бэйэм санаабын барытын ымпыктаан-чымпыктаан көрөн баран оҥоробун.
  • Фото5
  • Дьарыгыҥ төһө барыстааҕый?
  • Ханнык баҕарар бизнес барыстаах дии саныыбын. Биһиэхэ, саҥа саҕалаан эрэ дьоҥҥо, улахан барыс киирэр диир кыахпыт суох. Аны аҕыйах сылынан сакаас хоточчу киирэн бардаҕына, билиэхпит.
  • Бириэмэни хайдах сөпкө аттараҕыный?
  • Билиҥҥи кэмҥэ бириэмэ олох тиийбэт. Сарсыардаттан оҕолорбун оскуолаҕа таһабын, эбиэт кэннэ саха оскуолатыгар эбии дьарык куруһуогун ыытабын, киэһэ дьэ бэйэбэр үлэлиибин. Күннээҕинэн хаһан даҕаны олорбоппун. Иллэҥ бириэмэ таҕыста эрэ, үлэбэр умса түһэбин, сакаастарбын оҥоробун.
  • Кэскил, инникитин туох былааннар күүтэллэр?
  • Инники былаан элбэх. Сайдыылах куораттарга тахсыахпытын баҕарабыт. Ол курдук Москва, Питер курдук куораттарга талааннаах дьоннор баалларын билэбин. Кинилэри кытары көрсөн, санаа атастаһан, саҥа идиэйэ эбиниэхпин баҕарабын. Сыыйа барыта олоххо киирэн иһиэҕэ димэн эрэнэбин.

Аҥардас дохуот эрэ иннигэр үлэлиир киһи түргэнник салҕар, сылайар диэччилэр. Үлэ үөрүүнү аҕалыахтаах. Биллэн турар, билиҥҥи ырыынак үйэтигэр харчы боппуруоһа эмиэ инники күөҥҥэ турар. Ол эрээри ити икки өйдөбүл силбэстэхтэринэ, сөптөөхтүк аттарылыннахтарына, кыайыы, ситиһии, олохтон астыныы кэлиэн сөп.

Кэскил Прудецкай саҕалаабыт дьыалата инникиллээх дии саныыбын. Саха оонньуурдара хас биирдии саха ыалын таптыыр дьарыга буоларыгар олус күүскэ баҕарабын.

Сонуннар

Ордук ааҕаллар

Бобёр: «Үрдүк Айыылартан эрэ көрдөһөҕүн, ханнык да хамандыыр кэлэн быыһаабат»
Дьон | 09.05.2025 | 14:00
Бобёр: «Үрдүк Айыылартан эрэ көрдөһөҕүн, ханнык да хамандыыр кэлэн быыһаабат»
Анараа хас биир күн күндү: бүгүн бааргын — сарсын суоххун... Уолаттарбыт барахсаттар араас моһолтон, чуһуурар буулдьаттан, үөһээттэн көтөн кэлэр «дьэгэ-баабалартан» кыл түгэнэ, мүччү-хаччы түһэн төннөн кэллэхтэринэ, айыыларбытыгар эрэ махтанабыт буоллаҕа. «Бобёр» позывнойдах хорсун буойун иккистээн хантараак баттаан сэриилэһэ сылдьан бааһыран, билигин Москваҕа госпитальга  кэлэн эмтэнэ сытар.   Бобёр 2023 сыл саҥатыгар,...
Историяны сэгэттэххэ...
Сонуннар | 10.05.2025 | 12:06
Историяны сэгэттэххэ...
Улуу Кыайыы 80 сылын чэрчитинэн быйылгы сыл Арассыыйаҕа Аҕа дойдуну көмүскээччи, Саха сиригэр Ийэ дойдуну көмүскээччи сылларын биллэриллибитэ.  Оттон култуура  тэрилтэлэригэр быйыл – История өйдөбүнньүгүн сыла.   Дьокуускайга сахаттан бастакы Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа Федор Кузьмич Поповка аналлаах пааматынньык турда.  Дьоруой биир дойдулаахтара, Мэҥэ Хаҥалас улууһун Баатара нэһилиэгин бэрэстэбиитэллэрэ дьоруой аймахтара  Федор...
Улуу Кыайыы 80 сылыгар анаммыт тэрээһиннэр
Сонуннар | 06.05.2025 | 16:24
Улуу Кыайыы 80 сылыгар анаммыт тэрээһиннэр
Биһиги дойдубут Аҕа дойду сэриитигэр Улуу Кыайыыны ситиспитэ быйыл лоп курдук 80 сыла томтойо туолла. Бу күҥҥэ  өрөспүүбүлүкэбит киинигэр, Дьокуускайга, ыытыллар тэрээһиннэри таһаарабыт.   Эйэлээх олохпут туһугар тыыннарын да толук ууралларын кэрэйбэккэ, сэриигэ уонна тыылга хорсуннук турууласпыт, суорума суолламмыт аҕа көлүөнэ дьоммутун дириҥник ытыктаан, үтүө, махтал тыллары аныырбыт – тыыннаахтар ытык...
Эр киһи наада дуо?
Сынньалаңңа | 18.05.2025 | 21:35
Эр киһи наада дуо?
Бу киһи эмиэ мэлийдэ. Күүтэн-күүтэн көхсүм сылайда, кэтэһэн-кэтэһэн кэтэҕим элэйдэ. Баҕайы, эмиэ ханна эрэ халаара сылдьара буолуо, эбэтэр гаражка тиийэн хаартылыы олороро дуу? Уопсайынан, эр киһи туохха наадалааҕый? Күннээҕи олоххо дуу, түүҥҥү таҕылы ханнарыыга дуу? Саатар дьиэтигэр кэлэн дьыбааҥҥа тиэрэ түһэн тэлэбиисэр да көрөрө баҕалаах. Сорох дьахталлар эрбит суох буоллаҕына...