10.05.2021 | 17:26

Саха сирин 4 өрүһүгэр ураты бэлэмнээх буолуу эрэсиимэ биллэрилиннэ

Ааптар: Киин Куорат
Бөлөххө киир

Өлүөнэ өрүскэ муус күүскэ барыыта Иркутскай уобаласка бэлиэтэнэр. Саха сирин кыраныыссатыгар чугаһыыра 407 км хаалбыт. Дьокуускайдааҕы күнү-дьылы кэтээн көрөр сулууспа билгэлээһининэн, Саха сиригэр муус ыам ыйын 12-13 күннэригэр чугаһыаҕа. Ленскэй уонна Өлүөхүмэ оройуоннарыгар уу таһыма сууккаҕа 20-240 см эбиллэр. Билиҥҥи туругунан уу таһыма нуорма иһинэн. 


Өлүөнэ өрүс хаҥас тардыытыгар Нүүйэ өрүскэ муус хамсааһына сэдэх, уу таһыма 345 см, нуорма иһинэн. 
Өлүөхүмэ өрүскэ муус хойуутук устар, алын уонна үөһээ кытыылара Куду Күөл нэһилиэнньэлээх пууҥҥа бэлиэтэнэр. 100 км усталаах хамсааһын сууккаҕа 100 км сыҕарыйбыт.  
Алдан өрүскэ уонна кини тардыыларыгар уу таһыма эбиллэн иһэр, ол курдук сууккаҕа 10-80 см үрдээбит. Уҥа тардыытыгар муус бара турар.   
Амма өрүс мууһа Алдан уонна Амма оройуоннарыгар күүскэ хамсыыр. Устар муус уһуна 423 км. Аны 1-2 суукканан муус Амма, Чурапчы оройуоннарынан ааһыаҕа. Аллараа тардыытыгар, Таатта улууһун Төрүт гидропуоһугар 2-3 суукканан муус хамсыыра күүтүллэр. 
Бүлүү өрүскэ уу эбиллэ турар, таһыма сууккаҕа 10-65 см үрдээбит. Сунтаар учаастагар Бүлүү өрүс мууһа ыам ыйын 12-17 күннэригэр хамсыыра сабаҕаланар. 


Дьааҥы, Индигиир уонна Халыма өрүстэргэ уу таһыма сууккаҕа 3-13 см эбиллибит. 
«Халаан уутун кэмэ саҕаламмытынан сибээстээн РСЧС Саха сиригэр Ленскэйдээҕи, Амматааҕы, Өлүөхүмэтээҕи уонна Алданнааҕы салаалара ураты бэлэмнээх буолуу эрэсиимигэр киирэн үлэлииллэр. Муус харарыгар бэлэмнэнэн 30 туонна дэлби тэбэр эттиктэр саппаастара хараллан сытар. Ону ыытар 2 хамаанда үлэлииргэ бэлэм», – диир СӨ Ыксаллаах быһыыга-майгыга министиэристибэтин Кылаабынай управлениетын начаалынньыга Павел Гарин.

Сонуннар

Ордук ааҕаллар

Хатас нэһилиэгэ үбүлүөйдээх ыһыаҕын Ойуу Хатыҥ  сиригэр ыытта
Сонуннар | 22.06.2025 | 15:03
Хатас нэһилиэгэ үбүлүөйдээх ыһыаҕын Ойуу Хатыҥ сиригэр ыытта
Бу дьиктилээх кэмнэргэ, сардаҥалаах сайыҥҥы күннэргэ күөххэ үктэммит, санныттан хаары түһэрбит киһи эрэ барыта сүргэтэ көтөҕүллэр, сүрэҕэ сүр күүскэ битигириир, сылы быһа тикпит мааны таҥаһын таҥнар, хамсаатар эрэ үрүҥ көмүһүн  күҥҥэ күлүмүрдэтэр, алтан чуораанын чугдаардар, уохтаах кымыһынан утахтанар, үтэһэлээх этинэн күндүлэнэр туоната – ЫҺЫАХ! Дьэ, манна буоллаҕа ахтылҕаннаах алтыһыы, үөрүүлээх...
Тааттаҕа Кыайыы ыһыахтара хайдах тэриллибиттэрэй?
Сонуннар | 19.06.2025 | 10:00
Тааттаҕа Кыайыы ыһыахтара хайдах тэриллибиттэрэй?
Таатта улууһун муниципальнай архыыбыгар харалла сытар сэдэх докумуоннарга олоҕуран, 1944-1945 сс. Кыайыы ыһыахтара хайдах  тэриллибиттэрин билсиэҕиҥ. Бу сырыыга Улуу Кыайыы 80 сылынан, ааспыты эргитэ, Кыайыы ыһыахтарын сырдатарга сананныбыт.   Бастакы докумуону көрүөххэ (оччотооҕу кэм суруйуута уларытыллыбата, хайдах баарынан бэчээттэннэ): Протокол №28. Очередного заседания Исполкома  Таттинского РСДТ. От 20 мая 1944 г.”...
Саргылана Слепцова: «Хаһан эрэ утуйан хаалбыт иэйиибин уһугуннарда...»
Дьон | 12.06.2025 | 16:00
Саргылана Слепцова: «Хаһан эрэ утуйан хаалбыт иэйиибин уһугуннарда...»
Олорор эйгэбитин киэргэтэр дьон олохпутун сырдаталлар, кэҥэтэллэр. Кинилэр нарын куоластарынан, уус тылларынан, уран оҥоһуктарынан биһигини угуттууллар, үөрдэллэр. Бүгүҥҥү нүөмэрбитигэр биир оннук киһи – СӨ Куукула оҥорооччуларын сойууһун чилиэнэ, уус-уран оҥоһук маастара Саргылана Слепцова хараҕы сылаанньытар, дууһаны кынаттыыр дьарыгын туһунан кэпсэтиэхпит.  – Самаан сайын салаллан кэлбитинэн, Саргылана Живкустовна! Сэһэргэһиибитин саха дьонун...
Билбэти билэргэ дьулуһабын
Дьон | 13.06.2025 | 16:00
Билбэти билэргэ дьулуһабын
Уһун кыһыннаах Саха сирин  олохтоохторо итии дойдуга сайыннарын уһата бараллар, сорохтор кыстаан да кэлэллэр. Маннык көстүү олохпутугар киирбитэ син ыраатта диэххэ сөп. Дьокуускай куорат олохтооҕо Елена Толстоухова биһиги самаан сайыммытын санатар кэрэ сирдэри кэрийэр, үһүс сылын итии дойдуга кыстаан кэлэр. Тэгил сирдэргэ тэлэһийэ сылдьар киһи кэпсээнэ үгүс, олоҕу көрүүтэ да...